Warszawa: o ojcostwie w Pałacu Prezydenckim

Prezydent Lech Kaczyński uczcił przypadający 23 czerwca Dzień Ojca specjalnym seminarium nt.: „Współczesna rola ojca”. Specjaliści i dziennikarze rozmawiali o zmieniającej się obecnie roli ojca oraz o nowych, niełatwych zadaniach, jakie są przed nim stawiane.

Przeciętny ojciec – jak zauważył prof. Tomasz Szlendak – musi wypełnić teraz tak wiele obowiązków jak nigdy dotąd w historii.

Socjolog prof. Tomasz Szlendak w referacie o ewolucji ojcostwa wykazał, że w dzisiejszych czasach coraz trudniej jest być dobrym ojcem. Gwałtownie zmienia się pojmowanie roli ojca w rodzinie. Przez wieki obowiązywał patriarchalny model rodziny, której obowiązkiem ojca było pełnienie roli autorytetu przywódczego oraz utrzymywanie rodziny. Teraz ojcowie – szczególnie w rodzinach o wyższym statusie społecznym – starają się pełnić swoją rolę w sposób coraz bardziej partnerski: bardziej uczestniczą w życiu rodziny i procesie opieki nad dziećmi czy ich wychowaniu.

Kiedyś – jak wykazywał – panowało powszechne przekonanie, że „chłop z tymi sprawami sobie nie poradzi”. Dziś musi sobie radzić jako partner swej żony, co jednak nie zmniejsza podstawowego obowiązku, jakim jest zapewnienie środków do życia rodzinie. Prowadzi to do tego, że ilość obowiązków jakie spoczywają na ojcu gwałtownie wzrasta. Skutkuje to narastającą frustracją wielu ojców z powodu zwykłego przeciążenia oraz poczucia, że nie wywiązują się dostatecznie z funkcji domowych. Coraz trudniej jest być ojcem, który jest w stanie temu wszystkiemu sprostać.

Prof. Szlendak wskazywał, że nakładanie się tych dwóch ról staje się obecnie podstawowym źródłem tzw. męskiego stresu, przeżywanego przez dużą część ojców w Polsce.

Z kolei psycholog dr Dorota Kornas-Biela z KUL mówiła o znaczeniu ojca dla prawidłowego kształtowania psychiki dziecka. Z punktu widzenia psychologicznego ojciec zapewnia poczucie bezpieczeństwa wszystkim członkom rodziny, stanowi też najbardziej istotny wzór w zakresie przyjmowania na siebie różnych ról społecznych przez dzieci. Jest także najważniejszym przewodnikiem jeśli chodzi o kształtowanie się światopoglądu czy systemu wartości dziecka. Jego postawa odgrywa też decydującą role jeśli chodzi o kształtowanie się poczucia odpowiedzialności u każdego młodego człowieka.

Piotr Bajor, prezes Fundacji Prawo Europejskie mówił o nowym, specyficznym zjawisku jakie zaczyna być dostrzegalne w Polsce, a jest nim „Eurosieroctwo”. W oparciu o badania swej fundacji wykazał, że gwałtowny proces emigracji zarobkowej po wejściu Polski do Unii Europejskiej w sposób negatywny odbija się na setkach tysięcy dzieci, których ojcowie bądź rodzice wyjechali w poszukiwaniu pracy. A dotyczy to ok. polskich 1,5 mln rodzin, w których wychowuje się ok. 3 mln dzieci. Spośród tej liczny ok. 2 mln. dzieci zostało pozbawionych na dłuższy czas ojca, a ok. 1 mln – matki. Niezależnie od lepszych warunków materialnych, będzie mieć to fatalne i trwałe skutki dla kształtowania się osobowości tej części naszych obywateli. Ich start życiowy z punkty widzenia psychologicznego zostanie bardzo utrudniony prawdopodobnie też negatywnie odbije się na zakładanych przez nich po latach rodzinach.

Roman Waspa z Lublina zaprezentował działania inicjatywy „Tato.Net”, która specjalizuje się w programach edukacyjnych i pomocy psychologicznej dla ojców. Przytoczył liczby, które potwierdzają tezę o tym, że ojciec jest „wielkim nieobecnym” w świadomości społecznej Polaków. W Polsce jest tylko 5 organizacji i instytucji pozarządowych, które służą ojcom i są one związane z przemocą w rodzinie. Dla porównania – 5,7 tys. organizacji pozarządowych w naszym kraju służy dzieciom, a ponad 1 tys. kobietom.

W ramach Tato.Net prowadzone są na terenie całego kraju specjalne warsztaty dla ojców, na których mężczyźni nabywają nowych umiejętności przydatnych do bycia bardziej efektywnym tatą. „Poprzez udział w zajęciach staramy się uświadomić mężczyznom, że do roli ojca można i należy się dobrze przygotować. Inspirując i ucząc otwartości, wspieramy ojców w budowaniu bliskich relacji w rodzinie” – wyjaśnił Waspa. „Przywrócić dziecku serce ojca – oto cel przyświecający naszym działaniom” – dodał.

Inicjatywa Tato.Net wydaje publikacje dla ojców dostarczające im teoretycznej wiedzy, a także będące miejscem wymiany doświadczeń. Dwa razy w roku ukazuje się drukowany magazyn „TATO.net”, w którym promowane są pozytywne przykłady bycia dobrym i spełnionym ojcem. Jest on starannie dobranym zestawem materiałów, w którym każdy ojciec może znaleźć coś dla siebie. Od czerwca ub. r. magazyn „TATO.net” dostępny jest w kioskach Ruch-u na terenie całego kraju.