Supraśl: seminarium nt. archaicznych śpiewów tradycji wschodniej

Dziś, 27 października, rozpoczyna się seminarium nt. wykonywania śpiewów liturgicznych, zawartych w unikalnym rękopisie „Irmologion Supraski” z lat 1598-1601. Seminarium, które potrwa do 30 października organizuje Akademia Supraska i Schola Teatru Węgajty.

Uczestnicy warsztatów na terenie prawosławnego Męskiego Klasztoru w Supraślu będą mogli wziąć udział w modlitwie monastyru i śpiewach bizantyjskich.

„Chcielibyśmy z grupą muzykologów z Polski, specjalistów od chorału gregoriańskiego, muzyki bizantyjskiej i staroruskiej usiąść nad rękopisem i doszukać się prawidłowości, które cechują te wszystkie rodzaje muzyki oraz spróbować poszukać jak powinna wyglądać praktyka wykonawcza rękopisu i melodii w niej zapisanych” – powiedział KAI Marcin Abijski śpiewak i muzykolog bizantyjski, współpracownik Akademii Supraskiej, organizator warsztatów.

Melodie zapisane w rękopisie przestały brzmieć w klasztorze supraskim już pod koniec XVII wieku, dlatego nikt obecnie nie wie w jaki sposób interpretować starożytny sposób zapisu melodii. „Odradzając tradycje muzyczne klasztoru supraskiego, należałoby się zastanowić, jak powinno się te utwory śpiewać tak, aby były one zrozumiałe dla człowieka współczesnego” – dodaje Abijski.

Rekonstruowanie starodawnej muzyki cerkiewnej jest bardzo trudne, gdyż do jej zapisu nie używano, przyjętej powszechnie dopiero w XVII w., notacji nutowej, a posługiwano się znakami ideograficznymi (kriukami), których znaczenie dogłębnie rozumiał tylko ich autor i osoby przez niego pouczone. „Irmologion Supraski” to najstarszy znany obecnie zapis muzyki i starocerkiewnego tekstu z tego okresu.

Uczestnicy warsztatów będą m.in. usiłowali odpowiedzieć na pytania: jakie znaczenie dla teologii modlitwy w tradycji prawosławnej ma „Irmologion Supraski” i powrót do monodycznych tradycji śpiewu? jak można adaptować wiedzę o modusach zawartą w systemie śpiewu bizantyjskiego (do dziś zachowanego w Grecji) i jakie stwarza to problemy szczególnie w odniesieniu do melodii supraskich? czy modalność śpiewów tradycji staroobrzędowców, tradycji białoruskiej i bułgarskiej może posiadać znaczenie dla wykonania utworów z supraskiego rękopisu?

Uczestnicy warsztatów będą mogli wziąć udział w cyklu codziennej modlitwy liturgicznej klasztornej z towarzyszeniem śpiewów z „Irmologionu Supraskiego” oraz śpiewów bizantyjskich.

Do uczestnictwa w warsztatach zaproszonych jest kilku muzykologów z Polski, którzy zajmują się chorałem gregoriańskim, muzyką staroruską, śpiewem bizantyjskim. Swój udział w spotkaniu zapowiedział m.in. zajmujący się monodią, zwłaszcza liturgiczną Marcin Bornus – Szczyciński. Pracuje on nad rozpoznawaniem, utrwalaniem i upowszechnianiem rozmaitych tradycji lokalnych. Uczy śpiewu gregoriańskiego w seminariach dominikańskich w Warszawie i Krakowie. Obecna będzie również doktor muzykologii Swietłana Butskaya z Mińska, która poszukuje i odtwarza materiały z muzycznych manuskryptów XVII w., szczególnie z okresu przełomu w rosyjskiej cerkiewnej tradycji XVII w. Przybędzie także Johann Wolfgang Niklaus, wiceprezes Stowarzyszenia Teatr Węgajty, dyrektor artystyczny Scholi Teatru Węgajty, od 22 lat interesujący się archaicznym śpiewem liturgicznym, zarówno wschodnim jak i zachodnim.