„Caravaggio i inni mistrzowie” – arcydzieła na Zamku Królewskim

„Chłopiec gryziony przez jaszczurkę” pędzla Caravaggia a także ponad czterdzieści płócien artystów z Włoch i Europy Północnej XVI i XVII w. zostanie pokazanych po raz pierwszy w Polsce. Niezwykłe dzieła, wśród nich szereg nawiązujących do tematyki religijnej, będzie można podziwiać od 10 listopada na wystawie „Caravaggio i inni mistrzowie. Arcydzieła z kolekcji Roberta Longhiego”. Wystawa na Zamku Królewskim w Warszawie potrwa do 10 lutego.

Przynajmniej kilka z tych obrazów to absolutny top malarstwa europejskiego – podkreślił dyrektor Zamku Królewskiego prof. Wojciech Fałkowski podczas dzisiejszego spotkania z dziennikarzami.

Oprócz obrazu Caravaggia na wystawa prezentuje prace m.in. Lorenzo Lotto przedstawiające świętych czy Battisty del Moro i jego „Judyta z głową Holofernesa”. Prace te ukazują, jak z przedstawianiem głębokiego światłocienia radzili sobie malarze starsi od Caravaggia.

Największą grupę spośród eksponowanych dzieł stanowić będą prace tzw. caravaggionistów – artystów, na których styl zasadniczy wpływ miały rozwiązania artystyczne wypracowane przez geniusza z Mediolanu. Podziwiać będzie można powstałe na przestrzeni niemal całego XVII stulecia płótna pochodzących z różnych ośrodków włoskich mistrzów, jak m.in. Domenico Fetti (Pokutująca Maria Magdalena), Carlo Saraceni (Znalezienie Mojżesza przez córki faraona i Judyta z głową Holofernesa), Giovanni Battista Caracciolo (Złożenie do grobu), Mattia Preti (Zuzanna i starcy) czy Filippo di Liagno (Nocny biwak w świetle księżyca).

Mniej liczny, ale, jak zaznaczają kuratorzy wystawy, równie interesujący pod względem artystycznym jest zespół malowideł autorstwa odwołujących się do stylu Caravaggia artystów z krajów leżących na północ od Alp – Francji i Holandii. W grupie tej znajdą się obrazy m.in. Valentina de Boulogne (Zaparcie się św. Piotra), Dircka van Baburena (Pojmanie Chrystusa), Matthiasa Stomera (dwie sceny z historią Tobiasza) i Gerrita van Honthorsta (Czytający mnich).

Dyrektor Zamku Królewskiego podkreślił w rozmowie z KAI, że znaczenie wystawy polega nie tylko na prezentacji wybitnego i unikalnego obrazu Caravaggia, ale też na tym, że pokazuje ona “rewolucję caravaggionizmu”.

“Chodzi o dosadność pokazania ludzkiego ciała a z drugiej strony niesłychanie ujmujące ukazanie ułomności cielesnej i, jednocześnie, głębi duszy” – powiedział prof. Fałkowski. Dodał, że wiele obrazów cechuje znakomite sportretowanie postaci, które przesiąknięte są duchem głęboko poruszającym widza. “To nowoczesna, na wskroś XX-wieczna technika malarska, które nie gubi przy tym głębi osobowości i tego, co człowiek ma w sercu i w duszy” – powiedział historyk.

Michelangelo Merisi, lepiej znany pod przydomkiem Caravaggio (1571-1610), był nie tylko prekursorem baroku, ale także artystą, który zmienił kierunek rozwoju sztuki ku nowoczesności. „Caravaggio choć sam nie był święty, skrzydła swojego talentu najpełniej rozwinął na gruncie sztuki sakralnej. Morderca, awanturnik, niepokorna dusza, ale nade wszystko geniusz pędzla, twórca jednych z najwspanialszych dzieł malarskich w dziejach” – zauważają organizatorzy wystawy.

Prezentowane dzieła pochodzą z kolekcji zgromadzonej przez Roberta Longhiego (1890-1970), włoskiego historyka sztuki, autora fundamentalnych opracowań na temat twórczości Caravaggia i kuratora wystaw jej poświęconych, jednego z najwybitniejszych znawców tematu. Obecnie kolekcja jest własnością Fondazione di Studi di Storia dell’Arte Roberto Longhi (Fundacji Roberta Longhiego) z siedzibą we Florencji.

Wystawa „Caravaggio i inni mistrzowie. Arcydzieła z kolekcji Roberta Longhiego” jest dostępna dla zwiedzających od 10 listopada 2021 r. do 10 lutego 2021 r. w godzinach otwarcia Zamku Królewskiego w Warszawie. Bilety do nabycia w kasach Zamku oraz online. Wystawy nie obejmuje akcja Darmowy Listopad.

Zamek Królewski przygotował ponadto bogaty program wykładów oraz różnorodnych zajęć związanych z ekspozycją m.in. zajęcia z edukatorami w przestrzeni wystawy, zwiedzanie z kuratorem, projekcje filmów związanych z Caravaggiem, program edukacyjny dla szkół, kurs malarstwa i wiele innych propozycji dla dzieci, dorosłych i rodzin z dziećmi.

Współorganizatorem wystawy jest Civita Mostre e Musei – spółka działająca kreatywnie w sektorze kultury, od 30 lat będąca liderem w zakresie w promocji włoskiego dziedzictwa kulturowego, aktywna w wielu obszarach: od produkcji i organizacji wystaw przez usługi muzealne po projektowanie kultury.

Kuratorem wystawy jest prof. Maria Cristina Bandera z Fundacji Roberta Longhiego. Kuratorami polskiej edycji wystawy są: dr Artur Badach – kierownik Ośrodka Sztuki Zamku Królewskiego w Warszawie i Zuzanna Potocka-Szawerdo – kustosz Ośrodka Sztuki Zamku Królewskiego w Warszawie.