W tym roku nie będzie kwesty na kieleckich cmentarzach

Po raz pierwszy od 28 lat nie odbędzie się jedna z największych kwest w Polsce – na ratowanie zabytków kieleckich nekropolii. W tym roku ze względu na pandemię można pomóc jednak inaczej – poprzez datek na konto organizatora zbiórki.

Jest nim od początku inicjatywy Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Narodowego w Kielcach, na którego stronie internetowej można znaleźć numer konta.

– Uznaliśmy, że nie możemy narażać kielczan wspierających kwestę oraz samych wolontariuszy, w tym młodzieży szkolnej. 1 i 2 listopada to jedno z największych skupisk ludzkich w skali roku – podkreśla w rozmowie z KAI Stanisław Szrek, prezes instytucji.

Jak dodaje, dzięki dorocznej kweście udawało się w skali roku odnawiać 20-30 zabytkowych obiektów bądź ich elementów na kieleckich nekropoliach. Rokrocznie inicjatywę wspierał finansowo samorząd Kielc. Obecnie pilnych napraw wymagają kamienne obiekty z uszkodzonymi krzyżami.

– W porozumieniu ze świętokrzyskim konserwatorem zabytków będziemy je oczyszczać i z powrotem osadzać. Spod wielu uszkodzonych klap pomnikowych widać wręcz trumny, ratowanie tych katakumb to też pilna sprawa – relacjonuje.

Organizatorzy szacują, że w ciągu minionych 27 kwest datki do puszek wolontariuszy datki wrzuciło ok. pół miliona kielczan. Dzięki temu odrestaurowano ponad 400 zabytkowych nagrobków.

W Kielcach, głównie w obrębie cmentarza Starego (z 1804 r.) zachowało się blisko tysiąc nagrobków sprzed 1939 r., wiele z nich nie posiada prawnych właścicieli.

Do najstarszych nagrobków w Kielcach należą: pomniki Józefy Miernickiej, Marianny Pożarskiej, kaplice grobowe Łąckich i Lardellich. Do ciekawszych zalicza się także nagrobki żeliwne w formie tarcz z krzyżem, klasycystyczne postumenty z urną (grobowce rodziny Plewińskich, Marro), kapliczki neogotyckie, np. Zagłoby Smoleńskiego czy secesyjny nagrobek rodziny Myzlów.

W ostatnich latach ratowano m.in. oryginalne secesyjne nagrobki na Cmentarzu Starym zdobione pięknymi dekoracjami – rodziny Bzowskich i Marii Jewlew. Uratowano przed zniszczeniem potężny pomnik z czerwonego piaskowca prof. Krzyżanowskiej, założycielki szkoły dla dziewcząt. Prace objęły także nagrobek ciotki Żeromskiego, jak i potężny żeliwny pomnik grobowy rodziny Łukaniewiczów.

Najstarsze pomniki na Cmentarzu Starym w Kielcach pochodzą z początku XIX wieku. W 1980 r. nekropolia została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych. Pod ochroną znalazł się układ przestrzenny cmentarza wraz z wszystkimi grobami i kaplicami powstałymi przed 1939 r. oraz drzewa.