Smaki żydowskiej Paschy podczas Świętokrzyskiego Festiwalu Smaków

Żydowskie święto Pesach i jego tradycje kulinarne zostaną przypomniane 4 – 5 maja w skansenie w Tokarni, podczas Świętokrzyskiego Festiwalu Smaków, czyli największej imprezy kulinarnej w regionie, z udziałem ponad 120 wystawców.

Konkursy i pokazy kulinarne, występy kapel ludowych, oferta tradycyjnych produktów – rokrocznie przyciągają do skansenu w Tokarni tysiące ludzi. Zaprezentuje się ponad 120 wystawców.

Skansen w Tokarni, prowadzony przez Muzeum Wsi Kieleckiej, przypomina także tradycje związane z obecnością polskich Żydów na wsiach i w miasteczkach Kielecczyzny. Najstarszy obiekt w Tokarni to chałupa żydowskiego krawca z Szydłowa (1705 r.).

Stoiska kulinarne ze specjałami kuchni żydowskiej są okazją do przypomnienia ważnego święta Pesach, które w tym roku trwa od 23 do 30 kwietnia. Celebruje ono ważne wydarzenie w historii Izraela – wyjście Żydów z Egiptu w XIII w. p.n.e., pod dowództwem Mojżesza, po ponad 400-letniej niewoli w prowincji Goszen. Biblia mówi o dziesięciu plagach, które spadły na kraj faraona, odmawiającego Żydom wolności. Najstraszniejsza z nich to śmierć pierworodnych, która ominęła Izraelitów, znaczących krwią baranka swoje domy. Pesach (hebr.) znaczy „omijać”,  dlatego Anioł Śmierci omijał domy Izraelitów.

Spożycie pospiesznego posiłku z baranka, przyprawionego ziołami, zabranie przaśnych placków na drogę, ucieczka, pogoń armii egipskiej i utonięcie jej w Morzu Czerwonym, którego fale rozstąpiły się przed uciekającymi Żydami – są to wydarzenia czczone podczas święta Pesach. Jest to także kontynuacja kultu starszego święta rolniczego, gdy zaczynał się zbiór jęczmienia. Pesach rozpoczynał cykl świąt pielgrzymich, zwanych szalosz regalim: Pesach, Szawuot, Sukot. We wszystkie te święta pielgrzymowano do Jerozolimy, aby w Świątyni złożyć płody ziemi.

W czasach nowożytnych Pesach stał się świętem rodzinnym. Pamięć o ocaleniu z Egiptu wiąże się z nadzieją na ostateczne zbawienie. Przygotowania do Pesach łączą się z koniecznością „wykoszerowania” całego gospodarstwa domowego, aby stały się koszer szel Pesach – zdatnymi do przygotowania i obchodów święta Pesach. Nie wolno ani jeść, ani nawet posiadać produktów kwaśnych i podlegających fermentacji.

W związku z tym większość kulinarnych specjałów będzie przygotowana na bazie macy i mąki macowej. Ponadto stoiska zaoferują czulent w różnych odmianach, kreplach, latkes z dodatkami, pasty i twarożki po żydowsku, kawę z kardamonem i różne słodkości. Wolontariusze z Sobkowa i Chęcin zaśpiewają na scenie piosenki z repertuaru dawnych sztetli oraz zaproszą do konkursów.

Wydarzenia związane z przypomnieniem Pesach przygotowuje i prowadzi dr Agnieszka Dziarmaga z Działu Badan Etnograficznych Muzeum Wsi Kieleckiej.