Ukraina: prawie 36,8 tys. wspólnot religijnych, w tym ponad 1,7 tys. niezarejestrowanych

Na Początku 2020 na Ukrainie istniało 36796 organizacji religijnych, w tym 1728 niezarejestrowanych przez władze państwowe. W porównaniu z rokiem poprzednim nastąpił nieznaczny wzrost liczby wspólnot wyznaniowych – o 57, ale o prawie 400 zmalała ilość organizacji niezarejestrowanych a wzrosła liczba tych, które działają bez rejestracji państwowej, tzn. nie mają osobowości prawnej. Dane te przedstawił Instytut Wolności Religijnej, powołując się na doroczne Sprawozdanie o Sieci Kościołów i Organizacji Religijnych na Ukrainie, przygotowane przez tamtejsze Ministerstwo Kultury.

Wśród wszystkich instytucji religijnych, działających za naszą wschodnią granicą, zdecydowana większość, bo niemal 97 proc., należy do wyznań chrześcijańskich, w tym 53,7 proc. to wspólnoty prawosławne, 28,9 – ewangelickie (protestanckie) i 14,3 – katolickie. Na Ukrainie ma obecnie swoje siedziby 89 ośrodków społeczności religijnych (o 2 mniej niż w 2019) oraz 301 zarządów religijnych, diecezji, eparchii i innych jednostek terytorialnych (o 2 więcej). Należy pamiętać, że 15 grudnia 2018 formalnie przestały istnieć dwa Ukraińskie Kościoły Prawosławne: Patriarchatu Kijowskiego (UKP PK) i Autokefaliczny (UAKP), tworząc w to miejsce Prawosławny Kościół Ukrainy(PKU), który 6 stycznia 2019 otrzymał autokefalię od Patriarchatu Konstantynopolskiego.

Ponadto raport Ministerstwa stwierdza, że w kraju działa 369 misji (o 1 więcej niż w 2019), 84 bractwa (+1), 207 duchownych placówek nauczających; o 9 wzrosła liczba prowadzonych przez związki wyznaniowe szkół, w tym ogólnokształcących i niedzielnych – jest ich obecnie 13220. W 536 klasztorach (+5) żyje 6844 mnichów i mniszek. Posługę duszpasterską wśród wiernych pełni 32996 duchownych (o 377 więcej), w tym 1002 cudzoziemców (+84). Wspólnoty religijne wydają 325 czasopism (o 16 mniej niż rok wcześniej).

Komentując powyższe dane religioznawca Andrij Smyrnow zwrócił uwagę na zniknięcie z krajowego krajobrazu religijnego dwóch wspomnianych Kościołów, mimo że były zwierzchnik UKP PK władyka Filaret „usiłuje reanimować Patriarchat Kijowski”. Zauważył ponadto niepokrywanie się liczby zarejestrowanych parafii i samoświadomości kościelnej obywateli kraju. Na przykład badania socjologiczne, przeprowadzone przez Ośrodek im. Razumkowa w styczniu br., pokazały, że do PKU zalicza się 34 proc. respondentów, a do promoskiewskiego Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego – jedynie 13,8 proc., chociaż ma on więcej parafii, biskupów i duchownych. „Rozbieżności te wynikają z faktu, że wielu prawosławnych nie zdaje sobie sprawy, że chodzi do cerkwi należącej do Patriarchatu Moskiewskiego” – wyjaśnił naukowiec.