W katedrze polowej pożegnano prof. Barbarę Otwinowską

W katedrze polowej pożegnano śp. prof. Barbary Otwinowską – łączniczkę i sanitariuszkę Powstania Warszawskiego, więzioną w związku z procesem rtm. Pileckiego. Zmarłą 15 stycznia profesor filologii polskiej żegnali rodzina, przyjaciele, kombatanci, przedstawiciele prezydenta, premiera a także środowisk patriotycznych. Po Mszy św. trumna z ciałem Barbary Otwinowskiej została złożona w grobie rodzinnym na nowym Cmentarzu Komunalnym w Umiastowie koło Ożarowa Mazowieckiego.

– Nie sposób nie wzruszyć się kiedy wspominamy jej dokonania, kiedy wspominamy to, że była sanitariuszką Powstania Warszawskiego i niezłomną uczestniczką najdłuższego powstania polskiego przeciwko sowieckiej dominacji po zakończeniu II wojny światowej, że była więźniem stalinowskiego okresu – powiedział biskup polowy bp Józef Guzdek na początku Mszy św.

Homilię wygłosił prałat ks. Józef Maj, kapelan i członek Rady Fundacji „Żołnierzy Wyklętych”, który podkreślił, że miłość do Ojczyzny była w życiorysie u prof. Otwinowskiej rysem ogromnej wagi. – Kilka razy mówiła mi, że źródłem jej siły była wiara, którą odziedziczyła i wyniosła z domu rodzinnego i tego skarbu nie zatraciła w życiu. Niech ten skarb poprzedza ją do szczęśliwej wdzięczności – powiedział.

Podczas Mszy św. odczytano list od prezydenta RP Andrzeja Dudy. – Jestem przekonany, że dzieło Pani Profesor będzie trwało inspirując kolejne pokolenia Polek i Polaków do odkrywania piękna literatury, odkrywania tradycji, do kultywowania pamięci o narodowych bohaterach do służby Polsce – napisał prezydent.
Listy przesłali także marszałek Senatu RP Stanisław Karczewski i premier Mateusz Morawiecki.

Po Mszy św. trumna z ciałem prof. Barbary Otwinowskiej została złożona w grobie rodzinnym na nowym Cmentarzu Komunalnym w Umiastowie koło Ożarowa Mazowieckiego.

***

Barbara Otwinowska urodziła się 11 czerwca 1924 r. w Toruniu, w rodzinie ziemiańskiej. Do 1939 r. uczęszczała do Gimnazjum sióstr Urszulanek we Lwowie. Po dwóch latach przerwy uczyła się na tajnych kompletach u sióstr Nazaretanek w Warszawie. W maju 1944 r. zdała maturę.

Od stycznia 1943 r. działała w szeregach AK, używając pseudonimu „Witek Błękitny”. Brała udział w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka, sanitariuszka i wartowniczka w Kompanii Sztabowej. Po upadku powstania została wywieziona na roboty do Zagłębia Ruhry.

We wrześniu 1945 r. rozpoczęła studia polonistyczne i romanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Od kwietnia do maja 1947 r. utrzymywała w Warszawie kontakt ze swoim kuzynem Stanisławem Kuczyńskim ps. „August”, kurierem II Korpusu Polskiego do rtm. Witolda Pileckiego, który przybyłym do Polski. Udzielała mu pomocy, przechowywała w swoim mieszkaniu przywiezione przez niego instrukcje oraz umożliwiła mu nawiązanie kontaktów organizacyjnych.

28 maja 1947 r. została zatrzymana przez UB w związku ze śledztwem i procesem rtm. Witolda Pileckiego i jego współpracowników pod zarzutem udzielania pomocy Stanisławowi Kuczyńskiemu. Prokuratura Wojskowa wydała nakaz jej aresztowania 7 czerwca 1947 r. Przeszła śledztwo w MBP i w słynnym X pawilonie przy ul. Rakowieckiej. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 30 września 1947 r. oraz z dnia 21 października 1948 r. została skazana na 3 lata więzienia. Od maja 1949 r. była więziona w Zakładzie Karnym w Fordonie koło Bydgoszczy, skąd po odbyciu kary została zwolniona 7 czerwca 1950 r.

Po zwolnieniu mieszkała w Warszawie. Powróciła na przerwane studia polonistyczne i w 1952 r. uzyskała magisterium. Pracowała w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie, gdzie w 1967 r. uzyskała doktorat, a w 1975 r. habilitowała się, zaś w 1986 r. otrzymała profesurę filologii polskiej. Była badaczem literatury staropolskiej. Z wielkim poświeceniem i pasją zajmowała się historią działań niepodległościowych kobiet, ze szczególnym uwzględnieniem więźniarek Fordonu.

Współredagowała miesięcznik „Nike” Środowiska Fordoniarek Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. W 1992 r. wydała „Wiersze więzienne” Ireny Tomalakowej. Zebrała, opracowała oraz poprzedziła wstępem zbiór wierszy autorstwa więźniów politycznych „Przeciwko złu. Wiersze i piosenki więzienne 1944–1956” (Warszawa 1995) oraz wydała tom I „Zawołać po imieniu. Księga kobiet – więźniów politycznych 1944–1958” (Nadarzyn 1999).

Działała w Społecznej Fundacji Pamięci Narodu Polskiego, w której pełniła funkcję Kanclerza Orderu „Polonia Mater Nostra Est”. W 1995 r. została uhonorowana nagrodą im. Jana Górskiego, przyznawaną przez Towarzystwo Miłośników Historii, a w 2005 r. tytułem Kustosz Pamięci Narodowej, nadawaną przez Instytut Pamięci Narodowej za wybitny wkład w upamiętnianie historii narodu polskiego w latach 1939–1989.

Barbara Otwinowska został odznaczona m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami (za udział w powstaniu warszawskim), Medalem za Warszawę 1939–1945 (1964), Krzyżem Armii Krajowej (Londyn, 1985), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1987), Krzyżem Więźnia Politycznego 1939–1989 (1996) oraz dwukrotnie Medalem Wojska. Była członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”.
Zmarła 15 stycznia 2018 r. w Warszawie.