Święci od grzybów? Piotr i Paweł mniej znani

W dniu 29 czerwca Kościół powszechny obchodzi uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Pierwszego z nich Jezus nazwał „Opoką” – skałą, drugiego zaś powołał na Apostoła Narodów. Obaj ponieśli śmierć męczeńską w Rzymie podczas prześladowań chrześcijan, rozpoczętych na rozkaz cesarza Nerona. Przed watykańską bazyliką ku czci pierwszego z nich znajdują się ich posągi: św. Piotr trzyma na nim w rękach klucze, św. Paweł – miecz. Wśród różnych podań i zwyczajów ich dotyczących wymienia się też ich związki z grzybami i grzybobraniem.

Tradycja chrześcijańska wspomina, że byli zupełnie różni, ale łączyło ich jedno – miłość do Chrystusa i Jego Ewangelii. Wykazy hagiograficzne wymieniają 91 świętych i 31 błogosławionych Piotrów oraz 56 świętych i 20 błogosławionych Pawłów. Ku czci obu apostołów postawiono w Polsce ponad 300 kościołów. Oto 10 ciekawostek o tych świętych.

1. Nowe imiona

Obaj opowiedzieli się za Jezusem i otrzymali nowe imiona. Szymon stał się Piotrem – Kefasem („skałą”), na której Chrystus zbudował Kościół. Szaweł zaś po nawróceniu przyjął imię Paweł – Paulus, czyli mały, okazując w ten sposób swoją pokorę. Piotr poznał Jezusa i był Jego najbardziej zaufanym uczniem, Paweł nie spotkał Go osobiście – gdy Jezus nauczał, on był dopiero nastolatkiem.

2. Współzałożyciele gminy chrześcijańskiej w Rzymie

Świętych Piotra i Pawła uważa się za współzałożycieli gminy chrześcijańskiej w Rzymie.

3. Pierwsze spotkanie przyszłych świętych

Do pierwszego spotkania Pawła z Piotrem mogło dojść w Jerozolimie w związku z prześladowaniem chrześcijan, na początku lat trzydziestych I w. po Chr. Paweł wspomina w listach, że prześladował Kościół. W tym czasie w Jerozolimie przebywał także Piotr Apostoł. Mówi się, że ich spotkanie nastąpiło tuż po „wydarzeniach damasceńskich”, a więc już po nawróceniu Szawła i powołaniu go na Apostoła przez zmartwychwstałego Jezusa.

4. „Książęta apostołów”

Piotra i Pawła nazywano „książętami apostołów”. Paweł nie należał wprawdzie do grona Dwunastu, ale określany jest „apostołem” na podstawie swej charyzmy i powołania.

5. Listy włączone do Biblii

Św. Piotr pozostawił w swojej spuściźnie literackiej 2 listy, które należą do ksiąg Pisma Świętego, św. Paweł natomiast napisał lub był inspiratorem powstania aż 13 listów, włączonych do kanonu biblijnego.

6. Święci od grzybów

W polskiej tradycji ludowej istniało przekonanie, że po uroczystości św. Apostołów Piotra i Pawła zaczynają rosnąć grzyby. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w przysłowiach ludowych: „Jak w Piotra i Pawła deszcz popada, dużo grzybów zapowiada” lub „Gdy w świętego Piotra i Pawła deszcz leje, to jeden ze świętych grzyby sieje”. Dawniej ludzie byli przekonani, że dzień ten jest pechowy, bo patronat nad nim sprawują aż dwaj święci. Na podstawie tego dnia ludność przewidywała pogodę. „Jak Piotr święty z świętym Pawłem płaczą, to ludzie przez tydzień słońca nie zobaczą” – mówiono.

7. Męczeństwo

Według dawnych podań obaj Apostołowie mieli ponieść śmierć męczeńską tego samego dnia. Św. Paweł zginął w 67 r. Tradycja zachowała w pamięci miejsce jego męczeństwa: za Bramą Ostyjską. Jako obywatela rzymskiego nie można go było ukrzyżować ani zabić w granicach Wiecznego Miasta, dlatego ścięto go mieczem za jego murami. Św. Piotr poniósł śmierć męczeńską na krzyżu około 64 r. za panowania cesarza Nerona. Najstarsze źródła tradycji wskazywały jako miejsce jego męczeństwa ogrody cesarskie, które rodzina Augusta Oktawiana założyła na brzegu Tybru pod nazwą „Pole Watykańskie”.

8. Święto obu Apostołów wcześniejsze niż Boże Narodzenie

Już w roku 258 obchodzono święto obu Apostołów razem 29 czerwca. Uroczystość tę włączono do obchodów liturgicznych wcześniej niż Boże Narodzenie. W IV w. w Rzymie czczono ich, odprawiając trzy Msze św.: kolejno w Bazylice św. Piotra na Watykanie, drugą w Bazylice św. Pawła za Murami i trzecią w katakumbach św. Sebastiana. Kult ten rozszerzał się bardzo dynamicznie w Kościele zarówno Zachodnim, jak i Wschodnim.

9. Najpopularniejsi patroni

Wykazy hagiograficzne wskazują 91 świętych i 31 błogosławionych Piotrów oraz 56 świętych i 20 błogosławionych Pawłów. Ku ich czci wzniesiono w Polsce ponad 300 kościołów. Obaj święci Apostołowie są też patronami Poznania; ponadto Piotr patronuje blacharzom, kowalom, sprzedawcom ryb, murarzom, a Paweł – marynarzom, powroźnikom, tkaczom.

10. 29 czerwca to nie przypadek

Tradycja wskazuje na związki obu Apostołów z pierwszymi chrześcijanami i tradycjami rzymskimi. Tego dnia oddawano cześć legendarnym założycielom Wiecznego Miasta Romulusowi i Remusowi, którzy mieli położyć fundamenty pod powstanie Rzymu. A święci Apostołowie tam właśnie oddali swoje życie, przyczyniając się do rozkwitu wiary i nadając fundamenty chrześcijańskie pogańskiemu świętu. Źródła historyczne wskazują, że to właśnie 29 czerwca wróciły na miejsce pochówku doczesne szczątki św. Piotra, zamęczonego na Polach Watykańskich i pochowanego na cmentarzu, na Wzgórzu Watykańskim. Prochy św. Pawła złożono najpierw w posiadłości św. Lucyny przy Drodze Sotyjskiej, a następnie przeniesiono je do katakumb św. Sebastiana przy Drodze Apijskiej (podobnie postąpiono z ciałem św. Piotra z obawy przed ich profanacją w czasie prześladowań chrześcijan). Nastąpiło to prawdopodobnie w 258 roku i odtąd czczono Apostołów Piotra i Pawła wspólnie właśnie 29 czerwca.