Szczyt katolików i prawosławnych

Od 13 listopada trwa w Mińsku trzydniowa konferencja międzynarodowa nt. „Dialog prawosławno-katolicki: chrześcijańskie wartości etyczne jako wkład do społecznego życia Europy”.

Biorą w niej udział m.in. przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kard. Kurt Koch, metropolita mińsko-mohylewski abp Tadeusz Kondrusiewicz oraz prawosławny egzarcha Białorusi, metropolita miński i słucki Filaret.

Otwierając spotkanie zaznaczył on, że „Białoruś jest krajem, w którym historycznie współistnieją przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich i religii”. Podkreślił, że w stosunkach między nimi zdarzają się czasami problemy i ich rozwiązanie jest możliwe jedynie na drodze dialogu i dążenia do odczucia i zrozumienia siebie nawzajem.

W liście do uczestników konferencji patriarcha moskiewski Cyryl zwrócił uwagę, że obok zagadnień, dzielących prawosławnych i katolików, jest też wiele spraw, w których oba Kościoły zajmują podobne stanowisko, np. procesy liberalnej sekularyzacji, niekorzystne strony globalizacji, kwestie etyki społecznej i gospodarczej, kryzys wartości rodzinnych, zachwianie norm tradycyjnej moralności itp.

Obecnie w dialogu i współpracy Kościołów prawosławnego i katolickiego potrzebne są „nie nowe argumenty z obu stron w celu obrony swych stanowisk, ale nasze współdziałanie w określonych warunkach społecznych, gospodarczych i kulturowo-historycznych, które wyznaczają stan świadomości religijnej współczesnych wiernych” – stwierdził metropolita Filaret. Dodał, że jedni i drudzy są „odpowiedzialni przed całym światem za świadectwo o wartościach chrześcijańskich”.

Uczestników konferencji powitał też pełnomocnik ds. religii i narodowości Białorusi Leanid Hulaka, który zauważył, że „współczesność stawia nowe zadania, których rozwiązanie jest możliwe tylko na podstawie najlepszych tradycji kulturalnych i duchowych”. Jego zdaniem, oba Kościoły działają na rzecz umacniania we współczesnym społeczeństwie tego kraju idei tolerancji. Hulaka dodał, że wartości chrześcijańskie „nie starzeją się i każda epoka może z nich czerpać”.

Pozdrowienia powitalne przekazali zebranym ponadto nuncjusz apostolski na Białorusi abp Claudio Gugerotti, ambasador Estonii w tym kraju Jaak Lensment i przewodniczący Związku Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów na Białorusi Wiktar Krućko.

Następnie rozpoczęły się właściwe obrady. W pierwszym referacie nt. wartości chrześcijańskich we współczesnej Europie metropolita Filaret zwrócił uwagę, że termin ten jest dziś używany tak często, że traci swój sens. Trzeba więc dokładnie zrozumieć, co on oznacza. Zdaniem zwierzchnika Białoruskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchatu Moskiewskiego) ludzkość przypomina dziś „biblijnego Hioba, który zastanawia się nad przyczynami swych nieszczęść i problemów”. Dlatego Kościoły prawosławny i katolicki „wspólnymi wysiłkami powinny pomóc ludziom znaleźć odpowiedź na to pytanie” w warunkach zglobalizowanego świata, który „niekiedy otwarcie okazuje swą chrystianofobię”.

O wartościach chrześcijańskich na naszym kontynencie mówił także kard. K. Koch. Zastanawiając się nad historią i dzisiejszym stanem postępującej sekularyzacji Europy, zaznaczył, że „powinniśmy sami siebie zapytać, co mamy zrobić, aby chrześcijaństwo znów weszło w nasz zeświecczony świat”. Zwrócił uwagę, że dziś Kościoły dają świadectwo o podstawowych normach i prawach. Prawdziwa ewangelizacja polega na tym, aby jak najskuteczniej przekazywać ludziom tę ideę, którą pozostawił nam Ojciec, zsyłając na świat swego Syna, dlatego bardzo ważne jest wspólne świadectwo katolików i prawosławnych – oświadczył gość z Watykanu.

Podkreślił, że w naszych czasach, które „zapominają o Bogu i są głuche na Niego”, a tendencje sekularyzacyjne coraz bardziej się szerzą, „naszym zadaniem jest podtrzymywanie na świecie myśli o Chrystusie”. Tylko w ten sposób można będzie zapobiec tragedii, gdy „na miejsce prawdy Bożej przychodzą prawdy ziemskie”, gdyż „tam, gdzie usuwa się z życia Boga, tam bardzo szybko zaczyna się deptać także ludzi” – ostrzegł kard. Koch.

O zadaniach chrześcijan w obliczu wyzwań mówił abp T. Kondrusiewicz. Podkreślił, że udział w konferencji przewodniczącego Papieskiej Rady nadaje temu spotkaniu szczególne znaczenie „w naszych czasach bardzo intensywnego rozwoju stosunków między Kościołami katolickim i prawosławnym. Hierarcha katolicki zwrócił uwagę, że obecnie szeroko propaguje się agnostycyzm, relatywizm moralny i obojętność religijną, a współczesny postmodernizm nader skutecznie zmienia obraz Boga, Kościoła i religii. Na płaszczyźnie moralnej usuwa pojęcie grzechu i rozróżnienie miedzy dobrem a złem, w dziedzinie poznania stwierdza, że nie ma obiektywnej i niezmiennej prawdy, a w sferze religijnej głosi równość wszystkich religii, sekt i ruchów religijnych. Postmodernizm nie uznaje również norm moralnych i etycznych i „zgadza się z taką religią, która mogłaby być częścią światopoglądu konsumpcyjnego, to znaczy pełniłaby jedynie funkcje terapeutyczne i charytatywne, proponując ludziom tylko to, czego sami chcą i zapewniając poczucie bezpieczeństwa – stwierdził abp Kondrusiewicz.

Zwrócił też uwagę na niebezpieczeństwo relatywizmu moralnego we współczesnym świecie. Społeczeństwo, które ulega jego wpływom, nie wychowuje już młodego pokolenia, lecz jedynie hoduje je. Nie ma ono nic wspólnego z dążeniem do wychowania zdrowego moralnie młodego człowieka, nie może mu dać dobrego przykładu ani zaszczepić mu poczucia bliskości do drugiej osoby – stwierdził mówca.

„Jak rodzice mogą wychować swoje dzieci, jeśli sami nie wiedzą, w co wierzyć?” – zapytał retorycznie. Mogą im jedynie tradycyjnie życzyć szczęścia, pomyślności i spełnienia marzeń, ale nie jest to chyba testament duchowy rodziców ani właściwa hierarchia wartości – dodał metropolita mińsko-mohylewski.

Referaty wygłosili jeszcze także przedstawiciel Patriarchatu Moskiewskiego ks. protojerej Dimitrij Sizonienko i sekretarz generalny rzymskiej Wspólnoty św. Idziego Adriano Raccucci.

14 listopada kard. Kurta Kocha przyjął prezydent Białorusi Alaksander Łukaszenka. W spotkaniu wzięli też udział metropolita Filaret, abp T. Kondrusiewicz i nuncjusz abp C. Gugerotti.

W rozmowie z gościem z Watykanu szef państwa zapewnił, że na Białorusi nie ma konfliktów międzywyznaniowych i kraj ten może być przykładem dobrych stosunków wzajemnych między różnymi religiami. Prezydent podziękował Kościołowi katolickiemu za wsparcie, jakiego udziela on Białorusi, w tym także na arenie międzynarodowej.

Kardynał ze swej strony zaznaczył, że jest to jego pierwsza wizyta w tym kraju. Dodał, że „z wielką radością mógł zobaczyć pełne kościoły, co świadczy o tym, że nie tylko religia jest żywa, ale żywa jest także wiara w narodzie”.

Metropolita Filaret stwierdził, że trwająca obecnie konferencja jest ważnym wydarzeniem zarówno w religijnym, jak i ogólnokulturowym życiu Białorusi i Europy. „Uważamy za swe zadanie umacnianie kontaktów Kościoła i społeczeństwa oraz popieranie dialogu między przedstawicielami różnych tradycji religijnych” – podkreślił hierarcha prawosławny.