VIII Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce

Po raz ósmy Kościół katolicki w Polsce obchodził 17 stycznia Dzień Judaizmu, w tym roku pod hasłem: „Zgłębiając tajemnicę Kościoła – Jesteśmy dziećmi Abrahama”.

Główne uroczystości miały miejsce w Katowicach z udziałem m.in. naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha i przewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Międzyreligijnego abp Stanisława Gądeckiego. Obchody zorganizowano również w wielu polskich miastach m.in. w Lublinie, Poznaniu, Krakowie czy Olsztynie.

*Postęp w walce z antysemityzmem*
W Polsce dokonał się w ostatnich latach wspaniały postęp w walce z antysemityzmem – stwierdził w czasie konferencji prasowej w Katowicach ambasador Izraela w naszym kraju Dawid Peleg. Dodał jednak, że „ciągle istnieją partie polityczne i stacja radiowa, która głosi kazania przeciw Żydom”. Zdaniem dyplomaty Polska może odegrać ważną rolę w walce z antysemityzmem w Europie Zachodniej. Okazją do tego będzie zbliżająca się 60. rocznica wyzwolenia obozu oświęcimskiego, na którą przybędą przywódcy 40 państw. Amb. Peleg powiedział też, że podróżując po Polsce spotyka się ze starymi stereotypami Żyda i antysemickimi graffiti. Dodał, że jego zdaniem, Kościół katolicki odgrywa wielką rolę w walce z antysemityzmem i wyraźny głos Kościoła przeciw używaniu antysemityzmu na płaszczyźnie mediów i w życiu politycznym byłby bardzo ważny. Naczelny rabin Polski Michael Schudrich podkreślił natomiast, że najważniejsze i wywierające największy wpływ jest stanowisko Jana Pawła II. – Jeśli wszyscy usłyszą słowa papieża, to nie będzie problemu – stwierdził rabin Schudrich. Także współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów prof. Stanisław Krajewski zauważył, że w Polsce zaszła idąca w dobrym kierunku ewolucja stosunku wobec Żydów. Jego zdaniem antysemickie postawy w Polsce nie zmniejszyły się, ale dokonała się w tym zakresie większa polaryzacja.

*Dyskusja nt. tajemnic Kościoła i Izraela*
Ważnym momentem katowickich obchodów była katolicko-żydowska dyskusja nt. tajemnicy Kościoła i Izraela. Wzięli w niej udział m.in. współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, profesorowie: ks. Michał Czajkowski i Stanisław Krajewski. Ks. prof. Czajkowski, powołując się na „Katechizm Kościoła katolickiego”, stwierdził, że nie ma dwóch Ludów Bożych: Kościoła i Izraela, ale jest jeden Lud Boży, do którego należą i chrześcijanie, i Żydzi wszystkich czasów. W ten sposób religia żydowska należy do wnętrza chrześcijaństwa. Tak więc Tajemnica Izraela jest też Tajemnicą Kościoła.
– Ale nie odwrotnie – zastrzegł prof. Krajewski, dodając, że gdyby chrześcijaństwo nie powstało, to judaizm mógłby istnieć w postaci podobnej do tej, która mamy dzisiaj. Przyznał, że część Żydów – jego zdaniem, niesłusznie – nie przejawia wobec tego zainteresowania chrześcijaństwem. Ale są i tacy, którzy słysząc od Jana Pawła II, że są starszymi braćmi chrześcijan w wierze, podchodzą do tej sytuacji, starając się rozwijać teorię pluralizmu przymierza. Twierdzą, że przymierze z Abrahamem i przymierze na Synaju nie wyklucza innych przymierzy. Mówią o prawowitości przymierza Kalwarii i o chrześcijanach jako „stowarzyszonych członkach Domu Izraela”. Prof. Krajewski zastrzegł, że teoria ta nie jest w pełni rozwinięta i niewielu Żydów się pod nią podpisuje.

*Bogaty program obchodów*
W ramach ogólnopolskich obchodów Dnia Judaizmu w Katowicach, które trwały już od 12 stycznia, odbyło się blisko 30 różnego typu spotkań modlitewnych, a także wystawy sztuki, warsztaty tańca żydowskiego, koncerty, spotkania autorskie oraz projekcje filmów, poświęconych kulturze i życiu Żydów polskich. Pierwszym spotkaniem z w ramach obchodów była modlitwa za zmarłych, która odbyła się ona na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza oraz na placu Synagogi przy ul. Mickiewicza, w miejscu, w którym stała niegdyś katowicka synagoga. Przewodniczył jej, stojący na czele Komitetu Programowego tegorocznego Dnia Judaizmu, bp Gerard Bernacki. Zarówno on, jak i przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach Włodzimierz Kac oraz jego odpowiednik z Krakowa Tadeusz Jakubowicz ze czcią wspominali Henryka Sławika – katowiczanina, który w czasie II wojny światowej uratował na Węgrzech życie około pięciu tysiącom Żydów. Uczynili to, stojąc przed tablicą, upamiętniającą jego bohaterstwo.
W ramach obchodów chętni mogli uczestniczyć w warsztatach tańca żydowskiego. Jednym z prowadzących warsztaty był pochodzący z Rosji pedagog i choreograf zespołu pieśni i tańca „Śląsk” – Michaił Zubkow. – W tańcach żydowskich dużo jest pogody ducha, humoru, lekkości. Można o tym długo mówić albo bardzo szybko to pokazać – powiedział KAI rosyjski pedagog. Dodał, że Polacy bardzo lubią i rozumieją taniec żydowski. Świadczą o tym nie tylko katowickie warsztaty z udziałem sporej grupy młodzieży, ale także prowadzone od pięciu lat przez Michaiła Zubkowa stałe kursy tego tańca w Krakowie.W niedzielę 16 stycznia w kościele świętych Piotra i Pawła abp Damian Zimoń przewodniczył uroczystej Mszy w intencji Żydów – Starszych Braci Chrześcijan, w tej samej intencji modlono się podczas ekumenicznego nabożeństwa w katowickim kościele ewangelicko-augsburskim.

*Dzień Judaizmu w innych diecezjach*
Obchody Dnia Judaizmu odbyły się też w innych miastach Polski. W Lublinie zorganizowało je Centrum Dialogu Katolicko-Żydowskiego Archidiecezji Lubelskiej. W auli Wyższego Seminarium Duchownego odbyło się spotkanie z red. Elżbietą Isakiewicz, zatytułowane „Tajemnica dobra”, wokół książek „Czerwony ołówek. O Polaku, który ocalił tysiące Żydów” i „Ustna harmonijka. Relacje Żydów, których uratowali od zagłady Polacy”. Po spotkaniu odbyło się nabożeństwo.
Na poznańskiego obchody Dnia Judaizmu złożyło się m.in. sympozjum naukowe, prezentacja poezji hebrajskiej i monodram „Ja jestem Żyd z wesela” wg opowiadania Romana Brandstaettera oraz nabożeństwo biblijne w kościele św. Wojciecha.
Żydzi i katolicy w Krakowie spotykali się z okazji Dnia Judaizmu tradycyjnie na Nabożeństwie Słowa Bożego w bazylice ojców franciszkanów. Przewodniczący modlitwie kard. Franciszek Macharski wezwał jej uczestników do modlitwy w intencji „miasta, ojczyzny i całego, nękanego tyloma problemami, świata”. Ks. Kardynał serdecznie pozdrowił obecnych w świątyni żydów i zapewnił ich o swojej stałej pamięci o wszystkim, co ta społeczność wnosiła i wnosi w życie Krakowa, który jest „naszym wspólnym dziedzictwem”.

*Dzień Judaizmu staje się tradycją*
Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce został ustanowiony przez Episkopatu Polski w 1997 r. Po raz pierwszy obchodzony był w 1998 r. pod hasłem: „Kto spotyka Jezusa Chrystusa, spotyka judaizm”. Jego celem jest rozwój dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii. Do tej pory obchodzony był osiem razy. Diecezje opracowują na ten dzień specjalne wezwania modlitwy powszechnej, organizują nabożeństwa Słowa Bożego, medytacje biblijne, spotkania modlitewne czy spotkania z przedstawicielami gmin żydowskich. Odbywają się także okolicznościowe koncerty muzyki, sesje popularnonaukowe, czy zwiedzanie synagog.
Według przewodniczącego Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce Piotra Kadlèika aktualnie do gmin żydowskich w Polsce należy ok. 3 tys. osób, natomiast Żydów w Polsce mieszka ok. 20 tys.
Dzień Judaizmu obchodzony jest także przez inne Kościoły lokalne, np. we Włoszech i Austrii.Oceniając inicjatywę Dnia Judaizmu abp Gadecki powiedział, że skoro Kościół dwa tysiące lat czekał na poświęconą stosunkowi do judaizmu soborową deklarację „Nosta aetate”, to można stwierdzić, że ośmioletni okres, jaki minął od pierwszego w Polsce Dnia Judaizmu, przyniósł w tym zakresie ogromny postęp. – Jednak nie sympozja, choć są ważne, ale modlitwa jest tym, po czym spodziewamy się największego zwrotu – stwierdził abp Gądecki.