Ukraina, synod, dyskusje o apostazji – Prymas podsumowuje rok

Wojna w Ukrainie wyzwoliły wielkie pokłady dobra zarówno w wymiarze instytucjonalnym, jak i osobistym – pisze dla KAI abp Wojciech Polak odpowiadając na pytanie „Jaki dla Kościoła w Polsce był rok 2022? Metropolita gnieźnieński ocenia też, że dyskusje podczas synodu o synodalności ukazały potrzebę wspólnej odpowiedzialności za Kościół. W dyskusjach nt. postawy świętego Jana Pawła II wobec przypadków pedofilii często pojawiały się oceny powierzchowne i uogólniające – stwierdził Prymas Polski. Zauważył też, że nagłaśnianym w mediach zapowiedziom apostazji, towarzyszyły powroty wielu wiernych do praktyk religijnych po czasie pandemii.

Publikujemy komentarz abp Wojciecha Polaka, metropolity gnieźnieńskiego, Prymasa Polski

Jaki dla Kościoła w Polsce był ten rok?

Miniony rok obfitował w wiele wydarzeń. Najważniejszym wyzwaniem był wybuch wojny w Ukrainie i konkretna odpowiedź, której udzielił również Kościół. Caritas, parafie, wspólnoty, jak i setki wiernych przyjęły falę uchodźców, organizując pomoc na miejscu, jak i przekazując ją tym, którzy w Ukrainie pozostali. Wobec tego wyzwania ujawniły się wielkie pokłady dobra zarówno w wymiarze instytucjonalnym, jak i osobistym. Polacy otwierali swoje prywatne domy, otwierały się seminaria duchowne i domy rekolekcyjne, przyjmując uciekających przed wojną i śmiercią. Organizowaliśmy konkretną pomoc i nadal organizujemy, przesyłając ją potrzebującym w Ukrainie, włączając się w różne inicjatywy organizowane przez Caritas Polska czy też poszczególne parafie.

Niewątpliwie ważną inicjatywą duszpasterską, która niejako współbrzmiała w tym mijającym roku z naszą odpowiedzią na sytuację w Ukrainie, było włączenie się Kościoła w Polsce w proces synodalny, przede wszystkim na poziomie parafii i różnych wspólnot, a także na poziomie ogólnokrajowym. Ożywiona dyskusja ukazała potrzebę budowania dojrzałych wzajemnych relacji, otwarcia na słuchanie siebie nawzajem i podejmowania wspólnej odpowiedzialności za Kościół. Ufam, że szansą na kontynuację i pogłębienie tego procesu będzie zarówno dalszy przebieg synodu, jak również realizacja rozpoczętego w pierwszą niedzielę Adwentu nowego roku duszpasterskiego, któremu towarzyszy hasło-deklaracja: Wierzę w Kościół Chrystusowy.

Z kolei dyskusja wobec postawy świętego Jana Pawła II i jego działań związanych z ujawnionymi przypadkami pedofilii w Kościele uruchomiła często dość powierzchowne i zbyt uogólniające oceny. W tym kontekście ważnym i nie do przeceniania istotnym dla zrozumienia samego papieskiego działania okazał się film „Szklany Dom” Pauliny Guzik. W tym względzie na uwagę zasługują także szeroko udokumentowane i uargumentowane wypowiedzi o. Adama Żaka, koordynatora Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży, zachęcającego do podejmowania pogłębionej dyskusji, a nie do formułowania i wyciągania bardzo pobieżnych i stąd uproszczonych wniosków.

Dyskusję wywołały także nagłaśniane w mediach deklaracje, zwłaszcza celebrytów, o dokonaniu apostazji bądź chęci jej dokonania. Jednocześnie trzeba zauważyć, że miniony rok w Kościele pozwolił na powrót wielu wiernych, po czasie pandemii, do uczestnictwa w liturgicznym życiu Kościoła. W archidiecezji gnieźnieńskiej np. tegoroczne pielgrzymowanie Kopii Jasnogórskiego Obrazu Matki Bożej gromadziło – zarówno na etapie przygotowań (misji czy rekolekcji), jak i w czasie samego nawiedzenia – dawno niespotykane rzesze wiernych. W wielu wypadkach widoczny był wprost powrót po latach do wspólnoty Kościoła. Nie niweluje to oczywiście ogólnego spadku liczby wiernych, zwłaszcza ludzi młodych, w systematycznych praktykach religijnych. Wydaje się, że wciąż szansą na powrót i ożywienie mogą tu być, podjęte w tym roku na nowo po pandemii, ewangelizacyjne spotkania młodych, jak choćby te na Polach Lednickich. Niemiej czymś podstawowym – i to trzeba mocno podkreślić – jest systematyczna praca duszpasterstwa młodzieży, która w tym roku jest kontynuowana m.in. jako kolejny etap przygotowania do zbliżających się Światowych Dni Młodzieży w Lizbonie.