Tarnów: synod diecezjalny proponuje rozwój katechezy w parafiach

Krótkie katechezy przed lub po Mszy św. w niedziele, nauki dla dorosłych, dialog z młodymi, którzy nie chodzą na religię w szkole – to m.in. propozycje synodalne zawarte w dokumencie „Katechizacja w diecezji tarnowskiej”. Został on przyjęty przez członków V Synodu Diecezji Tarnowskiej podczas sesji plenarnej. Synod stwierdził, że parafia powinna pozostać pierwszoplanowym miejscem katechizacji. V Synod Diecezji Tarnowskiej wprowadził także nową funkcję katechety parafialnego.

Członkowie synodu stwierdzają, że pomimo wielu zalet wynikających z obecności katechezy w szkole należy jednak mocno podkreślić, iż ta forma ewangelizacji nie jest wystarczająca.

„Środowisko szkolne daje Kościołowi duże możliwości w realizacji swej nauczycielskiej funkcji poprzez uporządkowaną strukturę i możliwość dotarcia z ewangelicznym orędziem do szerokiego grona adresatów. Niemniej jednak ocena aktualnej sytuacji wskazuje również na liczne wyzwania. Wśród nich w sposób szczególny należy zwrócić uwagę na istniejące rozbieżności pomiędzy wysoką frekwencją na lekcjach religii a udziałem uczniów i ich rodzin w życiu religijnym wspólnot parafialnych. Ponadto można zauważyć coraz częstsze przypadki przenoszenia przez rodziców odpowiedzialności za religijne wychowywanie dzieci na katechetów, stąd samo posyłanie dzieci na lekcje religii staje się swoistym usprawiedliwieniem takich postaw” – mówi ks. Tomasz Lelito, przewodniczący synodalnej Komisji ds. Katechezy, jeden z autorów dokumentu.

Synod poszukuje nowych form towarzyszenia dorosłym, młodzieży i dzieciom, ale podkreśla też, że w katechezie fundamentalną rolę odgrywa pierwsze przepowiadanie, czyli kerygmat. Zdaniem członków synodu wyzwaniem jest wspieranie rodziców w ich zadaniach chrześcijańskich wychowawców, aby mogli zapewnić swoim dzieciom dobrą katechezę rodzinną. Synod wypowiedział się, że ważnym zadaniem jest opracowanie tarnowskiego rytuału rodzinnego, który będzie służył pomocą rodzicom w katechizowaniu samych siebie oraz swoich dzieci, jak również będzie zbiorem modlitw oraz opisem domowych zwyczajów i tradycji religijnych w ciągu roku liturgicznego.

V Synod Diecezji Tarnowskiej wprowadza nową funkcję – katechetów parafialnych, którzy obok kapłanów i nauczycieli religii mogliby prowadzić spotkania. „Katechetami parafialnymi mogą zostać osoby szczególnie zaangażowane w życie parafialne, przede wszystkim animatorzy i liderzy grup, ruchów i stowarzyszeń religijnych działających na terenie parafii” – mówi ks. Tomasz Lelito, dyrektor Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezjalnej w Tarnowie.

Synod zachęca, by w każdej parafii była prowadzona katecheza dorosłych i nie chodzi tutaj tylko o rodziców dzieci, które przygotowują się do sakramentów świętych, ale o wszystkich wiernych. Jedną z propozycji są cykliczne katechezy – zwłaszcza w określone niedziele i święta przed lub po Mszy św. – wyjaśniające w sposób systematyczny i całościowy naukę zawartą w Katechizmie Kościoła Katolickiego. Synodalny dokument o katechizacji wymienia także kazania katechizmowe w ramach nabożeństw, nauki tematyczne podczas rekolekcji parafialnych, katechezy w formie elektronicznej zamieszczane na stronie internetowej parafii, a także organizowane przede wszystkim w większych ośrodkach duszpasterskich dekanatu cykliczne odczyty, prelekcje, wykłady, spotkania z ludźmi prowadzącymi pogłębione życie religijne.

Synodalny dokument mówi także o katechezie sakramentalnej. W przypadku chrztu dziecka zachęca się, by rodzice oraz chrzestni rozważyli wzięcie w niej udziału jeszcze przed narodzinami dziecka. „W uzasadnionych przypadkach, duszpasterze wraz z odpowiednio do tego przygotowanymi katechetami parafialnymi powinni zadbać o to, by katecheza chrzcielna – w odpowiednim czasie i miejscu – została przeprowadzona dla danej rodziny indywidualnie” – czytamy w dokumencie. Są także propozycje katechez dla rodziców dzieci, które przygotowują się do uroczystości pierwszokomunijnych a także do bierzmowania. Synod stwierdza, że katecheza parafialna dzieci i młodzieży nie może ograniczać się jedynie do ich przygotowania do sakramentów. Jest więc zachęta, aby m.in. włączać dzieci i młodzież w czynne uczestnictwo w nabożeństwach, zachęcać ich do przynależności do grup formacyjnych, organizować wyjazdy na wydarzenia modlitewno-formacyjne.

Synod zachęca nauczycieli religii, aby otoczyli szczególną troską wszystkich uczniów, również tych, którzy nie chodzą na religię. „W obliczu rezygnacji niektórych uczniów, zwłaszcza ze szkół ponadpodstawowych z uczęszczania na lekcje religii warto zatroszczyć się o utrzymanie z nimi kontaktu m.in. poprzez organizowanie przez nauczycieli religii w szkołach kreatywnych zajęć pozalekcyjnych, wybieranych przez uczniów zgodnie z ich zainteresowaniami. W ten sposób tworzy się przestrzeń do szczerego i cierpliwego dialogu z nimi oraz ich ewangelizacji” – czytamy w synodalnym dokumencie.

Wyzwaniem dla katechizacji w diecezji tarnowskiej może być podjęcie prac nad tarnowskim programem oraz opartych na nim podręcznikach do nauczania religii w szkołach i przedszkolach. Członkowie synodu wskazali ponadto, że w trosce o przyszłość katechezy w diecezji tarnowskiej należy zadbać o właściwe przygotowanie do posługi i stałą formację katechetów parafialnych. W tym celu są plany powstania diecezjalnej szkoły katechetów parafialnych, która będzie kształcić osoby świeckie do tej posługi.

Za przyjęciem dokumentu głosowało 285 osób, a 41 było przeciw.

Członek synodu, Jan Kiełbasa podkreśla, że w Polsce jest niski poziom wiedzy religijnej, co widać m.in. w popularnych programach telewizyjnych.

„Na synodzie nie zastanawialiśmy się czy to, co przekazują katecheci, jest dla ludzi zrozumiałe, czy jest to dla młodych wartością. Moja diagnoza jest taka, że nie jest wartością, bo nie mają oni relacji z Jezusem” – podkreśla członek synodu, który głosował przeciw.

W diecezji tarnowskiej ponad 4 procent uczniów nie chodzi na lekcje religii. To wzrost, bo w ubiegłym roku szkolnym było to 2,7 procent. Wśród przyczyn młodzi wymieniają m.in. że są ateistami, obojętni religijnie lub innego wyznania. Przyczyny to także wpływ rówieśników, decyzja rodziców i niekorzystany układ planu lekcji.

„Skończyłam edukację 3 lata temu. Ja nie usłyszałam na religii, że Bóg mnie kocha, ale tylko, że muszę nauczyć się modlitw i katechizmu. Zdarza się, że katecheza to wolna lekcja, na której można robić inne rzeczy” – powiedziała na synodzie Alicja, przedstawicielka młodego pokolenia.

Dokument został przygotowany przez Komisję do spraw Katechezy V Synodu Diecezji Tarnowskiej. Był szeroko konsultowany. Także podczas sesji plenarnej wprowadzono kilka poprawek.

„Kościół na wzór Chrystusa” – to hasło V Synodu Diecezji Tarnowskiej. Inauguracja odbyła się w kwietniu 2018 roku. Synod podjął już tematy dotyczące rodziny, aktualnie zagadnienia dotyczą parafii, a w przyszłym roku będą to sprawy szeroko rozumianej ewangelizacji.