Tag: Żydzi
Zamordowani i represjonowani za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej
O pierwszym systematycznym projekcie badającym formy i skalę represji, jaki niemiecki okupant stosował wobec Polaków za pomoc udzielaną Żydom piszą w artykule dla KAI historyczki IPN: dr Martyna Grądzka-Rejak i dr Aleksandra Namysło. 10 września w Markowej na Podkarpaciu odbędzie się beatyfikacja dziewięcioosobowej rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów, zamordowanej przez niemieckich żandarmów za ukrywanie w swoi domu ośmiorga Żydów.
Kim byli Żydzi, którzy ukrywali się u Ulmów?
Prawdopodobnie pod koniec 1942 r. Wiktoria i Józef Ulmowie z Markowej podjęli decyzję o przyjęciu pod swój dach ośmiorga Żydów, pięciu mężczyzn, dwóch kobiet i jednej dziewczynki. Mieli nadzieję, że w ten sposób uda się tych ludzi uratować przed śmiercią. Niestety – 24 marca 1944 r. wszyscy mieszkańcy domu w Markowej zostali zamordowani. Zginęli Ulmowie z dziećmi oraz ukrywający się u nich Żydzi. W najbliższą niedzielę, 10 września, odbędzie się beatyfikacja rodziny Ulmów. Kim byli ci, za których oddali życie?
Ulmowie – Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata
Józef i Wiktoria Ulmowie zostali w 1995 r. uhonorowani przez Instytut Jad Waszem w Jerozolimie medalem i tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a 10 września br. zostaną ogłoszeni nowymi błogosławionymi Kościoła. Do tej pory upamiętniono na całym świecie ponad 28 tys. osób, z czego najwięcej – ponad 7 tys. – Polaków. Jaka jest historia i procedura honorowania osób, które pomagały Żydom w czasie II wojny światowej?
Rodzina Ulmów wzorem międzyludzkiej solidarności – wywiad z naczelnym rabinem RP
– Beatyfikacja rodziny Ulmów to bardzo ważny krok Kościoła – pokazać wiernym, w jaki sposób powinni postępować i to nie tylko w czasach Holokaustu, nie tylko przeciwko antysemityzmowi, ale w każdych warunkach, w odniesieniu do wszystkich ludzi, niezależnie od ich pochodzenia czy narodowości – mówi w wywiadzie dla KAI Michael Schudrich. Naczelny rabin RP dodaje, że „Ta beatyfikacja będzie miała pozytywny wpływ na nasze, polsko-żydowskie relacje, ponieważ każde dobro wywiera dobry wpływ”. Stanowczo też zaprzecza tezie, jakoby Polacy mieli być współodpowiedzialni za holokaust.
Eilert Dieken, morderca Ulmów – zbrodniarz nieukarany
Niemiecki zbrodniarz Eilert Dieken, który wydał rozkaz zamordowania rodziny Ulmów i ukrywanych przez nich Żydów, nigdy nie został osądzony i ukarany. Po wojnie przeszedł pomyślnie denazyfikację i pracował jako policjant w rodzinnym miasteczku Esens (RFN). Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich wykazała w połowie lat 70., że z niemal 80 tys. osób, przeciwko którym wszczęto śledztwo w Niemczech w sprawie zbrodni wojennych, tylko niewiele, ponad 6 tys. zostało ukaranych.
Markowa – miejsca pamięci o Polakach ratujących Żydów
Podkarpacka wieś Markowa pieczołowicie dba o upamiętnienie rodzin, które podczas wojny pod karą śmierci ratowały Żydów. Obecnie działają tu dwie placówki, które przybliżają wojenne realia i dzieje niezwykłych postaw zwykłych ludzi. Ale miejsc, w którym w niezwykły sposób można dotknąć historii tamtych lat jest w Markowej więcej, bo zaliczyć do nich można także miejscowy kościół parafialny i cmentarz.
Dr Szpytma, IPN: Ulmowie są symbolem wszystkich Polaków zamordowanych za pomoc Żydom
Ulmowie są dzisiaj – nie tylko w naszym kraju – symbolem tych wszystkich Polaków, którzy za pomoc Żydom zostali zamordowani – mówi dr Mateusz Szpytma, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej i krewny rodziny Ulmów. W wywiadzie udzielonym KAI opowiada również o wielu nieoczekiwanych zbiegach okoliczności, które pozwoliły rozpowszechnić historię „Samarytan z Markowej”. – To jest dla mnie coś, co się wymyka ludzkim kategoriom. Widzę w tym rękę wyższą – przyznaje.
Przed beatyfikacją rodziny Ulmów: jakie były represje wobec Polaków ratujących Żydów?
Zamordowana w czasie niemieckiej okupacji za ukrywanie Żydów rodzina Ulmów – Józef, Wiktoria i ich siedmioro dzieci – zostanie beatyfikowana 10 września w Markowej na Podkarpaciu. Według jedynie szacunkowych obliczeń od 300 do ponad 1500, a być może więcej – taka jest liczba Polaków, którzy zostali zamordowani przez Niemców w czasie II wojny światowej za ratowanie życia Żydów. Tak naprawdę jednak dokładna liczba i ratujących, i ratowanych nigdy nie będzie znana. O wiele więcej natomiast można powiedzieć zarówno o metodach pomocy i represji, jak i motywacjach tych, którzy odważyli się pomagać.
„Ulmowie. Nie ma większej miłości” – wystawa w ramach obchodów beatyfikacji
„Ulmowie. Nie ma większej miłości” pod tym tytułem zostanie otwarta wystawa poświęcona Rodzinie Ulmów z Markowej na Podkarpaciu. Wystawę zainaugurują prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego oraz Wojciech Kirejczyk, dyrektor Biura „Niepodległa”. Wernisaż odbędzie się we czwartek 7 września 2023 r. o g. 17.00 w galerii „Okno na Kulturę” przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.
Waldemar Rataj: Markowa – dziedzictwo chrześcijańskiej cywilizacji
O Markowej jako dziedzictwie chrześcijańskiej cywilizacji pisze w swoim artykule Waldemar Rataj, dyrektor tamtejszego Muzeum Polaków Ratujących Żydów. Zwraca uwagę, że podczas II wojny światowej mieszkańcy Markowej zaświadczyli o aktualności tych wartości, zasad i norm społecznych, które przez wieki kształtowały tę wspólnotę i wpisały ją w określony krąg kultury i w określoną cywilizację. Jest to cywilizacja chrześcijańska.
