Trzy lata projektu ekologii integralnej

Mija 3 lata, gdy w Warszawie odbyła się (równolegle do watykańskiej) prezentacja encykliki Laudato si’. 18 czerwca 2015 w sali Konferencji Episkopatu Polski mówiłem, że to „wspaniały list papieża do świata oraz zaproszenie wszystkich ludzi dobrej woli do rozmowy o kształcie tego świata, naszego jedynego i wspólnego domu”. Za główne przesłanie dokumentu uznałem słowa: „Nic ze spraw tego świata nie jest nam obojętne”, a za zasadniczy temat koncepcję ekologii integralnej.

Mamy szereg dalszych badań nad tematami encykliki, w tym monografię pt. „Kościół i nauka w obliczu ekologicznych wyzwań. Źródła, inspiracje i konteksty encykliki Laudato si’” (WAM, Kraków 2016). Widzimy jak zasady ekologii integralnej syntetyzują refleksję nad głównymi tematami ekologii, ochrony przyrody i ochrony klimatu oraz dają nową perspektywę w aktywności ekologicznej. Powoli stają się też kluczem do otwarcia się polskich katolików na ekologię. Słyszą oni, że o tematyce ekologicznej mówimy innym językiem niż politycy, eksperci czy aktywiści, że pokazujemy perspektywę religijną i duchową oraz konkretne przykłady stylu życia jednocześnie ekologicznego i chrześcijańskiego.

Zauważamy jednak wiele trudności w proekologicznym zaangażowaniu polskich katolików. Jedne wynikają z braku przystępnie podanej wiedzy, inne z łączenia ekologii z ideologią czy z niedostrzegania wpływu procesów globalnych na życie. Wiele osób uznając ważność tematyki ekologicznej umieszcza ją jednak nisko na swojej liście priorytetów. Są też negacjoniści kwestionujący realny związek zagrożeń ekologicznych i klimatycznych z naszym życiem, często używający argumentów religijnych.

Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu – REFA od ponad 30 lat realizuje edukację ekologiczną. Szczególnie dbamy o perspektywę etyczną w ujmowaniu tematyki ekologicznej, kształtowanie postawy szacunku wobec przyrody i właściwe pojmowanie relacji człowieka do środowiska jako niezbędny warunek zrównoważonego rozwoju. Od dnia ogłoszenia encykliki Laudato si’ mocno angażujemy się w promocję jej przesłania m.in. w czasie Światowych Dniach Młodzieży w Krakowie.

Łatwo sprawdzić, że REFA jest jedną z nielicznych organizacji w Polsce, która ma zespół ludzi zdolny przygotować i zrealizować popularny przewodnik po głównych tematach eko-encykliki, naukową monografię na jej temat, materiały warsztatowe i prowadzić dedykowaną jej stronę internetową. Potrafimy też przygotować i przeprowadzić projekt edukacyjny zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i seniorów, dla ludzi Kościoła i członków różnych partii czy lokalnych społeczności.

Nasz najnowszy projekt to „Szkoła liderów ekologii integralnej”. Spróbujemy tworzyć sieć zaangażowanych chrześcijan, którzy w różny sposób będę wspierać Franciszkowy projekt ekologii z Laudato si’ w parafiach, klasztorach, mediach czy różnych wspólnotach i ruchach.  Sądzimy, że większą szansę mają w tym zadaniu działania oddolne – osób posiadających wiedzę, świadomość wagi problemów i umiejętności wpływania na innych w ich decyzjach społeczno-politycznych i wyborach konsumenckich. Chcemy tworzyć nowy klimat do debaty ekologicznej i klimatycznej wśród polskich chrześcijan. Będziemy też dążyć do zneutralizowania konfliktu Kościół – ekolodzy oraz znalezienia właściwego języka do pokazania w Kościele współczesnych wyzwań ekologicznych i klimatycznych. A obecny 2018 rok daje szczególną szansę na przełamanie barier ograniczających zainteresowanie polskich katolików ekologią i polityką klimatyczną, gdyż w Katowicach odbywa się kolejny Szczyt Klimatyczny COP24.

Chcemy przy tym zachwycać się Bożym Stworzeniem i człowiekiem stworzonym na Boży obraz. Budować Kościół, który idzie na peryferie społeczne i egzystencjalne, który nie boi się być mniejszością, ziarnkiem gorczycy i pełnym życia zaczynem. Kościół, który wsłuchując się w „płacz Matki Ziemi i jęk ubogich” pragnie doświadczać radości Ewangelii i troszczy się o świat jako wspólny dom dla wszystkich.

O. Stanisław Jaromi OFM Conv.

absolwent teologii i ochrony środowiska, doktor filozofii, od lat zaangażowany w chrześcijańską edukację ekologiczną, wieloletni delegat franciszkanów ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia, przewodniczący Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu - REFA i szef portalu www.swietostworzenia.pl. Interesuje się sprawami dialogu pomiędzy nauką i wiarą, kulturą i duchowością, chrześcijańską wizją świata i różnymi nurtami ekofilozofii. Pracował duszpastersko w Czechach oraz w międzynarodowych centrach franciszkanów w Asyżu, Rzymie i Krakowie; obecnie mieszka w Radomsku.