Tarnów – jakie tajemnice skrywa krypta Ostrogskich – właścicieli miasta?

Może się okazać, że w krypcie Ostrogskich – właścicieli Tarnowa spoczywa nie pierwsza a trzecia żona księcia Janusza. Uczeni mają na to dowody.

Według utrwalonej tradycji, w cynowych sarkofagach znajdujących się w krypcie Ostrogskich w katedrze tarnowskiej spoczywają szczątki księcia Janusza Ostrogskiego i jego pierwszej żony Zuzanny Seredy. Zasadniczo fakt ten nie budził żadnych wątpliwości. Takie informacje znajdziemy w XIX-wiecznych publikacjach, przewodnikach i internecie. Sytuacja zmieniła się jednak w ostatnim czasie. Czy mamy do czynienia z przełomowym odkryciem?

Jest o tym przekonany zastępca dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie ks. dr Sebastian Musiał. Duchowny bada ten wątek od kilku miesięcy, zaprosił do Tarnowa dwóch krakowskich naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prof. dr hab. Piotr Krasny i dr hab. Michał Kurzej z Instytutu Historii Sztuki UJ dokonali oględzin sarkofagów. Uczeni pomogli w stwierdzeniu faktu, że w mniejszym sarkofagu nie spoczywa Zuzanna Sereda, jak dotychczas sądzono, ale trzecia żona księcia, Teofila Ostrogska z Tarłów (1595-1636), córka Zygmunta Scypiona, kasztelana sądeckiego i Barbary z Sobków.

Jak mówi ks. Sebastian Musiał, są trzy niepodważalne dowody umieszczone na sarkofagu, które stały się kluczowe w tej sprawie.

– Złocone inicjały T, T, X, O, H, N, K, K, które należy odczytać w następującym porządku: Teofila Tarłówna, Xiężna Ostrogska, Hrabina Niemiecka, Kasztelanowa Krakowska. Tarcza herbowa umieszczona na boku sarkofagu należy do rodu Teofilii Tarło i składa się z następujących herbów: własny Ostrogskich, Topór Tarłów,Brochwicz matki Barbary Sobkówny, własny babki ojczystej Urszuli Flitzinger (z hrabiów na Flitzing koło Fryzyngi w Bawarii), Trąby babki macierzystej Magdaleny Jordanówny. Ponadto sarkofag powstał po roku 1635, o czym świadczy dekoracja w postaci ornamentu małżowinowo-chrząstkowego, którego użycie przypada na ten właśnie okres. To są trzy dowody na to, że sarkofag jest własnością Teofilii Tarło.

W związku z tym pojawiają się pytania: Gdzie spoczywa Zuzanna Sereda? Czy spoczywa w tej samej krypcie? Co spowodowało, że zapomniano o pochówku Teofilii Tarło w krypcie, tym bardziej, że w świątyni znajdowała się, nieistniejąca już dziś, tablica ku jej pamięci. Kto popełnił błąd?

Kosztowne badania antropologiczne mogłyby pomóc w odkryciu historii rodziny Ostrogskich. Ks. Sebastian Musiał podkreśla, że sarkofagi są zabytkiem na skalę europejską i wymagają remontu, aby mogły przetrwać dla kolejnych pokoleń.

– Gdyby remont doszedł do skutku to jednocześnie muszą odbyć się badania antropologiczne, ponieważ sarkofagi trzeba otworzyć i jednocześnie zbadać to, co się w nich znajduje. Badania DNA pomogą. Być może panie spoczywają obok siebie? Jest to mało prawdopodobne, ale historia ma to do siebie, że potrafi nam czynić róże psikusy. Dzięki tym badaniom możemy się także dowiedzieć na co zmarł Janusz Ostrogski, jego żona, zobaczymy ich ubiory. Przez otwór, który powstał w sarkofagu Janusza Ostrogskiego można zobaczyć fragmenty drewna, sukna, złotych nici.

Może w przyszłości uda się udostępnić tę kryptę do zwiedzania? W bazylice katedralnej w Tarnowie jest siedem krypt, ale tylko jedna z nich – biskupów tarnowskich – jest otwierana w listopadzie. Można do niej zejść i pomodlić się przy grobach biskupów.

W prezbiterium katedry tarnowskiej znajduje się jeden z największych w Europie pomników nagrobnych, poświęcony Januszowi Ostrogskiemu i jego pierwszej żonie Zuzannie Sereda, wybudowany jeszcze za życia księcia i z jego polecenia. Budowla zlokalizowana jest nad kryptą Ostrogskich, a jej monumentalność i przepych świadczą o wielkości magnata i rodu Ostrogskich. Dodajmy, że pomnik jest jedną z największych atrakcji turystycznych, przyciągającą wielu zwiedzających.

Janusz Ostrogski (ur. ok. 1554, zm. 17 września 1620 w Tarnowie) – książę, kasztelan krakowski, wojewoda wołyński, starosta białocerkiewski, włodzimierski, perejasławski, bohusławski, starosta niegrodowy czerkaski w 1593, starosta niegrodowy kaniowski w 1594, jeden z najbogatszych magnatów Rzeczypospolitej, pierwszy ordynat ostrogski.