Tak to się zaczęło… Krótka historia ŚDM

Od 1986 w każdą Niedzielę Palmową Kościół katolicki na całym świecie obchodzi także Światowy Dzień Młodzieży. Co roku odbywa się on na szczeblu parafialnym i diecezjalnym, a raz na dwa-trzy lata, w innym terminie,  jest organizowany w wybranym przez papieża mieście i ma charakter ogólnoświatowy. Najbliższe takie globalne spotkanie odbędzie się w styczniu w Panamie.

Światowe Dni Młodzieży są inicjatywą „autorską” Jana Pawła II, który – zanim jeszcze rozpoczął swój pontyfikat – znany był m.in. ze swego wielkiego zainteresowania sprawami młodych ludzi i umiał nawiązywać z nimi łatwy i bezpośredni kontakt. I jako zwykły kapłan w parafii, i jako biskup pomocniczy, a potem metropolita krakowski, i wreszcie jako Następca św. Piotra – Karol Wojtyła do końca życia potrafił zachować bliskie i serdeczne związki z młodzieżą, odwzajemniane zresztą na każdym kroku. Nawet w chwili, gdy odchodził do Domu Ojca, powiedział – jak przekazał to później jego sekretarz abp Stanisław Dziwisz: „Czekałem na was, a wy przyszliście do mnie”, mając na myśli tłumy młodych ludzi, którzy towarzyszyli mu w ostatnich chwilach na Placu św. Piotra.

Lekarstwo ożywiające Kościół

Najważniejszy był jednak i jest duchowy wymiar tej inicjatywy papieskiej – co dała ona młodym, na ile pogłębiła ich wiarę, jak wpłynęła na życie Kościoła lokalnego i powszechnego… Można chyba powiedzieć, że Dni ogromnie ożywiły cały Kościół, a dający się zauważyć od wielu lat stały wzrost powołań kapłańskich i zakonnych w różnych rejonach świata stanowi z pewnością ważny owoc tego wydarzenia w wymiarach globalnych.

Zanim doszło do ustanowienia Światowych Dni Młodzieży, odbyły się dwa międzynarodowe spotkania młodych ludzi w Rzymie w latach 1984 i 1985. Pierwsze z nich było częścią kończącego się wówczas Roku Odkupienia, którego wcześniej ustalony program przewidywał, że w Niedzielę Palmową 1984 r. – na tydzień przed oficjalnym zamknięciem Roku – odbędzie się w Rzymie Jubileusz Młodych.

Uroczystości te, trwające od 11 do 15 kwietnia z udziałem ok. 600 tys. młodzieży z całego świata, w tym kilkuset Polaków, były prawdziwą manifestacją wiary i entuzjazmu młodych chrześcijan. 15 kwietnia papież odprawił dla nich Mszę św., udzielił im specjalnego błogosławieństwa i wręczył im Krzyż Roku Świętego, który odtąd – jako Krzyż Światowych Dni Młodzieży – wędruje regularnie przez ich kolejne “stacje”.

Czemu akurat Niedziela Palmowa?

Z palmami rozpoczynamy Wielki Tydzień

Wielki sukces tego wydarzenia, a także ogłoszenie przez ONZ następnego roku Międzynarodowym Rokiem Młodzieży sprawiły, że Ojciec Święty postanowił wprowadzić na stałe coroczne światowe spotkania młodych do kalendarza Kościoła, przy czym miała to być zawsze Niedziela Palmowa. Oficjalnie ogłosił to publicznie podczas spotkania z kardynałami i pracownikami Kurii Rzymskiej 20 grudnia 1984.

Papież wyznał później, że na jego decyzję wpłynęło też wspomnienie procesji w Niedzielę Palmową 1979 r. w Rzymie, a zwłaszcza widok tysięcy młodych ludzi, idących w procesji z dużymi palmami w dłoniach i w ten sposób dających świadectwo wyznawanej wiary.

Tamto światowe spotkanie młodych w Rzymie z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży stanowiło niejako kościelny wkład do tego wydarzenia. Odbyło się ono 30 i 31 marca 1985 r. pod hasłem “Chrystus naszą nadzieją”. Pierwszego dnia na plac św. Jana na Lateranie przed bazyliką przybyli młodzi ludzie z Krzyżem Roku Świętego, a ich koledzy, reprezentujący 9 narodów (w tym jeden Polak), przedstawili kilkugodzinne widowisko, opowiadające papieżowi i wszystkim zebranym o najważniejszych problemach młodego pokolenia.

Zawsze młodzi

Z tej samej okazji (czyli Roku Młodzieży) Ojciec Święty skierował List apostolski „Parati semper” do młodych chłopców i dziewcząt świata (z datą 31 marca 1985) i zapowiedział, że odtąd co roku w Niedzielę Palmową Kościół katolicki obchodzić będzie Światowy Dzień Młodzieży, przy czym w jednym roku obchody mają mieć charakter scentralizowany – w Rzymie, później także w innych miastach i krajach, a w następnym będą obchodzone lokalnie – na szczeblu diecezji, dekanatów i parafii. Oficjalnie Jan Paweł II ustanowił ten Dzień 20 grudnia tegoż roku.

Organizacją każdego dnia zajmuje się ze strony watykańskiej Papieska Rada ds. Świeckich, która 1 września 2016 weszła w skład utworzonej formalnie w tym dniu Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, a ściślej istniejąca od 1986 w jej ramach Sekcja ds. Młodzieży, którą od 24 października 2013 kieruje brazylijski prałat ks. João Wilkes Rebouças Chagas Júnior.

Gdy Dzień obchodzony jest centralnie poza Rzymem, główny ciężar jego organizacji spoczywa na barkach Kościoła lokalnego, zazwyczaj komisji ds. młodzieży lub innego organizmu w łonie miejscowego episkopatu, zajmującego się sprawami młodego pokolenia.

Kalendarium Światowych Dni Młodzieży

I Światowy Dzień Młodzieży odbył się 23 marca 1986 właśnie na tym niższym szczeblu pod hasłem “Bądźcie zawsze gotowi do obrony wobec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia nadziei, która w was jest” (1 P 3,15).

II Światowy Dzień Młodzieży (11-12 kwietnia 1987 r). przebiegał w Buenos Aires (gdzie przebywał wówczas Jan Paweł II) pod hasłem: “Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam” (1 J 4,16). Te pierwsze poza Rzymem centralne obchody Dnia zgromadziły prawie 1,8 mln z ponad 20 krajów, głównie Ameryki Łacińskiej.

III Światowy Dzień Młodzieży wypadał 27 marca 1988 i przebiegał pod hasłem “Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2,5). Obchody odbywały się w poszczególnych diecezjach i parafiach. W Rzymie papież zapowiedział pewną zmianę, a mianowicie, że obchody w następnym roku przebiegać będą najpierw, tradycyjnie, w Niedzielę Palmową (19 marca) w diecezjach i parafiach, a następnie latem – centralne uroczystości w Santiago de Compostela (Hiszpania).

IV Światowy Dzień Młodzieży – w dniach 19-20 sierpnia 1989 miasto św. Jakuba Apostoła – głównego patrona Hiszpanii – przyjęło blisko pół miliona młodych pątników z całego świata. Również papież przybył tam jako pielgrzym, idąc ostatnie pół kilometra z laską i w płaszczu z peleryną z naszytymi na nią muszelkami (był to w dawnych wiekach tradycyjny strój pielgrzymi na południu Europy). Spotkanie przebiegało pod hasłem “Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem” (J 14,6).

V Światowy Dzień Młodzieży odbył się 8 kwietnia 1990 r. pod hasłem “Ja jestem krzewem winnym, a wy latoroślami” (J 15,5). Po Mszy św. przed bazyliką św. Piotra w Watykanie Ojciec Święty zapowiedział, że miejscem następnego Dnia będzie nasze narodowe sanktuarium maryjne na Jasnej Górze, które – przypomniał – “od ponad 600 lat jest sercem dziejów narodu polskiego”.

VI Światowy Dzień Młodzieży, którego hasło brzmiało “Otrzymaliście ducha przybrania za synów” (Rz 8,15), miał znów podwójny przebieg. Najpierw, 24 marca 1991 r. odbyła się jego część pierwsza – diecezjalna i parafialna. A później – w dniach 14-15 sierpnia – odbyło się w Częstochowie niezapomniane spotkanie ponad miliona młodych dosłownie z całego świata, w tym po raz pierwszy na dużą skalę z byłych państw komunistycznych, wśród nich z ówczesnego Związku Sowieckiego. Właśnie ich masowy udział był najlepszym bodaj uzasadnieniem celowości tego rodzaju spotkania w Polsce. Tu bowiem było najłatwiej i najtaniej dotrzeć młodym ludziom z Białorusi, Rosji, Ukrainy, krajów nadbałtyckich, a także wielu innych państw do niedawna “realnego socjalizmu”. A ponieważ akurat w tym czasie w Moskwie doszło do puczu wojskowego, który doprowadził wkrótce do rozpadu ZSRR, więc młodzi zza wschodniej granicy wracali do swych domostw jakby w nieznane…

VII Światowy Dzień Młodzieży, przebiegający pod hasłem “Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię” (Mk 16,15), odbył się 12 kwietnia 1992 r. i znów miał charakter lokalny.

VIII Światowy Dzień Młodzieży w 1993 r., przebiegający pod hasłem “Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości” (J 10,10), odbywał się w dwóch etapach. Najpierw, tradycyjnie w Rzymie i w Kościołach lokalnych w Niedzielę Palmową 4 kwietnia. A później w dniach 14-15 sierpnia w stolicy amerykańskiego stanu Kolorado – Denver zebrało się ponad 700 tys. młodych ludzi z całego świata, głównie z USA.

XI Światowy Dzień Młodzieży – w 1994 r. papież ogłosił 27 listopada 1993 r. jedno wspólne hasło dla dwóch najbliższych Dni: “Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam” (J 20,21). Pierwsze z tych spotkań odbyło się 27 marca 1994 r. w Rzymie i diecezjach.

X Światowy Dzień Młodzieży – spotkanie w dniach 14-15 stycznia 1995 r. w Manili – pierwsze w Azji i pierwsze w styczniu (pora letnia na antypodach) – przeszło do historii Kościoła Powszechnego nie tylko z obu tych powodów, ale również ze względu na największe, jak dotychczas, zgromadzenie ludzi wokół Następcy św. Piotra: według różnych ocen, w stolicy Filipin zebrało się 4-5 mln ludzi. Napływ wiernych był tak ogromny, że trudności z dostaniem się na miejsce mieli nawet kardynałowie i biskupi, mający koncelebrować główną Mszę św. wraz z Papieżem. Innym ważnym wydarzeniem tego Dnia był udział w uroczystościach grupy biskupów i księży z Chin, należących do tzw. Patriotycznego Stowarzyszenia Katolików, kontrolowanego przez władze komunistyczne. Dotychczas ani “patrioci” nie utrzymywali żadnych stosunków z Watykanem, ani Stolica Apostolska nie kontaktowała się z nimi.

XI Światowy Dzień Młodzieży wrócił do obchodów rzymskich i diecezjalnych. Odbył się 31 marca 1996 r. i przebiegał pod hasłem „Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego” (J 6,68).

XII Światowy Dzień Młodzieży w 1997 r. pod hasłem “Nauczycielu, gdzie mieszkasz? Chodź i zobacz” (J 1,38.46), odbył się najpierw tradycyjnie w Niedzielę Palmową 23 marca, a następnie główne uroczystości – 19-24 sierpnia w Paryżu. 21 sierpnia przybył do stolicy Francji Ojciec Święty, entuzjastycznie – jak zwykle – przyjmowany przez młodych. Obecnych był około miliona osób, czyli ponad dwa razy więcej niż spodziewali się organizatorzy, a w zamykającej to wydarzenie Mszy św. uczestniczyło ok. 1,2 mln osób.

W 1998 r. XIII Światowy Dzień Młodzieży wypadał 5 kwietnia i przebiegał pod hasłem: „Duch Święty was nauczy”.

XIV Światowy Dzień Młodzieży pod hasłem „Ojciec was miłuje” (por. J 16,27) odbył się 28 marca 1999 r. i miał też wymiar zdecentralizowany.

XV Światowy Dzień Młodzieży, przebiegający w roku 2000 pod hasłem: „Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas” (J 1, 14), odbył się znów dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową (16 kwietnia) na szczeblu diecezjalnym, a następnie w Rzymie w dniach 15-20 sierpnia uroczystości centralne, ogólnoświatowe, jako Jubileusz Młodych w ramach Wielkiego Jubileuszu Roku Świętego w Wiecznym Mieście. Jeśli początkowo liczbę uczestników tego spotkania oceniano na 700-800 tys., to w dwóch ostatnich dniach ( sobota-niedziela), było ich już ponad dwa miliony ze 160 krajów, w tym także niekatolicy, a nawet niechrześcijanie. Jednym z wielkich „odkryć” tych Dni było nieoczekiwane przez organizatorów na taką skalę odrodzenie sakramentu pokuty – do konfesjonałów w rzymskich kościołach i na Tor Vergata, gdzie odbywały się główne uroczystości, ustawiały się ogromne kolejki młodych ludzi, którzy często jakby na nowo odkrywali ten sakrament i głęboko go przeżywali.

XVI Światowy Dzień Młodzieży w 2001 r. wypadał 8 kwietnia i miał znów charakter zdecentralizowany. Przebiegał on pod hasłem: „Jeśli kto chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzyż swój i niech Mnie naśladuje” (Łk 9, 23).

XVII Światowy Dzień Młodzieży w 2002 r. pod hasłem „Wy jesteście solą ziemi, wy jesteście światłością świata” (Mt 5,13-14) znów odbywał się dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową 24 marca w diecezjach i parafiach, a następnie w dniach 18-28 lipca w kanadyjskim mieście Toronto. W głównych uroczystościach pod przewodnictwem Jana Pawła II uczestniczyło, mimo deszczu i brzydkiej pogody, ok. miliona młodych ludzi.

XVIII Światowy Dzień Młodzieży w 2003 obchodzony był 13 kwietnia na szczeblu diecezjalnym pod hasłem „Oto Matka Twoja” (J 19, 27).

XIX Światowy Dzień Młodzieży wypadał 4 kwietnia 2004 a jego hasłem były słowa: „Chcemy ujrzeć Jezusa” (J 12, 21). Obchodom w Rzymie po raz ostatni, jak się miało okazać, przewodniczył Jan Paweł II. Już wcześniej ogłosił, że następne centralne obchody Dnia odbędą się w Kolonii (Niemcy) i przebiegać będą pod hasłem „Przybyliśmy oddać Mu pokłon”. Te słowa mędrców ze Wschodu nawiązywały do szczególnej relikwii, przechowywanej w katedrze kolońskiej – szczątków Trzech Króli.

XX Światowy Dzień Młodzieży w 2005 obchodzono pod hasłem „Przybyliśmy oddać Mu pokłon” (Mt 2, 2) najpierw w Niedzielę Palmową 20 marca w wymiarze diecezjalnym, a następnie na szczeblu centralnym w dniach 16-21 sierpnia właśnie w Kolonii. 2 kwietnia tegoż roku zmarł Inicjator tych spotkań, a 19 tegoż miesiąca nowym biskupem Rzymu został Benedykt XVI i to on przewodniczył temu wydarzeniu. Dni przebiegały pod znakiem spotkania młodych z dwoma papieżami: Janem Pawłem II, który patronował im z góry i z jego następcą, dla którego była to pierwsza podróż zagraniczna od czasu wyboru. Ojciec Święty spotkał się zresztą nie tylko z młodymi, ale także z całym Kościołem w swej ojczyźnie oraz z wyznawcami judaizmu i islamu. Na zakończenie zapowiedział, że następne centralne obchody tego Dnia odbędą się za 3 lata w Sydney – po raz pierwszy na ziemi australijskiej.

XXI Światowy Dzień Młodzieży wypadał 9 kwietnia 2006 i przebiegał pod hasłem „Twoje słowo jest lampą dla moich stóp i światłem na mojej ścieżce” (Ps 119 [118], 105).

XXII Światowy Dzień Młodzieży – „Abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 13,34), był obchodzony 1 kwietnia 2007, też w wymiarze zdecentralizowanym.

XIII Światowy Dzień Młodzieży pod hasłem „Gdy zstąpi na was Duch Święty, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami” (Dz 1,8) znów przebiegał dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową 16 III 2008 w diecezjach i parafiach, a następnie w dniach 15-20 lipca 2008 w Sydney odbyły się jego obchody centralne z udziałem papieża.

XIV Światowy Dzień Młodzieży (5 kwietnia 2009) przebiegał pod hasłem „Złożyliśmy nadzieję w Bogu żywym” (1 Tm 4,10) i był obchodzony w diecezjach i parafiach.

XV Światowy Dzień Młodzieży (28 marca 2010) miał również wymiar lokalny, a przyświecało mu hasło „Nauczycielu dobry, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?” (Mk 10,17).

XVI Światowy Dzień Młodzieży w 2011, którego hasłem są słowa „Zakorzenieni i zbudowani na Chrystusie, mocni w wierze” (por. Kol 2,7), znów przebiegały dwustopniowo: najpierw – 17 kwietnia – lokalnie, a następnie na szczeblu ogólnoświatowym w dniach 16-21 sierpnia w Madrycie.

XVII Światowy Dzień Młodzieży – „Radujcie się zawsze w Panu” (Flp 4, 4) – 1 IV 2012; obchody lokalne

XVIII Światowy Dzień Młodzieży – „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19) – najpierw lokalnie 24 marca 2013, a następnie centralnie w dniach 23-28 lipca w Rio de Janeiro. Było to pierwsze tego rodzaju wydarzenie, któremu przewodniczył nowy papież – Franciszek.

XIX Światowy Dzień Młodzieży – „Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie” (Mt 5, 3) – 13 IV 2014 – obchody lokalne.

XX Światowy Dzień Młodzieży przebiegały pod hasłem „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5, 8) – 29 III 2015, na szczeblu diecezjalnym i parafialnym.

XXI Światowy Dzień Młodzieży w 2016 pod hasłem „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5, 7) odbyły się najpierw 20 III – lokalnie oraz w dniach 25-31 VII – obchody centralne w Krakowie. Z tej okazji do Polski przybył Ojciec Święty Franciszek.

XXII Światowy Dzień Młodzieży przebiegał na szczeblu diecezjalnym i parafialnym pod hasłem „Wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny” (Łk 1,49) w dniu 9 IV 2017.

XXIII Światowy Dzień Młodzieży odbywa się na szczeblu lokalnym pod hasłem „Nie bój się Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga” (Łk 1, 30) – 25 III 2018.