„Stań w obronie Krzyża!” – nowa obywatelska inicjatywa uchwałodawcza

W odpowiedzi na zarządzenie Rafała Trzaskowskiego zakazujące eksponowania symboliki religijnej w budynkach warszawskich urzędów, mieszkańcy stolicy, wspierani przez Instytut Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny, zainaugurowali obywatelską inicjatywę uchwałodawczą „Stań w obronie Krzyża!”.

Oświadczenie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej zostało już złożone w Biurze Rady Miasta Stołecznego Warszawy, co oznacza oficjalne rozpoczęcie zbiórki podpisów pod projektem uchwały. Zbiórka będzie trwała przez najbliższe tygodnie. Na stronie internetowej inicjatywy wobroniekrzyza.pl od dzisiaj można wypełnić specjalny formularz umożliwiający pobranie projektu uchwały, list do zbiórki podpisów oraz regulaminu zbiórki. Podpisywać się pod projektem mogą tylko mieszkańcy Warszawy – czyli osoby posiadające prawo głosowania w wyborach do stołecznej Rady Miasta.

STRONA INTERNETOWA INICJATYWY OBYWATELSKIEJ

„Zachęcamy warszawiaków do wsparcia obywatelskiego projektu uchwały «Stań w obronie Krzyża!». Tysiące podpisów – im więcej, tym lepiej – pokażą Rafałowi Trzaskowskiemu, że mieszkańcy sprzeciwiają się podpisanemu przez niego zakazowi eksponowania Krzyża i symboliki religijnej” – wskazuje adw. Nikodem Bernaciak, starszy analityk w Centrum Badań i Analiz Instytutu Ordo Iuris.

W Biurze Rady Miasta Stołecznego Warszawy złożone zostało oświadczenie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej „Stań w obronie Krzyża!”. Oznacza to oficjalne rozpoczęcie zbiórki podpisów pod obywatelskim projektem stanowiska w obronie prawa do eksponowania krzyża i symboliki religijnej w budynkach Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy oraz w obronie konstytucyjnie zagwarantowanych wolności. Komitet i organizowaną przez niego zbiórkę podpisów wspierać będą Instytut Ordo Iuris oraz Centrum Wspierania Inicjatyw dla Życia i Rodziny.

Zgodnie z art. 41a ustawy o samorządzie gminnym oraz § 29 ust. 2 pkt 6 Statutu Miasta Stołecznego Warszawy, z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić grupa co najmniej 300 osób. Przepis § 2 pkt 4 uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 listopada 2019 r. przewiduje, że pod projektem mogą podpisywać się tylko osoby posiadające czynne prawo wyborcze do Rady miasta stołecznego Warszawy – oznacza to osoby pełnoletnie, zameldowane w Warszawie lub dopisane do rejestru wyborców w Warszawie. Osoby, które nie są uprawnione do wybierania radnych miejskich, nie mogą złożyć swojego podpisu na liście, jednak mogą uczestniczyć w zbiórce podpisów i w ten sposób wspomóc inicjatywę obywatelską.

Inicjatywa obywatelska jest jeszcze jedną odpowiedzią na zarządzenie prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego z 8 maja 2024 r. w sprawie wprowadzenia Standardów równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy. Zawierało ono w załączniku standard nr 4, zgodnie z którym „w budynkach urzędu dostępnych dla osób z zewnątrz oraz podczas wydarzeń organizowanych przez urząd nie eksponuje się w przestrzeni (np. na ścianach, na biurkach) żadnych symboli związanych z określoną religią czy wyznaniem. Nie dotyczy to symboli religijnych noszonych przez osoby pracujące w urzędzie na użytek osobisty, np. w formie medalika, tatuażu, opaski na ręku”.

Obywatelski projekt stanowiska Rady miasta stołecznego Warszawy przywołuje w swoich motywach preambułę Konstytucji RP z 1997 r., bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego z 1990, 2010 i 2013 r., uchwałę Sejmu z 2009 r. i Senatu z 2010 r., preambułę Prawa oświatowego z 2016 r. i rozporządzenia wykonawczego z 1992 r. do tej ustawy, jak również słynne orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 2011 r. potwierdzające, że obecność krzyża w przestrzeni publicznej nie narusza przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Wszystkie te dokumenty jednoznacznie świadczą o tym, że symbolika krzyża wykracza poza kontekst ściśle religijny. Jest ona powszechnie zrozumiała, pozytywna dla kultury nie tylko chrześcijańskiej, lecz wręcz ogólnoludzkiej, gdyż symbol ten uosabia uniwersalne wartości – prawdę, sprawiedliwość, dobro i piękno, gotowość do poświęcenia dla drugiego człowieka, wolność ojczyzny. Z tej przyczyny projekt przewiduje, że Rada Miasta wezwałaby do poszanowania wiary, tożsamości narodowej i kulturowej mieszkańców Warszawy, w tym poprzez uświęcone wielusetletnią tradycją umieszczanie symboli tej wiary i tożsamości w ratuszu, radzie miasta, urzędach dzielnic czy innych miejscach publicznych. Każdy ma prawo do obecności krzyża i symboliki religijnej w swoim miejscu pracy, w tym do eksponowania ich np. na swoim biurku czy ścianie. Prawo to posiadają również osoby zatrudnione przez Urząd Miasta w odniesieniu do przestrzeni budynków urzędu.

Obywatelski projekt stanowiska zawiera także jednoznaczną ocenę, że standard nr 4 wspomnianego zarządzenia Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy w całości, w odniesieniu do krzyża i symboliki religijnej, godzi w zagwarantowaną w art. 53 ust. 2 Konstytucji RP wolność religii, obejmującą „wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie”. Uderza on także w ustanowioną przez art. 25 ust. 2 Konstytucji RP zasadę zachowywania przez władze publiczne bezstronności w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz zapewniania swobody ich wyrażania w życiu publicznym, jak również współdziałania państwa, kościołów i innych związków wyznaniowych dla dobra człowieka i dobra wspólnego. W związku z tym, Rada Miasta, przyjmując to stanowisko, wyraziłaby także poparcie dla wszelkich zgodnych z prawem działań mających na celu wyeliminowanie standardu nr 4 z obrotu prawnego – w szczególności poprzez zaskarżanie tego zarządzenia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.