Tarnów zaczyna świętować „Pierwsze Niepodległe”

Uroczysta sesja, koncerty, filmy, Festiwal Niepodległości, odsłonięcie rzeźby burmistrza Tadeusza Tertila, gra miejska – tak Tarnów będzie świętował stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Święto miasta Tarnowa odbędzie się pod hasłem „Pierwsze niepodległe”.

Już w poniedziałek odbędzie się Gala Inauguracyjna VII Festiwalu Niepodległości, podczas której wręczone zostaną Szabla Niepodległości oraz Ryngrafy Niepodległości. Będzie też pokaz pierwszej wersji pełnometrażowego filmu dokumentalnego „Pierwsi Niepodlegli, czyli listopad zaczął się w październiku” . Opisuje on drogę do niepodległości mieszkańców dziesięciu miast z terenu Małopolski, Podkarpacia i Śląska Cieszyńskiego, które uwolniły się spod zaborczego jarzma już pod koniec października 1918 r. Galę organizuje Społeczny Komitet Obchodów Stulecia Odzyskania Niepodległości.

Tymczasem 30 i 31 października odbędzie się dwudniowe Święto Miasta Tarnowa „Pierwsze Niepodległe” – Dzień Pamięci o Zwycięskim Zrywie Niepodległościowym w Tarnowie.

We wtorek o godz. 12 rozpocznie się w tarnowskim ratuszu sesja Rady Miejskiej i Rady Powiatu Tarnowskiego, podczas której wręczone zostaną nagrody im. Tadeusza Tertila. Będzie też premiera filmu o burmistrzu niepodległości, a na rynku odsłonięta zostanie rzeźba Tadeusza Tertila. W programie są także: Apel Pamięci, Msza św. w intencji byłych burmistrzów i radnych Tarnowa oraz uczestników zrywu niepodległościowego oraz uroczystość przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Wieczorem odbędzie się gala „Tarnów – Pierwsze Niepodległe”.

Pamiątką po tych obchodach będzie także Ściana Pamięci o „Pierwszych Niepodległych”, która fundowana jest ze zbiórki publicznej. Społeczny Komitet Obchodów Stulecia Odzyskania Niepodległości chce w ten sposób upamiętnić ponad 120 bohaterów Tarnowskiej Nocy Niepodległości z 30/ 31 X 1918 r. Uroczystość odbędzie się 30 października o godzinie 16:30 przy Pomniku Nieznanego Żołnierza.

– Tylko kilku bohaterów pionierskiego zrywu niepodległościowego z 30 i 31 X 1918 r. pojawiło się w przestrzeni publicznej Tarnowa w ciągu minionych stu lat. Swojej ulicy, placu, skweru czy nawet małej tablicy nie doczekało się do tej pory wiele kluczowych dla tego sukcesu postaci, np. Władysław Dziadosz , Leopold Gebel, Wojciech Piasecki, Karol Kawęcki, Andrzej Wais. Choć w niewielkim wymiarze nadrabiamy nareszcie tę zaległość. Ludzie, którym Tarnów tyle zawdzięcza, którzy pierwsi spełnili marzenia rodaków o odrodzonym państwie, nie mogą pozostawać anonimowi – mówi Piotr Dziża, pomysłodawca tego upamiętnienia.

W środę na ulicach miasta odbędzie się gra miejska „ Tarnów – wolny, znów wolny”. W Sali Lustrzanej otwarta zostanie wystawa „Czerwonym Tramwajem do Przystanku Niepodległość”. W programie obchodów jest także koncert i spektakl.

Tarnów będzie też świętował kilka dni później. 10 listopada w Centrum Sztuki Mościce odbędzie się koncert galowy, a 11 listopada zaplanowano m.in. inscenizację historyczną, Mszę św. w katedrze, uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza i wspólne patriotyczne śpiewanie w tarnowskim amfiteatrze.

Dlaczego Tarnów – Pierwsze Niepodległe? 30 października 1918 roku burmistrz Tarnowa Tadeusz Tertil, będący już wówczas członkiem prezydium działającej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, zwołał nadzwyczajne posiedzenie Rady Miejskiej, podczas którego zaproponował przyjęcie specjalnego wniosku. „Rada Miejska oświadcza, że Tarnów oddaje się poleceniom rządu warszawskiego i że organowi rządowemu, utworzonemu przez Radę Regencyjną da posłuch”. Rada wniosek przyjęła.

Termin rozbrojenia Austriaków i zajęcia najważniejszych budynków w mieście wyznaczono na godziny poranne 31 października. W budynku Bractwa Kurkowego w Parku Strzeleckim wieczorem 30 października skoszarowano około 200 osób. Następnego dnia o godz. 6 rozpoczęto zajmowanie siedziby żandarmerii, policji, budynków poczty, dworca, banków, a wreszcie starostwa. Według relacji uczestników do godz. 7.30 akcja została z sukcesem zakończona.

Przejęcie władzy cywilnej odbyło się spokojnie i bezkrwawo. Żołnierzom austriackim wypłacono żołd, zaprowiantowano i pozwolono pociągiem wyjechać z miasta.