„Teresiana” – nowa droga pielgrzymkowa w 500. rocznicę urodzin św. Teresy

Z okazji 500. rocznicy św. Teresy z Avili, na terenie Hiszpanii utworzona została „Teresiana” – droga pielgrzymkowa łącząca 17 miast związanych ze świętą mistyczką. Te miasta, to miejsca, w których święta zakładała w XVI wieku swoje zreformowane klasztory karmelitanek i karmelitów bosych.

Na trasie są większe miasta, takie jak Valladolid, Granada czy Sewilla, ale także liczące tylko kilka tysięcy mieszkańców Villanueva de la Jara w prowincji Cuenca.

Organizatorzy drogi pielgrzymkowej zapewniają, że stempel ukończenia „Teresiany” jest o wiele łatwiej osiągnąć, niż stempel „Composteli” u kresu sławnej Drogi św. Jakuba. Pielgrzym musi mieć tylko pieczątki z trzech spośród 17 miast terezjańskich, aby otrzymać specjalny dokument w Avili, miejscu urodzenia św. Teresy, a to, w jaki sposób przedostaje się z miejsca na miejsce, nie ma znaczenia.

„Pragniemy zachęcić ludzi do poznawania Hiszpanii z innej strony”, powiedział niemieckiej agencji katolickiej KNA Hector Palencia, odpowiedzialny w Avili za sprawy turystyki. Podkreślił, że politycy komunalni wszystkich opcji są zgodni co do tego, że nowa droga otwiera wiele szans, również dla mniejszych miejscowości nękanych przez kryzys. I rzeczywiście, zainteresowanie wzrosło już w pierwszych miesiącach Roku Jubileuszowego. Goście przybywają przede wszystkim z krajów europejskich, ale także z Korei Południowej i Filipin.

Karmelita z Avili, o. Antonio Gonzalez zwrócił uwagę, że „Teresiana”, to nie tylko pielgrzymka śladami świętej i późniejszej doktor Kościoła, ale także śladami mistyczki, autorki i feministki. Przypomniał, że choć Teresa żyła w XVI-wiecznej Hiszpanii zdominowanej przez mężczyzn, to jednak udawało jej się zdobywać pieniądze i donatorów na budowę kolejnych klasztorów. Teresa, która przyszłym pokoleniom swoich sióstr zalecała życie w surowej klauzurze, sama w rozpadającej się karecie przebywała tysiące kilometrów wzdłuż i wszerz Hiszpanii . Jak poświadcza jej rozległe dzieło, była zaradną kobietą interesu, obdarzoną jednocześnie głęboką duchowością i „poetycką duszą”.

Można się tego dowiedzieć także z jej biografii „Życie”, w której Teresa w niezwykle interesującym stylu opisała swoją drogę życiową, która rozpoczęła się 28 marca 1515 r. w Avili. Tam spędziła nie tylko dzieciństwo i młodość, ale mieszkała aż do 39. roku życia. W późniejszych latach powracała do Avili już jako założycielka klasztorów.

„La ruta Teresiana” – nowa droga pielgrzymkowa śladami św. Teresy – Avili prowadzi do miejsca, w którym niegdyś stał dom, w którym się urodziła (dziś w tym miejscu znajduje się klasztor męski), następnie do najstarszego założonego przez nią klasztoru św. Józefa, a wreszcie do Karmelu, do którego wstąpiła jako młoda dziewczyna i w którym później miała mistyczne wizje. Legenda mówi, że w krużgankach klasztornych Teresa spotkała kiedyś chłopczyka. Dziecko spytało ją, jak się nazywa, na co odpowiedziała: „Jestem Teresa de Jesús – Teresa od Jezusa, a ty?”. – Jestem Jesús de Teresa – Jezus od Teresy”, odparł chłopczyk.

W Avili bierze także początek pieszy szlak „Od kołyski do grobu”. Liczy on ponad 118 kilometrów i prowadzi do miejsca śmierci Teresy – Alba de Tormes. Pełna kurzu szutrowa droga prowadzi przez jałowy krajobraz Starej Kastylii, przez niekończące się pola, a wreszcie wśród dębów korkowych. Łatwo wtedy sobie wyobrazić, jak pod koronami tych drzew, typowych dla wyżyny kastylijskiej, Teresa szukała schronienia przed upałem lub przed silnymi wiatrami.

„Wkraczasz na te same drogi, które i ja przemierzałam, widzisz te same krajobrazy, które widziałam i ja”, głosi pięknie wykaligrafowany tekst świadectwa pielgrzyma napisany przez lokalnego poetę José Pulido, a wychodzący spod pióra świętej. Ona sama pisała przed niespełna 500 laty: „Jeśli nie będziemy wypatrywali niczego innego, jak tylko drogi, to wkrótce będziemy u celu”.

Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada urodziła się 28 marca 1515 r. w Avili. Jej ojciec, Alonso Sánchez de Cepeda, był synem Żyda, który przeszedł na katolicyzm w 1485 r., natomiast zmarła przedwcześnie matka, Beatriz Davila y Ahumada, pochodziła ze starej arystokracji kastylijskiej. Teresa była szóstą spośród 12 dzieci. Żydowskie pochodzenie dziadka ze strony ojca, Juana Sáncheza de Toledo, który stosunkowo późno przeszedł na katolicyzm powodowało, że Teresa znalazła się w grupie tzw. conversos (nawróconych), którzy znajdowali się pod surową kontrolą inkwizycji.

Prawdopodobnie w 1536 r. Teresa bez wiedzy ojca wstąpiła do Karmelu w Avili, w którym wówczas żyło 140 zakonnic. Ojciec szybko zaakceptował jej decyzję. Rok później Teresa poważnie zachorowała i przez niemal trzy lata była sparaliżowana. Z czasem częściowo powróciła do zdrowia, ale cały czas nie czuła się ani osobą świecką, ani zakonnicą.

W 1554 r. Teresa zobaczyła wizerunek cierpiącego Chrystusa. Tym widokiem tak się przejęła, że wówczas doznała „ostatecznego nawrócenia”. Postanowiła, że przez całe swoje przyszłe życie będzie żyć tylko w Chrystusie. Wspólnota niezbyt poważnie potraktowała to życzenie. Mimo rożnych przeciwności Teresa w 1562 r. otrzymała od papieża Piusa IV oraz biskupa miejsca pozwolenie na założenie w Avili własnego klasztoru karmelitanek bosych, opartego o surowszą niż dotychczas regułę zakonną. Jednocześnie postanowiła, że w jednym Karmelu nie powinno mieszkać więcej niż 21 sióstr. Z czasem, mimo oporów i wielu trudności, zaczęła realizować swoje plany reform. Do śmierci 4 października w 1582 r. założyła 17 klasztorów.

W 1614 r. papież Paweł V ogłosił Teresę błogosławioną, a kanonizował ją osiem lat później Grzegorz XV. Paweł VI w 1970 r. włączył św. Teresę z Avili oraz św. Katarzyną ze Sieny w poczet doktorów Kościoła – jako pierwsze dwie kobiety.

Jej dzieła – „Życie”, „Droga doskonałości”, „Twierdza wewnętrzna”, „Wołanie duszy do Boga” i inne – należą do klasyki literatury mistycznej i są tłumaczone niemal na wszystkie języki. Zachowało się również ponad 400 listów św. Teresy oraz poezje.

Jubileuszowy Rok Terezjański z okazji 500. rocznicy urodzin mistyczki i doktora Kościoła został zainaugurowany w październiku 2014 r., a zakończy się w liturgiczne wspomnienie świętej 15 października 2015 roku.

Fakt, że liturgiczne święto Teresy z Avili przypada 15 zamiast 4 października, spowodowało wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w dzień po jej śmierci. Kalendarz prostował wcześniejsze błędy w obliczaniu czasu i oficjalnie przesunął go o 10 dni naprzód.