Szczyt ws. ochrony dzieci przed pięcioma laty wyznaczył nowy kierunek

Pięć lat temu, w dniach 21-24 lutego 2019 r. w Watykanie odbył się szczyt w sprawie ochrony dzieci przed nadużyciami seksualnymi w Kościele, w którym wzięli udział biskupi z całego świata. Konferencja podniosła świadomość kwestii nadużyć i zapobiegania im w Kościele powszechnym oraz zaowocowała szeregiem konkretnych działań – pisze watykański portal Vatican News.

Celem spotkania w Watykanie było zwrócenie większej uwagi przywódców kościelnych na problem nadużyć i przeciwdziałanie nim. Przypomniano także istniejące procedury i wytyczne dotyczące postępowanie w przypadku nadużyć.

W swoim przemówieniu wygłoszonym podczas konferencji w 2019 r., papież Franciszek wezwał do zmiany mentalności w Kościele „w celu zwalczania defensywnej postawy wobec ochrony instytucji”. Podkreślił przy tym, że ofiary muszą być traktowane „priorytetowo pod każdym względem”, a celem Kościoła jest „słuchanie, ochrona, zabezpieczenie i opieka nad wykorzystywanymi i zapomnianymi nieletnimi, gdziekolwiek się znajdują”. Franciszek powiedział, że wspomniane nadużycia zdarzają się na całym świecie i w każdym środowisku, jednak w Kościele jest to „jeszcze poważniejsze i bardziej skandaliczne”, ponieważ takie przestępstwa są „sprzeczne z moralnym autorytetem i etyczną wiarygodnością Kościoła”.

Podczas szczytu ws. ochrony dzieci omawiano także kwestie opieki duszpasterskiej nad osobami dotkniętymi przemocą, odpowiedzialności biskupów oraz środków zapobiegawczych. W konferencji wzięli udział także różni eksperci. W niektórych wystąpieniach zaznaczono, że Kościół musi zająć się tym problemem synodalnie i jako wspólnota. Zdaniem Lindy Ghisoni, podsekretarz ds. świeckich w Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, biskupi i świeccy muszą współpracować, aby radzić sobie z przypadkami nadużyć. Opowiedziała się też za poprawą wytycznych poszczególnych konferencji biskupich i diecezjalnych urzędników ds. ochrony.

Z kolei kard. Rubén Salazar Gómez, przewodniczący Rady Biskupów Ameryki Łacińskiej (CELAM), wymienił klerykalizm jako jedną z przyczyn kryzysu nadużyć seksualnych ze strony duchownych w Kościele. Nawiązując do Listu Papieża Franciszka do Ludu Bożego z sierpnia 2018 r., wskazał, że „powiedzenie ‘nie’ nadużyciom oznacza stanowcze ‘nie’ wszelkim formom klerykalizmu”. Salazar Gómez stwierdził, że „nie ma usprawiedliwienia dla niepotępiania nadużyć, które mają miejsce w naszym Kościele, dla nieujawniania ich, dla niekonfrontowania się z nimi odważnie”.

Nigeryjska zakonnica Veronica Openibo skrytykowała hierarchiczną strukturę Kościoła, która zamiast do jasnej komunikacji została wykorzystana do ukrywania faktów. „Nigdy więcej nie ukrywajmy takich faktów z obawy przed popełnieniem błędu” – zaapelowała. Maltański arcybiskup, specjalista ds. ochrony małoletnich w Kościele Charles Scicluna podkreślił, że w przypadku nadużyć należy postępować zgodnie z procedurami, odwołując się do prawa kanonicznego i odpowiednich przepisów obowiązujących w różnych krajach.

Podczas szczytu uczestnicy mieli okazję posłuchać historii ofiar, które doświadczyły molestowania seksualnego. Historie kilku z nich zostały także odczytane. Duchowni przyznali potem, że „to poruszyło ich i zmieniło, gdy wrócili do swojego lokalnego kościoła”.

Z perspektywy czasu szczyt ws. ochrony dzieci przyczynił się do większej wrażliwości i świadomości wśród przywódców kościelnych – ocenia Vatican News. „Przede wszystkim konfrontacja z cierpieniem ofiar i konsekwencjami nadużyć stworzyła atmosferę ‘wspólnej troski’” – powiedział kard. Christoph Schönborn w wywiadzie po spotkaniu. Papież Franciszek zwrócił uwagę na instytucjonalną odpowiedzialność Kościoła.

Jednym z konkretnych rezultatów watykańskiej konferencji na temat ochrony dzieci było uaktualnienie wersji Listu apostolskiego Vos estis lux mundi, który podkreślał odpowiedzialność urzędników kościelnych i przewidywał sankcje w przypadku tuszowania lub innych naruszeń. W niektórych krajach doprowadziło to już do rezygnacji dostojników kościelnych – wskazuje Vatican News. Papież Franciszek zainicjował również utworzenie punktów kontaktowych ds. ochrony dzieci we wszystkich diecezjach na całym świecie, w wyniku czego wiele lokalnych kościołów i zakonów wyznaczyło delegatów ds. ochrony dzieci.

Ponadto papież zniósł „tajemnicę papieską” ws. nadużyć seksualnych wobec nieletnich popełnionych przez duchowieństwo, a także przedstawicieli władz kościelnych, którzy próbują tuszować takie czyny. Oznacza to też, że zeznania w procesach kościelnych mogą być również przekazywane władzom cywilnym. Ponadto osoby świeckie przeszkolone w zakresie prawa kanonicznego mogą teraz działać jako prawnicy w procesach dotyczących nadużyć, co wcześniej było zarezerwowane dla księży.

W Państwie Watykańskim, w następstwie konferencji, weszło w życie nowe prawo i zestaw przepisów dotyczących ochrony nieletnich i innych osób wymagających szczególnego traktowania – dodaje Vatican News.