Tarczek: wyjątkowe nabożeństwo Środy Popielcowej

Wyjątkowo rozpoczyna się poranne nabożeństwo Środy Popielcowej w XIII-wiecznym kościele w Tarczku w Górach Świętokrzyskich – poprzez zasłonięcie kilku części wysokiej klasy gotyckiego tryptyku, na rzecz wyeksponowania wyłącznie scen pasyjnych z zewnętrznych skrzydeł malarskiego dzieła. Dziś, w Środę Popielcową, rozpoczyna się okres Wielkiego Postu.

Tak dzieje się w Tarczku od wieków, ten zwyczaj może być tak stary jak sam tryptyk, czyli z połowy XVI wieku. To uroczyste zasłonięcie następuje zawsze podczas porannej liturgii o godzinie 8 w Środę Popielcową.

Od tej chwili w zabytkowym tryptyku ołtarzowym z ok. 1540 r. są eksponowane wyłącznie cztery sceny pasyjne: upadek Jezusa pod krzyżem, biczowanie, ukoronowanie koroną cierniową i zdjęcie z krzyża.

Ceremonia odbywa się przy śpiewie pieśni „Boże, w dobroci”. Zamykane są wówczas pozostałe części tryptyku, wyrażające m.in. Zmartwychwstałego Chrystusa, sceny z życia Matki Bożej, postaci świętych. Dopiero w Wielką Sobotę, podczas śpiewu hymnu „Chwała na wysokości Bogu”, jest ponownie odsłaniany cały tryptyk. W Wielkim Poście piątkowe nabożeństwa Drogi Krzyżowej i Gorzkie Żale prowadzone są przy zasłoniętym tryptyku.

Ks. Zbigniew Kądziela, proboszcz parafii św. Idziego w Tarczku zauważa, że wielu pielgrzymów i turystów chętnie zagląda do kościoła szczególnie interesuje się tryptykiem, tym bardziej, że w okresie Wielkiego Postu powoli rusza sezon turystyczny.

Renesansowy tryptyk z Tarczka jest datowany na ok. 1540 rok i stanowi jeden z najcenniejszych elementów wnętrza zabytkowego kościoła św. Idziego. Znajdował się on wcześniej w kościele w Bodzentynie, a być może także w Krakowie – w kościele mariackim, gdzie miał być zastąpiony „Zaśnięciem Marii Panny” Wita Stwosza.

Pierwsze wzmianki o Tarczku jako osadzie pochodzą z XI wieku. Pierwotny kościół murowany, romański z XIII wieku, został przebudowany w XVI w. (fasada zachodnia), konsekrowany był w 1591 roku. W latach 70. XX w. odkryto portal romański. Najstarsza część kościoła to prezbiterium oraz częściowo odsłonięta polichromia we wnętrzu.

Kościół parafialny w Tarczku stanowi jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych w regionie świętokrzyskim. Figuruje we wszelkich przewodnikach i często odwiedzają go turyści.

Parafia liczy ok. tysiąca wiernych. W Wielkim Poście jest tutaj także organizowana wielkopiątkowa Droga Krzyżowa w terenie, po pięknej okolicy Gór Świętokrzyskich – Tarczka i Śniadki.