Św. Kazmierz – patron Polski i Litwy

Znany z dobroczynności, surowego trybu życia oraz głębokiej pobożności eucharystycznej i maryjnej św. Kazimierz (ur. 3 października 1458 – zm. 4 marca 1484) jest orędownikiem i patronem tych, którzy podejmują służbę publiczną w państwie

Urodzony w 1458 roku w Krakowie drugi syn Kazimierza Jagiellończyka łączył życie religijne, wręcz kontemplacyjne, z działalnością polityczną.

Stawiany jest jako wzór konsekwencji w realizowaniu postanowień oraz miłosierdzia wobec potrzebujących i cierpiących. Mówił bowiem o sobie, że „królewicz nie może nic przystojniejszego czynić, jak w ubogich służyć samemu Chrystusowi”. Jego relikwie spoczywają w wileńskiej katedrze, a uroczystość ku jego czci obchodzona jest na Litwie jako święto państwowe.

Młody królewicz miał w Krakowie wybitnych wychowawców: św. Jana Kantego, Jana Długosza i Filipa Kallimacha. Wiele czasu poświęcał na modlitwę. Chętnie przebywał wśród ubogich dzieląc się swoimi dobrami. Powszechnie podziwiano jego mądrość i dojrzałość. Jan Długosz napisał o nim, że „był młodzieńcem szlachetnym, rzadkich zdolności, godnego pamięci rozumu”. W wieku 13 lat wyruszył na Węgry, by przyjąć tamtejszą koronę królewską. Wyprawa jednak zakończyła się niepowodzeniem i powrotem królewicza do kraju. W latach 1481-1483, podczas pobytu króla na Litwie, Kazimierz jako namiestnik rządził Królestwem Polskim. Już wtedy odznaczał się sprawiedliwością i troską o ubogich, dbał także o bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne kraju. Natomiast na Litwie zyskał sobie wśród ludności wdzięczność i popularność za troskę o potrzeby mieszkańców, zwłaszcza biednych i pokrzywdzonych.

Jego życie duchowe rozwijało się pod wpływem duchowości franciszkańskiej akcentującej ascezę, ale specyfiką pobożności św. Kazimierza była wielogodzinna adoracja Najświętszego Sakramentu i kontemplacja męki i śmierci Jezusa Chrystusa. Naśladowanie Chrystusa uznawał za najważniejszą sprawę swojego życia. Miłość bliźniego pojmował w duchu św. Franciszka jako ofiarną służbę. Praktykował też liczne formy ascezy, jak noszenie włosiennicy i skromnego stroju, spanie na podłodze i długie posty, unikał rozrywek i wypoczynku, gardził stanowiskami i zaszczytami. Mimo to, łącząc z życiem kontemplacyjnym działalność polityczną, brał udział w różnych zjazdach i naradach, towarzysząc ojcu w ważnych sprawach państwowych. Tym samym sposobił się do objęcia władzy w Rzeczypospolitej. Jednak jego przygotowanie do przejęcia rządów w Polsce przerwała śmiertelna choroba.

Św. Kazimierz zmarł w Grodnie 4 marca 1484 roku, mając zaledwie 26 lat. Pochowany został w katedrze wileńskiej. Szybko odbył się jego proces kanonizacyjny i już w 1521 roku papież Leon X wydał bullę kanonizacyjną, która jednak zaginęła. Dopiero w 1602 roku Klemens VIII wydał nowy dokument kanonizacyjny.

Św. Kazimierz jest patronem Polski i Litwy, a od 1690 roku także Zakonu Kawalerów Maltańskich. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1991 roku uroczystościom ku czci św. Kazimierza nadano rangę święta państwowego. Corocznie w jego święto w Wilnie organizowane są odpusty i jarmarki zwane kaziukami.