Skworcow: przebaczenie jest sztuką trudną

Przebaczenie jest sztuką trudną – przyznał prof. Jarosław Skworcow z Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych. Podczas polsko-rosyjskiej konferencji o roli Kościołów dla przyszłości Europy kilkakrotnie przywoływał on podpisane w ub. roku katolicko-prawosławne przesłanie Kościołów o pojednaniu Polaków i Rosjan, zwracając uwagę na szczególne znaczenie tego dokumentu dla uleczenia wzajemnych relacji.

Konferencja „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Europy” odbywa się na Uniwersytecie kard. Stefana Wyszyńskiego (UKSW). W trzydniowym spotkaniu biorą udział historycy, ludzie kultury, biskupi, politycy oraz przedstawiciele różnych środowisk z Polski i Rosji.

W wykładzie poświęconym trudnym sprawom w relacjach polsko-rosyjskim i procesowi pojednania Skworcow kilkakrotnie powoływał się na podpisane w ub. roku katolicko-prawosławne przesłanie o pojednaniu.

Publicysta wskazywał, że „zawsze i wszędzie, gdy cierpi człowiek, gdy mu źle, tam należy mówić o historycznej porażce i narodowej tragedii”. Zaznaczył też, że historia stosunków prawosławno-katolickich i rosyjsko-polskich są pełne sprzeczności.

Skworcow mówił o losie ludności prawosławnej na ziemiach polskich o wznoszonych tu cerkwiach. Przypomniał, że za Jagiellonów, kiedy Rzeczpospolita była państwem wielonarodowym – prawosławni stanowili 40 proc. ludności – mniej więcej tyle samo ile liczyła w tym czasie ludność wyznania rzymskokatolickiego.

Rosyjski medioznawca zaznaczył też, że na przestrzeni wieków wschodnie chrześcijaństwo było stałym i ważnym elementem religijnej struktury państwa polskiego.

Na początku XX w. na ziemiach wschodniej Polski istniało 5 klasztorów i 333 prawosławne parafie. Rozwój prawosławia w Polsce przerwał wybuch I wojny światowej. Wielu Rosjan ewakuowano, cerkwie pozostały bez parafian. Wiele świątyń nie przetrwało, jedne zostały zniszczone, inne przekształcone przez Niemców na garnizonowe kirchy i kościoły – mówił Skworcow.

Jego zdaniem w Polsce socjalistycznej do świątyń prawosławnych odnoszono się właściwie obojętnie: nie burzono ich, nie zamykano, ale i nie pomagano w odbudowie. Przyznając, że „spokój społeczny w Polsce był bardzo ważny dla Moskwy”. Skworcow przypomniał m.in. że władzy próbowały podzielić Kościół, m.in. poprzez działalność PAX-u i ruch księży-patriotów. Mówił też o reaktywowaniu po 1956 r. „Tygodnika Powszechnego”, w której mogli drukować wybitni intelektualiści o katolickich wydawnictwach – „Znaku”, i dominikańskim „W Drodze”, w których wydawano także prace przedstawicieli emigracji rosyjskiej, nie wydawanych w sowieckiej Rosji (m.in. Rozanowa, czy Bierdiajewa).

Skworcow przyznał, że przebaczenie jest sztuka trudną. „To trudniejsze niż być prokuratorem, sędzią czy katem dla bliźniego swojego, łatwiej wierzyć, że jest się głosem sprawiedliwości historycznej niż zrobić gest miłosierdzia” – podkreślił rosyjski publicysta. Wskazał też na szczególną rolę Kościołów w procesie kształtowania prawdziwego społeczeństwa obywatelskiego.

Prelegent podkreślił, że Kościół katolicki pozostaje nieodłączną częścią polskiej historii i polskiej świadomości, mimo podejmowanych w czasach zaborów prób „wyrugowania” Kościoła z polskiej świadomości. „Wszelki atak na Kościół jest atakiem na świadomość kulturową Polaków, zawsze i 'akt konfiskaty’ Boga pozbawiał człowieka wolności i godności” – wskazywał Skworcow.

Pełny tekst wystąpienia

„Stosunek do przestrzegania obrzędów religijnych może być bardziej lub mniej emocjonalny, ale trudno sobie wyobrazić, by świat istniał bez religii” – stwierdził mówca. „Polacy w większości, jak do tej pory, pozostają katolikami, niezależnie od prób odcięcia się od wpływów kościelnych i sekularyzacji, obecności w kraju protestantów oraz zainteresowania młodzieży buddyzmem i islamem” – dodał rosyjski publicysta.

Prof. Jarosław Skworcow współpracuje z wieloma portalami internetowymi oraz tygodnikiem „Ogoniok”. W marcu 2004 był jednym z założycieli ośrodka szkoleniowego „RIA Nowosti”. Laureat nagrody dziennikarzy Rosji za najlepsze dziennikarski materiał na temat gospodarki w 1993, nagrody Związku Banków Rosyjskich w 1999. Wykłada od 1997 – kursy: „Dziennikarstwo zawodowe”, „Dziennikarstwo zagraniczne”, kursy z technologii PR i PR dla biznesu.

Rozpoczęta dziś w Warszawie katolicko-prawosławna konferencja „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Europy” potrwa do soboty. W spotkaniu biorą udział historycy, ludzie kultury, biskupi, politycy oraz przedstawiciele różnych środowisk z Polski i Rosji, zaangażowani w swoich Kościołach w działalność charytatywną, społeczną i ewangelizacyjną.

W spotkaniu weźmie udział kilkunastoosobowa delegacja Patriarchatu Moskiewskiego z metropolitą Hilarionem, odpowiadającym za zewnętrzne relacje Cerkwi. Uczestniczyć będą hierarchowie Kościoła katolickiego w Polsce z przewodniczącym Episkopatu abp Józefem Michalikiem oraz Metropolita Warszawski i Całej Polski Sawa – zwierzchnik prawosławia w Polsce.

Obradom towarzyszyć będą ekumeniczne modlitwy i liturgie, na które zaproszeni są także mieszkańcy stolicy.
Organizatorem kongresu jest związana z KAI Fundacja na rzecz Wymiany Informacji Katolickiej.

Konferencja odbywa się pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.

Projekt współfinansowany jest przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Partnerem jest także Ceramika Paradyż Sp. z o. o.

Patronat medialny nad konferencją przyjęły: Telewizja Polska S. A., Polskie Radio S. A., Rzeczpospolita, Gość Niedzielny, KAI.

Szczegółowy program konferencji: www.pojednanie2013.pl