6 stycznia: dziś Wigilia w Kościele greckokatolickim

Kościół greckokatolicki w Polsce obchodzi dziś Wigilię Bożego Narodzenia. Wieczorem w cerkwiach całego kraju odbędą się specjalne nabożeństwa o narodzinach Chrystusa.

Różnica wynika z faktu, że Kościół greckokatolicki w liturgii stosuje kalendarz juliański, a nie gregoriański, tak jak Kościół rzymskokatolicki.

Boże Narodzenie u grekokatolików poprzedza 40-dniowy Post Filipowy, który swoją nazwę nosi od imienia apostoła, którego wspomnienie wypada w przeddzień rozpoczęcia postu. W Wigilię, zwaną też Swiatym Weczerem obowiązuje ścisły post. Wieczorem rodzina zasiada do uroczystej kolacji. Wśród 12 potraw, do głównych należy kutia zrobiona m.in. z pszenicy (symbol rodzącego się życia), miodu (symbol wiecznego szczęścia), maku, orzechów i bakalii. Na stole znajdą się też ryby, barszcz, kompot z suszonych owoców i potrawy z grzybami. Posiłek rozpoczyna się od modlitwy i odśpiewania hymnu Troparionu, sławiącego narodzenie Chrystusa. Następnie odczytywany jest fragment Pisma Świętego. Potem wszyscy składają sobie życzenia, nie ma jednak opłatka, lecz prosfora – pszenny chleb.

Późnym wieczorem w cerkwiach odbywa się Powieczeria Wełyke (Wielkie Powieczeria), czyli trwające ok. godziny nabożeństwo, wzorowane na modlitwie Jezusa po Ostatniej Wieczerzy za grzechy całego świata. Nie ustawia się szopek, natomiast w centralnej części cerkwi na stoliku o nazwie „tetrapod” ustawiona jest ikona ukazująca narodziny Jezusa i krzyż. Obok w specjalnym naczyniu znajduje się pięć małych chlebków, wino, pszenica i oliwa, które na zakończenie nabożeństwa są błogosławione.

„Są to podstawowe środki żywnościowe dla człowieka. Pszenica i oliwa są znakami dobrobytu, a oliwa ponadto symbolem mocy i łaski Bożej” – wyjaśnia sens produktów o. Piotr Kuszka OSBM, proboszcz parafii pw. Zaśnięcia Bogurodzicy w Warszawie.

W pierwszy dzień Świąt na zakończenie Eucharystii poświęconym olejem kapłan czyni na czołach wiernych znak krzyża. Następnie podzielone chlebki polewa się oliwą i rozdaje każdemu uczestnikowi Liturgii.
„Wyraża to jedność wspólnoty parafialnej, która spotyka się razem na świętowaniu” – mówi o. Piotr Kuszka OSBM.

Niekiedy ze względów duszpasterskich Eucharystia sprawowana jest w nocy, po zakończeniu Poweczerii.
W drugim dniu obchodzona jest uroczystość Świętej Bogurodzicy i świętego Józefa, nazywana uroczystością Świętej Rodziny, a w trzecim św. Stefana (w Polsce: Szczepana) pierwszego męczennika i diakona. Zazwyczaj pierwszy dzień świętowany jest w gronie najbliższej rodziny, a dwa kolejne to czas spotkań i odwiedzin kolędowych.

Przez cały świąteczny czas, który trwa do 12 lutego, wierni kościołów wschodnich witają się słowami „Chrystos sia rażdajet” („Bóg się rodzi”), na które odpowiadają „Sławimo Joho” („Chwalmy Go”). Jedna z najpopularniejszych kolęd to „Bóg przedwieczny się narodził”.

Kościół greckokatolicki liczy obecnie ok. 50 tys. wiernych w dwóch diecezjach: archidiecezji przemysko-warszawskiej, którą kieruje abp Jan Martyniak i diecezji wrocławsko-gdańskiej pod przewodnictwem bp. Włodzimierza Juszczaka.

Abp Jan Martyniak będzie przewodniczył dziś nabożeństwu o godz. 22.00 w archikatedrze greckokatolickiej w Przemyślu. W Boże Narodzenie będzie przewodniczył Boskiej Liturgii (Eucharystii) w Komańczy o 10.00, drugiego dnia Świąt w archikatedrze o 9.00, a 9 stycznia w przemyskim klasztorze Ojców Bazylianów o 10.00.
Bp Włodzimierz Juszczak w Wigilię będzie przewodniczył Powieczerii w katedrze wrocławskiej o 21.00, a w kolejnych dniach: 7 stycznia o 10.00 we Wrocławiu, 8 stycznia o 10.00 w Legnicy, a 9 stycznia o 9.00 w Zamienicach.