Warszawa: „Ekstaza świętego Franciszka” El Greco na Zamku Królewskim

Od 16 września dzieło hiszpańskiego malarza El Greco „Ekstaza świętego Franciszka” można oglądać na Zamku Królewskim w Warszawie. Obraz ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach, został udostępniony szerszej publiczności w ramach obchodów Roku El Greco, ustanowionego z racji 400. rocznicy śmierci wybitnego artysty. 15 września na Zamku Królewskim uroczyście otwarto wystawę „Galeria Jednego Obrazu”, w ramach której można zobaczyć jedyny w Polsce obraz El Greco.

O ogromnym znaczeniu wydarzenia jest przekonany dyrektor Zamku Królewskiego, prof. Andrzej Rottermund. Podczas otwarcia wystawy poinformował o przygotowywanej serii niedzielnych spotkań wokół obrazu El Greco.

Dzieło na co dzień znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach. Jego dyrektor ks. dr Robert Mirończuk przyznał, że trudno mu było rozstawać się z obrazem, ale gdy zobaczył, jak oczekiwane było to wydarzenie w Warszawie, uświadomił sobie ogromna rolę takich inicjatyw. – Dzięki takim wydarzeniom, jak to udostępnienie obrazu w Warszawie, więcej osób będzie miało okazję zobaczyć dzieło a wielu być może dowie się i „uwierzy”, że dzieło w ogóle istnieje – powiedział.

Obecnemu na uroczystości w Warszawie biskupowi siedleckiemu Kazimierzowi Gurdzie bardzo podobał się sposób prezentacji obrazu na Zamku Królewskim. – To przedstawienie jest wzorcowe, pokazuje piękno obrazu w trochę innym świetle – przyznał bp Gurda. Wyraził także nadzieję, że promocja obrazu w Warszawie i możliwość zobaczenia dzieła przybliży mieszkańcom stolicy miasto Siedlce i diecezję siedlecką.

Wzruszenia podczas prezentacji dzieła nie kryła Izabella Galicka, która wraz z koleżanką Hanną Sygietyńską w 1964 r., podczas inwentaryzacji zabytków, odnalazła obraz na terenie parafii w Kosowie Lackim. – Gdy prezentowałyśmy 50 lat temu wyniki swoich badań w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki, jedna z koleżanek powiedziała, że to jest wymarzony sen każdego historyka sztuki i pewnego rodzaju kwintesencja tego zawodu – powiedziała Hanna Sygietyńska.

"Ekstazę św. Franciszka" będzie można oglądać w Izbie w Wieży Grodzkiej na Zamku Królewskim do 31 października. Wstęp na wystawę możliwy jest na podstawie biletu wstępu do Galerii Lanckorońskich. Wystawa otwarta będzie do 30 września: od poniedziałku do soboty w godz. 10.00–18.00 w niedzielę w godz. 11.00–18.00; 1–31 października: od wtorku do soboty w godz. 10.00–16.00 w niedzielę w godz. 11.00–16.00 (w poniedziałki nieczynna).

Obraz "Ekstaza świętego Franciszka" to jedno z najcenniejszych dzieł europejskiego malarstwa epoki nowożytnej w kolekcjach muzealnych w Polsce i jedyne dzieło El Greca w naszym kraju. Obraz datowany jest na lata ok. 1575–1580. Nie wiadomo, jakie były jego losy bezpośrednio po namalowaniu, nie znane są nazwiska jego kolejnych właścicieli. Nie wiadomo również, kiedy i w jakich okolicznościach trafił on na ziemie polskie, a proponowano do tej pory różne hipotezy.

Dla szerszej publiczności obraz został odkryty w 1964 r. Stało się to podczas inwentaryzacji zabytków, którą – dla Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk – przeprowadzały Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska. Podczas spisywania dzieł na terenie parafii w Kosowie Lackim, w mieszkaniu proboszcza, badaczki zauważyły dzieło przedstawiające świętego Franciszka. Obraz nie prezentował się tak, jak możemy go podziwiać obecnie – był mocno zabrudzony i pociemniały, nie była widoczna żadna sygnatura. Płótno wydawało się jednak na tyle interesujące, że w następnych latach zdecydowano się przeprowadzić jego szczegółowe badania i analizę porównawczą. Podczas konserwacji, spod zabrudzonych warstw, wyłoniła się piękna kompozycja, a ponadto sygnatura (zachowana częściowo) artysty: Domenikos Theotokopulos , zapisana alfabetem greckim.

Domenikos Theotokopulos, znany potem jako El Greco, to jeden z najbardziej oryginalnych artystów europejskich przełomu XVI i XVII w.