Ukazał się trzeci tom „Biblii Aramejskiej”

Nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” ukazał się właśnie trzeci tom „Biblii Aramejskiej” – „Targum Neofiti 1: Księga Kapłańska”. Przekładu i opracowania dokonał ks. prof. Antoni Tronina z Instytutu Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Biblia Aramejska jest tłumaczeniem Starego Testamentu z języka hebrajskiego na język aramejski, który był potocznie używany w Palestynie w czasach Chrystusa. Teksty te noszą nazwę targumów. Ich wyjątkowość polega na tym, że literatura targumiczna zawiera w sobie tłumaczenia tekstów ksiąg Starego Testamentu ubogacone o liczne informacje dotyczące środowiska, w którym powstawały. Dlatego też jest to bezcenny komentarz do oryginału. Rzuca ona wyjątkowe światło na szersze rozumienie znaczenia tekstu biblijnego z jego praktycznym odniesieniem do konkretnej sytuacji życiowej słuchacza.

Jak dotąd nakładem Wydawnictwa „Gaudium” ukazały się monografia otwierająca całą serię „Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej” oraz dwa tomy z Pięcioksięgu, a mianowicie „Księga Rodzaju” i „Księga Wyjścia”. Do rąk czytelników trafia właśnie tom trzeci „Księga Kapłańska” – w przekładzie i w opracowaniu ks. prof. Antoniego Troniny. Warto również dodać, że wydaniom naukowym z aparatem krytycznym towarzyszy równoległe wydanie tylko w języku polskim, kieszonkowe uzupełnione o płytę CD z lekturą wybranych tekstów aramejskich.

Najkrótsza choć centralna księga Tory Mojżeszowej, nie cieszy się wśród chrześcijan większą poczytnością. Inaczej jest w tradycji żydowskiej, gdzie stanowi ona rdzeń objawienia biblijnego. Księga Kapłańska składa się z nakazów Bożych skierowanych do Izraela za pośrednictwem Mojżesza. Co ciekawe, spośród 613 przykazań Tory niemal połowa, bo aż 247, mieści się w tej właśnie księdze.

Zrozumiałe więc, że targum, czyli liturgiczna lektura tej księgi w języku aramejskim, aktualizuje te przykazania w kontekście życia pokoleń ludu Bożego i pozwala czytelnikowi głębiej zrozumieć przekaz Biblijny Starego i Nowego Testamentu.

Najstarszy z targumów palestyńskich, odkryty przed kilkudziesięciu laty w Bibliotece Watykańskiej, należał niegdyś do Domu Neofitów i był własnością jednego z konwertytów żydowskich. Kodeks Neofiti 1 jest więc wymownym symbolem tego, jak tradycja judaistyczna może ubogacić chrześcijańską lekturę Starego i Nowego Testamentu.

Seria „Biblia Aramejska” – zainicjowana przez ks. prof. Mirosława S. Wróbla z Instytutu Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego – jako innowacyjne w skali całego świata przedsięwzięcie wydawnicze, jest cennym uzupełnieniem księgozbiorów gromadzonych przez biblistów, profesorów i miłośników pogłębiania wiedzy o Słowie Bożym.

Autorem przekładu i opracowania tomu trzeciego „Biblii Aramejskiej” jest ks. prof. Antoni Tronina, od wielu lat związany z Instytutem Nauk Biblijnych KUL. Naukowiec wydał wcześniej obszerny komentarz do Księgi Kapłańskiej. Akcentował w nim konieczność uwzględniania liturgii żydowskiej w katolickiej egzegezie Pisma św. Papieska Komisja Biblijna mówi o tym wyraźnie w dokumencie „Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej” (2002).

Inicjatywa publikowania monumentalnego dzieła „Biblii Aramejskiej” przez Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” jest odpowiedzią na apele ostatnich papieży, którzy zwracają się do biblistów katolickich z zachętą o korzystanie w swych pracach z dorobku egzegezy żydowskiej.

Projekt realizowany jest pod patronatem Instytutu Nauk Biblijnych KUL i Polskiej Akademii Nauk. Celem jest krytyczne opracowanie Pięcioksięgu do „Targumu Neofiti” I (t.1-5), „Targumu Pseudo-Jonatana” (t. 6-10) oraz „Targumu Onkelosa” (t. 11-15).

Wartość dzieła, które będzie tworzone przez długie lata, doceniło Stowarzyszenie Wydawców Katolickich. Uhonorowało ono Biblię Aramejską. Targum Neofiti 1: Księga Rodzaju nagrodą „Feniks 2015” oraz Biblię Aramejską. Targum Neofiti 1: Księga Wyjścia nagrodą „Feniks 2018” w kategorii literackiej.