W katedrze polowej upamiętniono posługę Zakonu Pijarów

Biskup polowy Józef Guzdek odsłonił i poświęcił tablicę upamiętniającą posługę Zakonu Szkół Pobożnych, czyli pijarów w katedrze polowej Wojska Polskiego. Uroczystość poprzedziła Msza św. sprawowana pod przewodnictwem ordynariusza wojskowego. W homilii bp Guzdek wyraził wdzięczność pijarom za ich pracę na rzecz wychowania młodzieży. Pijarzy obchodzą w tym roku 400-lecie istnienia zakonu, 250-rocznica kanonizacji jego założyciela św. Józefa Kalasancjusza i 375-lecie przybycia do Polski.

Na początku Mszy św. o. Józef Matras, prowincjał polskiej prowincji Zakonu Pijarów, podkreślił, że 27 listopada obchodzone jest patrocinium, święto Opieki św. Józefa Kalasancjusza nad zgromadzeniem. – W czasie tej Eucharystii pragniemy dziękować Bogu za dary i łaski, których udzielił naszemu zakonowi na polskiej ziemi, a zwłaszcza tutaj w Warszawie – powiedział.

Prowincjał pijarów podkreślił, że jubileusz jest okazją do wyrażenia wdzięczności wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji dzieła wychowania młodego pokolenia Polaków. Podziękował też bp. Guzdkowi za możliwość upamiętniania w katedrze polowej posługi Zakonu Pijarów.

We Mszy św. uczestniczyli uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych szkół prowadzonych przez pijarów. Odczytany został list marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego do uczestników uroczystości.
W homilii bp Guzdek zachęcał młodzież, aby aktywnie uczestniczyła w życiu Kościoła. – Nie możemy wzorem publiczności w teatrze biernie przyglądać się spektaklowi życia, ale raczej jako aktorzy czynnie brać w nim udział. Bóg nie chce, abyśmy byli tylko obserwatorami – przekonywał.

Ordynariusz wojskowy przypomniał postać św. Józefa Kalasantego, założyciela pijarów, zaangażowanego w dzieło edukacji i wychowania młodzieży. Podkreślił, że miał okazję być w rejonach świata, w których bieda utrudnia lub wręcz uniemożliwia właściwe kształcenie młodzieży.

Biskup Guzdek podkreślił, że tablica jest znakiem wdzięczności wobec Zakonu Pijarów, którzy przyczynili się do wykształcenia i wychowania wielu pokoleń Polaków. – Ojcowie pijarzy przygotowywali młodzież do wielu zadań. Do wejścia na scenę życia społecznego i narodowego. Dlatego tu jesteśmy i dlatego odsłonięta zostanie ta tablica. Żeby każdy, kto tu będzie wchodził, przypomniał sobie, że w tej świątyni i w okolicznych budynkach pijarzy wnieśli przez lata ogromny wkład, żeby Polska była nowoczesnym i silnym narodem – powiedział.

Biskup polowy zapewnił, że dziś kapelani są wierni idei, która przyświecała pijarom w ich działalności. – To jest posługa myślenia, to jest posługa kształcenia charakterów żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych, ale równocześnie duży nacisk na kształtowanie intelektualne, moralne i etyczne w szkołach oficerskich – powiedział. Jak podkreślił najlepszym lekarstwem na szerzące się na świecie zło są edukacja i wychowanie.

Eucharystię koncelebrowali ks. ppłk Mariusz Tołwiński, proboszcz katedry polowej ks. Zbigniew Kras, kapelan prezydenta RP oraz liczne grono ojców pijarów.

Po zakończeniu Mszy św. w kruchcie katedry polowej Iwona Jesiotr-Krupińska artystka-rzeźbiarka odsłoniła tablicę, którą poświęcił bp Józef Guzdek.

Pierwszy kościół pijarów przy ul. Długiej został wzniesiony z woli króla Władysława IV w 1642 r. Zostały umieszczone w nim relikwie św. Pryma i Felicjana, którzy zostali patronami kościoła. Świątynia spłonęła w okresie potopu szwedzkiego, w czasie bitwy o Warszawę w 1656 r. Król Jan Kazimierz postanowił wybudować w jej miejsce murowaną świątynię. W tych latach w powstającej świątyni posługę pełnił m.in. św. o. Stanisław Papczyński, wybitny kaznodzieja, późniejszy założyciel Zgromadzenia Marianów. Z jego posługi w konfesjonale korzystali m.in. prałaci, biskupi i senatorowie oraz inni dostojnicy, a nawet królowie (Jan III Sobieski czy nuncjusz Antoni Pignatelli, późniejszy papież Innocenty XII).

17 lipca 1701 r. dokonano konsekracji kościoła (po odbudowie według projektu Józefa Fontany) pod wezwaniem Matki Bożej Zwycięskiej i świętych Pryma i Felicjana. Podobnie jak wcześniej kultem otoczone były znajdujące się tam relikwie świętych, a także przywieziony z Rzymu wizerunek Najświętszej Maryi Panny znany dziś jako Matki Bożej Łaskawej Patronki Warszawy i umieszczony w kościele o.o. jezuitów przy ul. Świętojańskiej. Poza nim u wejścia do kościoła jezuitów znajduje się rzeźba niedźwiedzia – umieszczana niekiedy przy św. Felicjanie.

Kilka lat później pijarzy zaczęli prowadzić Collegium Regium, ufundowane przez królów wspomnianego Władysława IV i Jana Kazimierza. W 1740 r. Stanisław Konarski, najbardziej znany pijar początków polskiego oświecenia otworzył pionierską szkołę Collegium Nobilium, która stała się kuźnią intelektualną epoki Oświecenia.

W 1834 r. rosyjski gubernator Iwan Paskiewicz przekazał kościół rosyjskiej cerkwi prawosławnej, była to jedna z form represji za powstanie listopadowe. W latach 1835–1837 odbyła się przebudowa i adaptacja kościoła do liturgii prawosławnej. Między innymi usunięto z wnętrza barokowy wystrój, a na wieżach, zakończonych kokosznikami, zawieszono dzwony odlane z armat zdobytych w powstaniu listopadowym. Pijarska świątynia została zaadaptowana na sobór Trójcy Świętej, katedrę eparchii warszawskiej i nowogieorgijewskiej.

Społeczeństwo warszawskie w geście buntu przeciw represjom wobec pijarów ułożyło wierszyk: „Poczekajcie no kopułki, Przyjdą jeszcze z Francji pułki, My nie chcemy obcej wiary, Wróci nasza i pijary”.

W grudniu 1916 r. okupacyjne władze niemieckie zwróciły świątynię Kościołowi rzymskokatolickiemu. Arcybiskup Aleksander Kakowski przekazał ją w użytkowanie wojsku. Funkcję katedry polowej kościół popijarski pełni do dziś.