Trwa reforma Kurii Rzymskiej. Władza dykasterii słabnie

Osobistą decyzję papieża zatwierdzającą każdą decyzję autorytatywną dykasterii Kurii Rzymskiej i większą niż dotychczas rolę Sekretariatu Stanu przewiduje projekt dyskutowanej obecnie nowej konstytucji apostolskiej o reformie Kurii Rzymskiej „Praedicate Evangelium” – twierdzi amerykańska agencja katolicka Catholic News Agency.

Zdaniem dziennikarza agencji, który zapoznał się z projektem dokumentu, przewiduje on bezprecedensową w epoce nowożytnej konsolidację władzy w Rzymie. Wyjątkiem jest to, że wszystkie organa Kurii, określane obecnie jako Sekretariaty, Kongregacje lub Papieskie Rady będą przemianowane na „dykasterie”. Chociaż zreformowana Dykasteria ds. Ewangelizacji jest wymieniona jako pierwsza, nie ma prawnego pierwszeństwa czy priorytetu, a wszystkie dykasterie są opisane jako „równe między sobą pod względem prawnym”. Jedynym wyjątkiem jest Sekretariat Stanu, który zachowuje swoją tradycyjną nazwę i jest w nowej konstytucji niewątpliwie „pierwszą” dykasterią Stolicy Apostolskiej.

Zmianą najbardziej radykalną jest zaproponowane ustanie zdolności każdej dykasterii Kurii do sprawowania władzy papieskiej na podstawie delegacji stałej. Projekt tekstu stanowi, że dykasterie Kurii „nie mogą wydawać praw lub dekretów ogólnych posiadających moc prawną, ani nie mogą odbiegać od przepisów prawa powszechnego”, za wyjątkiem przypadków indywidualnych „zatwierdzonych specjalnie przez papieża”. Postanawia też, że wszelkie „ważne, rzadkie i nadzwyczajne sprawy ”nie mogą być traktowane przez prefekta dykasterii, chyba że do chwili, kiedy nie wyjaśni sprawy papieżowi i nie otrzyma jego zgody.

Z prawnego punktu widzenia oznacza to, że papież musi osobiście zatwierdzić każdą autorytatywną decyzję dykasterii Kurii Rzymskiej.

Konstytucja przewiduje też, by osoby świeckie mogły stać na czele dykasterii. W tym kontekście należy rozumieć także uchylenie decyzji, by dykasterie mogły sprawować władzę delegowaną w imieniu papieża. Agencja CNA zauważa, że może to doprowadzić do poważnych zatorów w pracy Kurii. Dodaje, że decyzję o tym, które sprawy pojawią się na biurku papieskim będzie podejmował Sekretariat Stanu. W przeciwieństwie do „dykasterii”, na której czele może stanąć osoba świecka, w „Praedicate Evangelium” zapewniono, że Sekretariatem Stanu musi kierować kardynał. Jest on odpowiedzialny za koordynację prac dykasterii i poprzez spotkania z ich szefami „podejmowanie decyzji, które zostaną zaproponowane papieżowi”.

Przewidziano, że sekcja ds. ogólnych Sekretariatu Stanu będzie się zajmowała również opracowywaniem aktów prawnych, w tym konstytucji apostolskich, dekretów i listów apostolskich, oraz pracą nad aktami, które zostały przedstawione do osobistej aprobaty papieskiej. Jak zaznacza agencja CNA powołując się na opinie osób pracujących w Kurii oznacza to centralizację władzy w Kościele w biurze Sekretarza Stanu.

Projekt „Praedicate Evangelium” kładzie duży nacisk na regularne spotkania szefów dykasterii i potrzebę „kolegialności, przejrzystości i skoncentrowanych działań”.

Jednocześnie zauważono, że centralizacja władzy w Sekretariacie Stanu została celowo zrównoważona nowym, rozszerzonym docenieniem narodowych konferencji episkopatów. Dotyczy to na przykład zaleceniu współpracy w kwestiach ochrony wiary i przyznaniu w dokumencie Konferencjom Episkopatów „autentycznej władzy doktrynalnej”.

Agencja CNA przypomina, że dyskusja nad projektem konstytucji „Praedicate Evangelium” jeszcze trwa, a zgłoszone uwagi będą przedmiotem prac Rady Kardynałów w dniach 17-19 września b.r.