Tablica „100 Pomników Historii na Stulecie Odzyskania Niepodległości” dla Jasnej Góry

Pamiątkowa tablica „100 Pomników Historii na Stulecie Odzyskania Niepodległości” została przyznana Jasnej Górze. Uroczysta gala odbyła się dziś w Teatrze Narodowym w Warszawie z udziałem pary prezydenckiej. Częstochowskie Sanktuarium uznane jest za Pomnik Historii już od 1994 r. – Zawsze przypomina o tym, co duchowe, a więc najważniejsze także w życiu narodu – powiedział o. Arnold Chrapkowski. Generał Zakonu Paulinów i o. Mariusz Tabulski, definitor generalny obecni byli na uroczystości.

Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad nimi. Terminem tym określa się zabytek o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz o znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Formuła ustanowienia Pomników Historii funkcjonuje od 1994 r., gdy powstała ich specjalna lista, ale w roku wyjątkowej narodowej rocznicy prezydent Andrzej Duda zdecydował o przyspieszeniu procedury jej rozszerzenia. Prezydent podkreślił, że w jego ocenie lista Pomników Historii jest bardzo ważna ze względu na budowanie pewnego obrazu naszej pamięci historycznej, polskiej tradycji i rozwoju polskiej kultury.

Częstochowa, z zespołem klasztoru ojców paulinów na Jasnej Górze, została uznana za Pomnik Historii już 8 września 1994 r. – Sanktuarium zawsze przypomina o tym, co duchowe, a więc co najważniejsze w życiu pojedynczego człowieka i całego narodu – powiedział po uroczystościach o. Arnold Chrapkowski, przełożony generalny Zakonu Paulinów. W gali wziął też udział o. Mariusz Tabulski, definitor Zakonu.

– Jeśli mówimy o Jasnej Górze to musimy pamiętać o jej wymiarze duchowym, o historii nie tylko tej „zewnętrznej”, ale historii ludzkich serc – podkreślał o. generał. Zauważył, że „sto lat, które wspominamy, to jest sto lat różnych ludzkich wydarzeń, historii tych małych i tych ogromnych, które pozostają w świadomości, zawierzeń Maryi. To są te wydarzenia, które zostały wpisane w nasze sumienie i one budowały i naszą wewnętrzną wolność i przyczyniły się do narodowych zrywów, które przyczyniły się do odzyskania niepodległości”.

Większość Pomników Historii to budowle sakralne pokazujące związek historii naszej Ojczyzny z chrześcijaństwem, z naszą kulturą. To – zauważył o. Chrapkowski – pokazuje także wkład Kościoła w budowanie wolności i dziedzictwa duchowego, ale i dziedzictwa materialnego. – Kościół był zawsze promotorem kultury i tak jest do dzisiaj. Widzimy z jaką starannością ludzie Kościoła troszczą się o powierzone im mienie, bo mają świadomość, że nie jest to tylko ich własność, ale także własność narodowa – powiedział generał Paulinów. Przypomniał, że również „biali mnisi” mają w tym swój udział i wszędzie, gdzie posługują są ambasadorami polskiego dziedzictwa.

Pomnik Historii to najbardziej prestiżowa forma ochrony zabytków, nadawana od 1994 r. Taki status ma obecnie 105 zabytków, m.in. zamek krzyżacki w Malborku, pole bitwy na Westerplatte, wrocławska Hala Stulecia, Kazimierz Dolny, historyczne zespoły dużych polskich miast – Warszawy, Krakowa, Poznania.

Wśród miejsc nowo wpisanych na listę znalazły się m.in. Zamek Piastów Śląskich w Brzegu, Twierdza Przemyśl czy najstarsza kopalnia ropy naftowej w Bóbrce. – To lista świadectwa naszych dziejów – mówił Andrzej Duda. – To niezwykle ważne dla każdego narodu, dla jego tożsamości, aby znał swoją tradycję, aby widział swoją historię także poprzez świadectwa jej materialnej obecności – zaznaczył.

W czasie ostatniej uroczystości wręczenia rozporządzeń uznających kolejne obiekty zabytkowe za Pomniki Historii – która odbyła się wiosną w Pałacu Prezydenckim – Andrzej Duda podkreślał, że chciałby, aby na 100-lecie odzyskania niepodległości wśród Pomników znalazło się 100 obiektów. Jednak w końcowym efekcie lista zawiera ich „trochę ponad 100”. Dotychczas miano Pomnika Historii nadano 91 obiektom, dziś do tej prestiżowej listy dołączyło kolejne 14. Dla wszystkich wyróżnionych miejsc zostały przekazane symboliczne tablice upamiętniające jubileusz odrodzenia Niepodległej.