„Wiara w nieokreślone coś” wyzwaniem dla teologii

„Ateizm należy traktować jako korektę zbyt ludzkich przedstawień w chrześcijańskiej wizji Boga” – uważa ks. Tomáš Halík, wybitny czeski socjolog i filozof religii. Wraz ze znanym niemieckim benedyktynem Anselmem Grünem wziął udział w debacie w ramach cyklu audycji pierwszego programu austriackiej telewizji ORF 1 pt. „Logos – teologia i życie”.

Ks. Halík, który w czasie panowania komunizmu w Czechach został potajemnie wyświęcony na księdza, podkreślił, że ateizm często stawia chrześcijaństwu poważne pytanie o zwykłą obojętność wobec niego. Wskazał na szerokie dzisiaj zjawisko wiary w „nieokreślone bliżej coś”. „Hermeneutyka tego zjawiska jest wielkim wyzwaniem dla współczesnej teologii” – zaznaczył czeski teolog.

Przypomniał, że o Bogu można tylko mówić w obrazach i paradoksach. Negatywna teologia, świadomie krytykuje pozytywne wypowiedzi o Bogu, uznając je za niewłaściwe. Jego zdaniem, ateizm może być rozumiany jako „forma oczyszczenia konkretnej postaci teizmu, zbyt ludzkich wyobrażeń Boga”. „Tak jak mamy różne rodzaje wiary w Boga, tak istnieje wiele form ateizmu” – podkreślił czeski teolog i dodał, że jeśli ateizm się zabsolutyzuje, to szybko może on zastąpić religię, jak pokazuje historia ludzkich idei.

Ks. Halík przypomniał, że w swojej książce pt. „Cierpliwość wobec Boga” z 2010 r. pisał o tym, że każdy na drodze swojej wiary spotyka się z poczuciem Bożego milczenia, doświadcza Bożego ukrycia, które nie jest obce także chrześcijanom. „Ateiści mają podobne doświadczenia, ale interpretują je inaczej” – zaznaczył i dodał: „Doświadczenie cichej muzyki milczenia Boga wymaga cierpliwości, musi być traktowane poważnie i włączone w drogę wiary” – powiedział.

Okazją do spotkania w programie jest publikacja wspólnej książki ks. Halíka i o. Grüna w 2016 pt. „Świat bez Boga? Kiedy wiara i niewiara obejmują się”. Książka poświęcona jest przyczynom wątpliwości religijnych i poglądom ateistycznym.

Ks. Tomáš Halík

Czeski duchowny rzymskokatolicki, konwertyta, profesor doktor habilitowany socjologii, doktor habilitowany teologii, doktor filozofii. Pracuje między innymi jako duszpasterz akademicki i wykładowca Uniwersytetu Karola w Pradze