Tarnów: w centrum miasta otwarto koszerną kawiarnię

Koszerne lody, kawę, ciastka i desery można kupić w nowej kawiarni w Tarnowie. W ofercie będą też koszerne sałatki, kanapki, tarty z myślą o mieszkańcach i turystach, którzy licznie przyjeżdżają do miasta m.in. z Izraela, Stanów Zjednoczonych czy Argentyny.

„To miejsce jest dla wszystkich mieszkańców i turystów. Spotkamy się z dużym zainteresowaniem. Może być to centrum integracji kulturalnej i religijnej. Chcieliśmy to pokazać podczas otwarcia w trakcie przecięcia wstęgi biało – czerwonej i biało- niebieskiej – mówi właściciel Gerald Vineberg, który mieszka w Tarnowie.

„The Nosh – Kosher Cafe” – taki szyld wisi nad kawiarnią w budynku przy Placu Bohaterów Getta. Nazwą nawiązuje do tradycji Żydów nowojorskich, którzy wstępują do kawiarni na „nosh” czyli przekąskę, kanapkę, ciastko.

Produkty z certyfikatem koszerności będą sprowadzane m.in. z Krakowa i z innych krajów. „Nie są one powszechnie dostępne. Nad menu jeszcze pracujemy” – dodaje właściciel.

W niektórych krajach, zwłaszcza w USA stosuje się oznakowanie koszernych produktów znaczkiem „K” lub „U”. Kawiarnia „The Nosh” będzie czynna codziennie z wyjątkiem szabatu, który zaczyna się w piątek po południu.

„Do kawiarni nie można wchodzić z psami i z jedzeniem, które nie jest koszerne, czyli np. z zakupami czy kanapkami, drożdżówką. Może to spowodować trefność tego miejsca. Jeżeli do tego dojdzie, potrzebne będą specjalne ceremonie” – mówi Adam Bartosz, prezes Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.

W tym samym lokalu jest urządzona galeria obrazów Miny Nath „Powrót do domu” (coming Home), urodzonej w 1918 r. w Tarnowie, gdzie pracowała w szpitalu jako pielęgniarka. Jej mąż dostał się do obozu pracy w Związku Radzieckim, gdzie udało jej się dotrzeć za nim z maleńkim synkiem. W 1947 r. wyemigrowali do Wenezueli. W latach 50-tych zaczęła malować obrazy, z których większość przedstawia historię jej życia. Kolekcję obrazów Niny Nath można obejrzeć w Kosher Cafe, a wybrane zakupić. Dochód ze sprzedaży przeznaczony jest na fundusz renowacji Cmentarza Żydowskiego w Tarnowie.

Koszerność to pojęcie opisujące reguły obowiązujące w prawie żydowskim, określające, które produkty są dozwolone do spożycia. Słowo „koszerne” określa także warunki, w jakich produkty te powinny być produkowane i spożywane. Zasady koszerności wywodzą się z Tory, czyli pierwszych pięciu ksiąg Biblii, które są najważniejszym tekstem objawionym judaizmu. Są one ściśle przestrzegane przez ortodoksyjnych Żydów.

W Tarnowie jest grupa ok. 40 Żydów, którzy pracują w zakładzie mięsnym przy uboju rytualnym. Mają w hotelu swoją synagogę, kucharzy, którzy zapewniają im koszerne jedzenie. Ponadto, do Tarnowa każdego roku przyjeżdża kilka tysięcy Żydów, którzy zwiedzają zabytkowe miejsca.

W okresie międzywojennym Żydzi stanowili prawie połowę mieszkańców Tarnowa. Znaczna część społeczności żydowskiej należała do elity kulturalnej i intelektualnej miasta. Pracowali w zawodach cieszących się społecznym zaufaniem i szacunkiem – adwokaci, lekarze, muzycy, nauczyciele.

Na ul. Żydowskiej znajduje się furtka prowadzącą do miejsca, w którym do czasów II wojny światowej stała synagoga. Jedynym zachowanym fragmentem zniszczonej przez Niemców najstarszej, siedemnastowiecznej, tarnowskiej synagogi jest Bima, czyli podwyższenie, z którego odczytywana jest Tora.

Tarnowski rynek był świadkiem męczeństwa i zagłady miejscowych Żydów podczas niemieckiej okupacji. Na narożnym budynku ulicy Żydowskiej wmurowano tablicę upamiętniająca likwidację tarnowskiego getta. W mieście znajduje się także cmentarz żydowski. Nekropolia należy do największych, najstarszych i najlepiej zachowanych na terenie południowej Polski.