Spotkanie Zespołu ds. przygotowania wskazań dla formacji stałej i posługi prezbiterów

Pierwsza ogólnopolska sesja zorganizowana przez „Zespół ds. przygotowania wskazań dla formacji stałej i posługi prezbiterów w Polsce”, który działa przy Komisji Duchowieństwa KEP, miała miejsce 16 lutego w Warszawie. Celem Zespołu jest wypracowanie szczegółowych wskazań dotyczących formacji, stylu życia i posługi (prezbiterów) kapłanów w Polsce. Tematem obecnej sesji była tożsamość kapłana. „W czasie spotkania podkreślaliśmy potrzebę służebnego stylu sprawowania posługi kapłańskiej, bycia blisko, towarzyszenia, wspierania i umacniania wiernych” – tłumaczy bp Damian Bryl koordynujący pracę Zespołu.

Bp Damian Bryl wyjaśnia w rozmowie z KAI, że była to pierwsza sesja zespołu przygotowującego założenia formacji stałej prezbiterów dla Kościoła w Polsce. „Po dobrych doświadczeniach pracy zespołu poświęconego przygotowaniu całościowych zasad formacji kapłańskiej na etapie ich kształcenia (czyli począwszy od pracy powołaniowej z młodzieżą), zaproponowałem obecnemu Zespołowi podobny sposób pracy przy refleksji skoncentrowanej na dalszej formacji, życiu i posłudze prezbiterów”. Zespół ten spotykać się będzie na sesjach tematycznych, w których uczestniczą nie tylko jego bezpośredni członkowie, ale także osoby z poszczególnych diecezji, które zajmują się formacją stałą księży. „Chcemy spotykać się razem, wymieniać doświadczenia, słuchać specjalistów i szukać dobrych rozwiązań, które byłyby twórczą inspiracją dla diecezji w zakresie formacji stałej kapłanów” – deklaruje.

Do udziału w ogólnopolskich sesjach zaproszeni są więc prezbiterzy odpowiedzialni za formację stałą kapłanów w diecezjach i dekanatach, ojcowie duchowni kapłanów, wychowawcy seminariów, pracownicy instytutów formacji kapłańskiej i kurii diecezjalnych oraz wszyscy księża, którzy pragną poszukiwać dobrych metod i sposobów formacji kapłańskiej. Mile widziani są także formatorzy z zakonów i zgromadzeń zakonnych. Celem tych spotkań i prac Zespołu, który je organizuje, jest wypracowanie szczegółowych wskazań dotyczących formacji, stylu życia i posługi prezbiterów w Polsce.

Warszawska sesja poświęcona była tożsamości prezbitera. We wspólną refleksję wprowadziły konferencje, które wygłosili: ks. dr Marek Jarosz (rektor WSD w Płocku, sekretarz Konferencji Rektorów WSD Diecezjalnych i Zakonnych), który mówił o tożsamości prezbitera jako człowieka i mężczyzny. Następnie dr Magdalena Jóźwik (współpracownik Wydziału Teologicznego UŚ w Katowicach), oraz ks. dr Piotr Gałas (proboszcz par. pw. św. Kazimierza w Policach), prezentowali istotne znaczenie doświadczenia wiary w procesie kształtowania się tożsamości kapłańskiej. Trzecie wprowadzenie przygotował ks. dr Sławomir Sosnowski (rektor WSD w Łodzi), którego referat dotyczył tożsamości prezbitera jako pasterza.

Tytułem wprowadzenia podjęto te trzy tematy, gdyż „są to trzy fundamenty tożsamości prezbitera” – wyjaśnia bp Bryl. Mówiąc o pierwszym fundamencie tłumaczy, że dziś bardzo ważna dla prezbitera jest tożsamość mężczyzny, szczególnie w czasach, kiedy różnice kulturowo-społeczne w sferze płci są zacierane. Pojawia się ważne pytanie: jak formacyjnie towarzyszyć kapłanowi, żeby mógł swoją męskość przeżywać dojrzale i służyć nią wspólnocie? Dlatego „silnie podkreślany był wymiar braterstwa i ojcostwa. Bowiem we wspólnocie Kościoła kapłan jest bratem w wierze, a z drugiej strony otrzymał od Boga szczególne powołanie, by być też ojcem, czyli tym, który wprowadza w życie wiary, który służy, jest blisko, troszczy się i wspomaga”.

Istotnym elementem tożsamości prezbitera jest bycie człowiekiem wiary. „Chcemy patrzeć na kapłaństwo przede wszystkim w perspektywie wiary, jako dar od Boga, który człowiek przyjmuje i rozwija, by móc służyć” – wyjaśnia biskup, dodając, że „być człowiekiem wiary to być uczniem Jezusa, żyć otrzymaną w święceniach łaską, służyć wspólnocie i dawać świadectwo. Chodzi więc o to, byśmy w formacji potrafili umiejętnie towarzyszyć naszym księżom w rozwoju ich wiary” – wyjaśnia bp Bryl.

Prezbiter jako pasterz – zdaniem bp. Bryla – to ten, który służy wspólnocie przewodząc jej, wspierając i towarzysząc, głosząc Słowo Boże i sprawując sakramenty. Staje się prezbiterem ze względu na innych, by byli zbawieni. W tym celu żyje i wzrasta w relacjach do Chrystusa, do biskupa, do innych prezbiterów, i do wiernych. W czasie spotkania „podkreślaliśmy potrzebę służebnego stylu sprawowania posługi kapłańskiej, bycia blisko, towarzyszenia, wspierania i umacniania wiernych. Jeżeli w ślad za papieżem Franciszkiem widzimy Kościół jako Wspólnotę, Communio, w której każdy jest ważny, ma swoje miejsce, powołanie i misję, to takie rozumienie Kościoła wpływa na rozumienie i przeżywanie kapłaństwa” – tłumaczy bp Bryl. Wyjaśnia, że kapłaństwo to jest wielkie obdarowanie i godność, które wymaga pokory i ducha służby. Tak jak Chrystus, Najwyższy Kapłan, Dobry Pasterz, który służy oddany cały Ojcu. Kapłan ma więc przyjąć styl życia i posługiwania Chrystusa. A to jest styl służebny.

Na pytanie jak stała formacja kapłańska prezbiterów jest dziś realizowana w skali Kościoła w Polsce, bp Bryl odpowiada, że wygląda to bardzo różnie w zależności od diecezji. W większości diecezji formacja skierowana jest przede wszystkim do młodszych kapłanów. W niektórych diecezjach propozycje formacyjne są bardzo rozwinięte i wielowymiarowe. W formacji uczestniczą prawie wszyscy kapłani, uwzględniając ich wiekową specyfikę. Odrębna formacja jest adresowana do księży bezpośrednio po święceniach, inna do młodszych wikariuszy, odmienna do księży starszych stażem czy dla księży proboszczów, odrębna jest też dla księży pracujących poza duszpasterstwem, a jeszcze inna dla księży seniorów. Ale są diecezje, gdzie formacja prezbiterów ma charakter incydentalny i ogranicza się do rekolekcji kapłańskich i do spotkań w dekanatach.

Bp Bryl pytany o wizję, jaką w tym zakresie ma kierowany przez niego Zespół, wyjaśnia że prace dopiero się rozpoczynają, „jesteśmy u początku drogi, a zatem możemy mówić nie tyle o wizji, co o kilu wstępnych założeniach, które odczytujemy z dokumentów kościelnych, analizy doświadczeń w diecezjach oraz centrów formacyjnych. Widzimy konieczność kontynuacji formacji seminaryjnej w życiu kapłańskim. Ważna jest również wielowymiarowość formacji oraz objęcie nią wszystkich księży na każdym etapie ich życia. Propozycje formacyjne powinny mieć charakter etapowy i osobowy, czyli być dostosowane do aktualnych uwarunkowań życia i posługi księży” – wyjaśnia bp Bryl.

Dodaje, że program stałej formacji prezbiterów zostanie opracowany w formie dokumentu i przekazany do dyskusji i zatwierdzenia Konferencji Episkopatu Polski. Kolejnym krokiem będzie jego aplikacja w diecezjach, oczywiście z dostosowaniem do lokalnej specyfiki.