Telewizyjna Jedynka pokaże film o rodzinie zamordowanej za pomaganie Żydom

Tragiczną historię rodziny Ulmów ze wsi Markowa koło Łańcuta, którzy za pomoc Żydom zostali rozstrzelani przez hitlerowców, przybliża film „Świat Józefa”. Dokument Rafała Wieczyńskiego – twórcy filmu o księdzu Jerzym Popiełuszce – pokaże 4 listopada telewizyjna Jedynka.

Film odtwarza historię historię małżeństwa Ulmów. W czasie okupacji przechowywali oni w swym domu ośmioro Żydów – pięciu mężczyzn o nazwisku Szall, a także miejscowe Żydówki: Gołdę i Laykę Goldman z małą córeczką. Dom Ulmów był położony nieco na uboczu wsi, z dala od innych zabudowań, a zwłaszcza daleko do posterunku granatowej policji.

Jednak konspiracja nie trwała zbyt długo. Duże ilości pożywienia i innych artykułów kupowanych przez Wiktorię były czytelnym znakiem, że w ich gospodarstwie ktoś mieszka.

24 marca 1944 r. wieczorem pod posterunek w Markowej ściągnięto cztery furmanki. Grupa czterech niemieckich żandarmów oraz czterech funkcjonariuszy granatowej policji przed świtem dotarli do gospodarstwa Ulmów. Niemcy z policjantami udali się do domu, gdzie na strychu zabito najpierw trójkę ukrywających się Żydów. Potem już na oczach furmanów kolejno zginęły dwie siostry Goldman, córeczka jednej z nich i pozostali Szallowie.

Na zewnątrz wywleczono też Ulmów. Zginęli najpierw rodzice: Józef i jego żona Wiktoria, mająca za kilka dni urodzić siódme dziecko. Kierujący zbrodnią porucznik Eilert Dieken zadecydował, aby zabić także dzieci Ulmów. Kolejno zginęli: Stasia, Basia, Władziu, Franuś, Jantuś i Marysia.

Izraelski Instytut Pamięci Narodowej „Yad Vashem” w 1995 r. odznaczył rodzinę Ulmów medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”. Ich proces beatyfikacyjny rozpoczął się w 2003 r.

Film przedstawia m in. rodziny uratowanych Żydów oraz miejsca związane z Ulmami nie tylko w Polsce, ale także w Ziemi Świętej.

Dokument Rafała Wieczyńskiego przybliża m.in zeznania złożone przez świadków w 1958 r. w procesie jednego z morderców – Josepha Kokotta. Zapoznamy się także z relacjami ostatnich żyjących w Izraelu i w Kanadzie ocalonych żydowskich mieszkańców Markowej i okolic. W filmie wypowiadają się także współcześni mieszkańcy i badacze dziejów tej wsi, a także członkowie Trybunału Beatyfikacyjnego Sług Bożych Józefa i Wiktorii Ulmów.

Reżyser filmu całą historię konfrontuje ze stereotypami, jakie funkcjonują w Ameryce i Izraelu na temat Polaków, a w Polsce – na temat Żydów z tamtego czasu.

Świat Józefa, reż. Rafał Wieczyński, TVP 1, 4 listopada godz. 00.05, czas: 52 minuty