Strzegocin – poświęcenie mogiły żołnierzy Brygady Syberyjskiej z wojny 1920 roku

W Strzegocinie (diecezja płocka) poświęcono mogiłę sześciu polskich żołnierzy z Brygady Syberyjskiej, którzy polegli w 1920 roku podczas Bitwy Warszawskiej, broniąc Ojczyzny przed bolszewikami. – W czasie zaborów praca organiczna zastąpiła walkę zbrojną z zaborcami. Była skuteczna dzięki współpracy różnych grup społecznych, w tym Kościoła – powiedział ks. Andrzej Zych, proboszcz parafii, który także poświęcił mogiłę.

Na początku uroczystości jej uczestnicy wzięli udział w Mszy św. w zabytkowym kościele w Gąsiorowie (kościele filialnym parafii Strzegocin). Ks. Andrzej Zych, proboszcz parafii pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Strzegocinie przypomniał trudne czasy odzyskania wolności po rozbiorach. Zauważył, że mimo braku Polski przez 123 lata na mapach świata, Polacy walczyli o polskość.

– Brak formalnego państwa nie ograniczył Polaków w tworzeniu, pielęgnowaniu literatury, kultury, spuścizny przodków. Gorące serca, zapał, prawdziwy patriotyzm nie pozwoliły na zapomnienie o swoich tradycjach. Kultura polska prężnie się rozwijała, stała się ona swoistą formą istnienia narodu, wyrazem narodowej tożsamości. Zaborcy na różne sposoby walczyli z polską kulturą, ale Polacy nigdy się nie poddali – zaakcentował duchowny.

Podkreślił, że w zaborze rosyjskim w parafiach organizowano dla dzieci szkoły elementarne. W miastach organizowano tajne kursy, wędrowni nauczyciele edukowali dzieci w domach bogatych, wiejskich gospodarzy.

– Praca organiczna miała zastąpić walkę zbrojną z zaborcami. Jej celem było rozwijanie potencjału gospodarczego, kulturalnego społeczeństwa polskiego, tak aby wzmocnić społeczeństwo polskie, uczynić go zdolnym do przyszłej walki o wolność. Praca ta była skuteczna dzięki współpracy wszystkich grup społecznych, w tym Kościoła. Mimo represji, Kościół nie tylko utrzymywał przy życiu polski język, ale umacniał świadomość narodową – przekazał ks. Zych.

Adam Misiewicz, wójt gminy Świercze na terenie której leży parafia Strzegocin, przypomniał wydarzenia z sierpnia 1920 roku. – Wolność przyszła na bagnetach, na kolbach karabinów szeregowców, którzy walczyli o wolność i nie pytali, czy ta ofiara ich krwi zostanie kiedykolwiek jeszcze im zwrócona. Setki szeregowców wywalczyło nam wolność – zauważył samorządowiec.

Nie są znane nazwiska wszystkich żołnierzy Brygady Syberyjskiej, których pochowano w mogile w Strzegocinie. Udało się ustalić nazwiska trzech poległych: są to szeregowy Stanisław Lesiak, szeregowy Ignacy Piotrowski, Feliks Miłka z 205. pułku piechoty. Mogiła została odnowiona z budżetu gminy Świercze i funduszy samorządu województwa mazowieckiego z programu „Mazowsze dla Miejsc Pamięci”.

Wojskową asystę uroczystości odsłonięcia i poświęcenia odnowionej mogiły stanowili rekonstruktorzy z Grupy Rekonstrukcji Historycznej 13. Pułku Piechoty w Pułtusku. Obecne były także poczty sztandarowe Ochotniczych Straży Pożarnych w Świerczach i Świeszewku.

W czasie Bitwy Warszawskiej po utracie 13 sierpnia 1920 roku Radzymina, gen. Józef Haller dowódca Frontu Północnego nakazał skoncentrowanej w rejonie Modlina 5. Armii gen. Władysława Sikorskiego przeprowadzenie 14 sierpnia ataku w kierunku Nasielska i Pułtuska. Jedną z jednostek biorących udział w tej kontrofensywie była Brygada Syberyjska dowodzona przez płk. Kazimierza Rumszę.

Po przekroczeniu Wkry w rejonie Borkowa wojska polskie doszły do linii Klukowo, Świercze, Prusinowice, Kowalewice, Brodowo. W bardzo ciężkich, trwających dwa ni walkach, udało im się zepchnąć bolszewików do Prusinowic, a następnie wyprzeć ze wsi. W tym czasie pierwszy batalion drugiego syberyjskiego pułku piechoty pokonał wroga w rejonie Brodowa. Po tych porażkach wojska sowieckie zostały zmuszone do odwrotu, a Polacy zajęli Strzegocin i Gąsiorowo. W walkach 17 sierpnia drugi syberyjski pułk piechoty stracił dwóch oficerów, a 28 szeregowych zostało zabitych.