Toruń: zakończył się XIII Międzynarodowy Kongres: Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania

W Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej zakończył się dwudniowy XIII Międzynarodowy Kongres, odbywający się w dniach 20-21 listopada 2020 r., pod hasłem „Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania szkolnictwa wyższego i nauki”. Wydarzenie dedykowane było zmarłemu w tym roku ks. kard. Zenonowi Grocholewskiemu, prefektowi seniorowi Kongregacji Wychowania Katolickiego.

XIII Międzynarodowy Kongres pod hasłem „Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania szkolnictwa wyższego i nauki” rozpoczął się uroczystą Mszą św. w Sanktuarium NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II, której przewodniczył ks. bp Ignacy Dec. Po zakończonej Eucharystii zaproszeni zgromadzili się w auli Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, gdzie rozpoczęły się prelekcje.

Zgromadzonych gości powitał o. dr Tadeusz Rydzyk CSsR, założyciel Uczelni. Podkreślił, że śp. ks. kard. Zenon Grocholewski był gospodarzem konferencji z cyklu „Katolicy a …”. – Mogę powiedzieć, że ks. kard. Zenon Grocholewski był współorganizatorem tego kongresu. On doszedł bardzo wysoko swoją pracą i osobowością w drabinie społecznej, również w Kościele. Był to człowiek o silnej woli, ale równocześnie bardzo dobrym sercu, człowiek ogromnej pracy i wielkiej skromności – wspominał duchowny. Dodał, że duchowny dbał o szkoły i uczelnie katolickie na całym świecie.

Pierwszy wykład wygłosił abp Marek Jędraszewski, metropolita krakowski. Duchowny poprzez połączenie zdalne przedstawił temat „Illum oportet crescere. Kardynał Zenon Grocholewski i jego troska o to, aby Chrystus wzrastał poprzez działalność uczelni katolickich na całym świecie”.

– Ks. kard. Zenon Grocholewski od pierwszych lat kapłańskich odznaczał się niezwykłą otwartością na drugiego człowieka, wielką życzliwością i poczuciem humoru. Był równocześnie wielkim erudytą. Imponował ogromną, ciągle poszerzaną i pogłębianą, rzetelną wiedzą, wraz z którą szły w parze: jasność i precyzja myślenia oraz odwaga w wyrażaniu swych sądów. U źródeł tych pięknych cech osobowości znajdowała się jego głęboka duchowość – wspomniał.

Bp Dec wskazał, że Ojciec Święty szczególnie szanował uniwersytety. Zwrócił uwagę, że zdaniem Jana Pawła II głównym zadaniem uczelni wyższych powinna być służba prawdzie. – Ten główny cel uniwersytetu św. Jan Paweł II wskazywał niemal we wszystkich przemówieniach do ludzi nauki – mówił biskup senior diecezji świdnickiej.

Kolejnym prelegentem był ks. prof. dr hab. Krzysztof Góźdź, który przedstawił wykład „Teologia i uniwersytet w poszukiwaniu i służeniu prawdzie według Josepha Ratzingera/Benedykta XVI”.

Ksiądz profesor powiedział, że uniwersytet nie może być jednak poszukiwania prawdy bez Boga. Duchowny zauważył też, że uniwersytet powstał z inicjatywy Kościoła na bazie teologii. Teologia jest drogą poznania Boga za pomocą rozumu. Powiedział również, że nie można ograniczyć rozumu od tego co ziemskie.

Później głos zabrał ks. prof. Mauro Mantovani SDB, który przygotował temat zatytułowany „Posłannictwo uniwersytetu według Ojca Świętego Franciszka”. Duchowny zwrócił uwagę, że główne miejsce poszukiwań naukowych. Kluczowe miejsce w rozwoju, szczególnie w obecnych czasach. Jednak centra formacji szkolnictwa wyższego nie tylko powinny angażować się w rozwój techniczny, ale mają służyć człowiekowi w jego rozwoju integralnym. Zgodnie ze słowami papieża Franciszka, ksiądz profesor stwierdził, że uniwersytet jest miejscem formacji do solidarności. Uniwersytet jest też miejscem rozeznawania. Mało tego, uniwersytet ma zauważać zmiany epoki i dać je do przemyślenia. Musi też się z nią zmierzyć bez uprzedzeń.

Wśród prelegentów był także kard. Gerhard Müller, prefekt senior Kongregacji Nauki Wiary, mówił, że integracja teologii filozoficznej i teologii historycznego samoobjawienia się Boga na uniwersytecie zakłada, że religia nie jest rozumiana jako kwestia osobistego gustu, subiektywnej opinii lub odczuć, ale raczej jako kwestia wiedzy i racjonalnego poznania.

– Istnieje szeroka tradycja uzasadnienia religii poza wiedzą poprzez odwoływanie się do samego poczucia absolutu. Albo mówi się, że religia wyraża coś nieokreślonego jako warunek wszelkiego obiektywnego doświadczenia, ale tego, co absolutne nie można udowodnić empirycznie i racjonalnie. Poglądy te nie są wiarygodne. Zaprzeczają one ewidentności teologii naturalnej i przekonaniu o racjonalności wiary w Objawieniu. Wiara w Objawienie poprzez swoją racjonalność chce zwrócić się do niewierzącego, który szuka prawdy. Teologia może zawierać dużą ilość wiedzy historycznej i kulturowej, oferując niezwykłą głębię refleksji filozoficznej. Cel uniwersytetu, jego ukierunkowanie na całość wiedzy, nie zostałby osiągnięty, gdyby teologię usunięto z kanonu przedmiotów – akcentował ks. kard. Gerhard Müller.

Po przerwie głos zabrał prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk z Polskiej Akademii Nauk. W swojej prelekcji pt. „Istota i posłannictwo uniwersytetu w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia ks. kard. Stefana Wyszyńskiego” przedstawił pojęcie życia akademickiego i uniwersyteckiego w oparciu o słowa ks. kard. Stefana Wyszyńskiego.

Profesor mówił, że Prymas Tysiąclecia reprezentował, jak określał Benedykt XVI, szczęśliwe syntezy, to jest: wiary i rozumu, prawdy i wolności, dobra i piękna.

– Benedykt XVI mówił, że kondycja łacińskiej cywilizacji miała się najlepiej wtedy, gdy w pełnym blasku było widać umiejętność tworzenia szczęśliwych syntez, czyli łączenia wiary i rozumu, dobra i piękna, prawdy i wolności. Natomiast każdy kryzys cywilizacji był warunkowany fałszywymi przeciwieństwami, z gruntu zakłamanym kontrastowaniem wiary i rozumu, prawdy i wolności, dobra i piękna, ale też przeciwstawienia duszy ciału. Sztuczne kontrastowanie zawsze jest oznaką poważnego kryzysu – podkreślił.

Prelegent zauważył, że współcześnie uniwersytety borykają się z kryzysem autorytetów. – Dzisiaj w wielu przypadkach profesorowie wyższych uczelni zamiast być autorytetem dla swoich studentów, właściwie budować relację mistrz-uczeń, ulegają różnym modom, nawet nie intelektualnym, np. modzie zwulgaryzowania języka. To dowód na zniewolenie części kadry akademickiej, która w zarodku tłumi wolność badań naukowych – zwrócił uwagę.

Panel dyskusyjny pod nazwą „Dialog o katolicyzmie i uniwersytecie” poprowadziła prof. Maria Teresa Enriquez Gómez z Wydziału Nauk Humanistycznych na Uniwersytecie w Meksyku. Głos zabrało pięciu ekspertów z Ameryki Łacińskiej: prof. Joaquin Garcia Huidobro z Chile, dr Alejandro Sada z Meksyku, dr Ricardo D. Cubas Ramacciotti z Chile, dr Juan Pablo Cannata z Argentyny, a także prof. Mariana Canales z Chile. Prelegenci podjęli próbę odpowiedzi na pytanie: „Czy Ameryka Łacińska potrzebuje uniwersytetów katolickich i czy świat ich potrzebuje?”.

Na zakończenie pierwszego dnia XIII Międzynarodowy Kongres „Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania szkolnictwa wyższego i nauki” głos zabrał prof. Przemysław Czarnek, minister edukacji. Podjął on temat „Aktualne wyzwania szkolnictwa wyższego w Polsce”.

– Nauka stanowi część polskiego społeczeństwa, naszego narodowego dziedzictwa i kultury. Ma pomnażać i rozszerzać to dziedzictwo na przyszłe pokolenia. Celem polskich uczelni powinna być zatem praca formacyjna, intelektualna i wychowawcza dla i na rzecz Polski. Jeśli sami nie będziemy zajmować się polskimi dziejami, polską myślą techniczną, społeczną, prawną, polityczną, polską literaturą czy sztuką, to nikt na świecie się tym nie zajmie. To oznacza, że wspaniałe polskie dziedzictwo zostanie zaprzepaszczone – podkreślił minister edukacji. Prof. Czarnek wskazał, że należy przywrócić godność i powagę profesora uniwersytetu, aby ten służył Polsce, a nie wypełniał ofertę edukacyjną danego uniwersytetu.

Drugi dzień XIII Międzynarodowy Kongres „Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania szkolnictwa wyższego i nauki” rozpoczął się wykładem prof. dra hab. Piotra Jaroszyńskiego, kierownika Katedry Filozofii Kultury i Podstaw Retoryki KUL JP II. Profesor podjął temat „Miejsce prawdy w nauce”.

Prelegent, stwierdził, że aby się nie zgubić, musimy przywrócić podstawowe rozumienie i znaczenie prawdy, a następnie uświadomić sobie, że w porządku poznania naukowego mamy do czynienia z jakimś wielkim naruszeniem istoty poznania naukowego jako poszukiwania prawdy, jako całość rzeczywistości. I wtedy właśnie zarówno edukacja jak i nauka będą integralnie wpisane w prawdziwie ludzką kulturę.

Później głoś zabrała prof. Pilar I. Romero z Filipin, dziekan Wydziału Pedagogiki Papieskiego i Królewskiego Uniwersytetu św. Tomasza w Manili, która przedstawiła „Stan katolickich szkół wyższych i uniwersytetów na Filipinach”.

W swojej prelekcji zwróciła uwagę na poszczególne przeciwdziałania podwójnym zagrożeniom konsumpcjonizmu i materializmu dla autentycznej edukacji. Mówiła, że edukacja katolicka powinna chronić i wzmacniać wspólne wartości za którymi opowiadają się różne religie i kultury pluralistyczne w wielokulturowym środowisku. Prof. Pilar I. Romero zauważyła, że szkoły katolickie powinny być w środowisku dominującego konsumpcjonizmu i materializmu potęgą edukacyjną, poprzez którą mogą dokonywać się przemiany na poziomie moralnym, religijnym i społecznym.

Następnym prelegentem była prof. Alinah Kelo Segobye z Namibii, która poprowadziła prelekcję „Rola uniwersytetu w promowaniu ludzkiego i etycznego przywództwa: lekcje z Afryki Południowej”. Zauważyła, że największy przełom jeśli chodzi o wpływy chrześcijańskie na edukację można prześledzić w XIX w. kiedy to misjonarze podążali za odkrywcami i kupcami, aby głosić Ewangelię na całym kontynencie. Profesor z Namibii mocno podkreśliła, że liderzy w dziedzinie badań naukowych, a nawet kierownictwo uniwersytetów muszą wykazać się postawą solidarności, wspólnym celem w ramach swojego przywództwa strategicznego, tak aby inni mogli naśladować te podstawowe wartości. Jednym ze sposobów realizacji, o którym wspomniała, byłoby zbudowanie lepszych mostów pomiędzy różnymi rodzajami uniwersytetów, promowanie wartości współpracy i współdziałania, promowanie zdrowej konkurencji oraz dzielenia się ograniczonymi zasobami.

Później kolejno zabrali głos prof. Fernando Simón Yarza, wygłaszając prelekcję na temat „Program edukacyjny Uniwersytetu Navarra na tle współczesnej sytuacji społeczno-politycznej w Hiszpanii”. Następnie prof. Vida Habeeb Hanna Chechman przedstawiła wykład „Uniwersytet katolicki miejscem spotkania różnych kultur i autentycznego dialogu”.

Słowo do uczestników skierował także ks. prof. Javier Maria Prades López, rektor Uniwersytetu św. Damazego w Madrycie. Wypowiedziała się również siostrzenica śp. kardynała Zenona Grocholewskiego, doktor Małgorzata Frysztak.

XIII Międzynarodowy Kongres „Katolicy a wychowanie – współczesne wyzwania szkolnictwa wyższego i nauki” podsumował rektor Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, o. dr Zdzisław Klafka CSsR.