Warszawa – obchody 83. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę

Po południu 17 września przy Pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie odbyły się uroczystości 83. rocznicy agresji sowieckiej na Polskę. Odczytany został apel pamięci, oddano salwę honorową i odmówione zostały modlitwy międzyreligijne. Uroczystości pod pomnikiem poprzedziła Msza św. sprawowana w katedrze polowej Wojska Polskiego.

Uroczystości rozpoczęły się od odegrania Mazurka Dąbrowskiego i Hejnału Warszawskiego. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń sybirackich i środowisk katyńskich: Związku Sybiraków, Federacji Rodzin Katyńskich, Stowarzyszenia Łagierników i Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r., Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Obecny był kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, gen. bryg. Grzegorz Grodzki, przedstawiciel Dowódcy Generalnego RSZ, parlamentarzyści, reprezentanci władz miejskich i samorządowych.

Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydent miasta stołecznego Warszawy podkreśliła wyjątkowość tegorocznych obchodów, odbywających się w cieniu agresji Rosji na Ukrainę. Wyraziła nadzieję, że „zbrodnie rosyjskie zostaną rozliczone, winni odnalezieni i ukarani”. – Pod Pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie oddajmy dziś hołd ofiarom agresora rosyjskiego. Tym, sprzed kilkudziesięciu lat i tym sprzed kilku tygodni – zaapelowała.

Prezes Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie oraz współtwórca pomnika, gen. dyw. w st. spocz. Leon Komornicki, podkreślił, że monument jest „materialnym aktem zadośćuczynienia pamięci pomordowanych na «nieludzkiej ziemi» dwóch milionów obywateli Rzeczpospolitej”. Wspomniał osobę Stefana Melaka i Wojciecha Ziembińskiego, pomysłodawcy budowy pomnika. – Spotykamy się tutaj, aby utrwalać świadomość o zagrożeniu jakie dla naszego państwa stanowi imperialna Rosja. Przez wiele lat Zachód nie chciał dostrzegać zagrożenia jakim stał się ten kraj dla europejskiego bezpieczeństwa – powiedział. Podkreślił potrzebę wzmacniania potencjału obronnego Polski oraz budowania sojuszy europejskich i transatlantyckich.

Izabella Saryusz-Skąpska, prezes Federacji Rodzin Katyńskich przypomniała, że prawda o Katyniu i miejscach zsyłek i kaźni na Wschodzie była przez lata ukrywana i zakłamywana. – Dopiero kiedy historia zatacza koło pospiesznie sięgamy do pokładów pamięci, doraźnie próbując zrozumieć, gdzie popełniliśmy błąd i kiedy przegapiliśmy znaki nadchodzącego kataklizmu – powiedziała. Przestrzegła przed pochopnym porównywaniem tego co działo się po 17 września 1939 r. z obecną sytuacją na Ukrainie. – Nie wolno licytować się na śmierci. Nie wolno odmierzać łez – przekonywała. Dodała, że musimy pamiętać o naszych rodakach wywiezionych daleko poza Ojczyznę, ale zrobić wszystko, aby do swych domów wrócili także wywiezieni ze swego kraju Ukraińcy.

Modlitwę międzyreligijną poprowadził ks. płk Kryspin Rak, wikariusz generalny biskupa polowego. – Boże, Ojcze Miłosierdzia prosimy, udziel nam łaski mądrości, byśmy z tego miejsca pamięci odeszli lepsi. Niech Twój głos rozbrzmiewa w sercach wszystkich ludzi, których wzywasz, by szli ścieżką pojednania i pokoju. Całemu światu daj upragniony pokój. Niech ludzie będą dla siebie braćmi, tak jak wszyscy jesteśmy Twoimi dziećmi – mówił kapelan. Modlitwę odmówili także ks. kpt. Piotr Nestoruk z prawosławnego Ordynariatu Wojskowego, ks. mjr Tomasz Wigłasz, kapelan ewangelicki, imam Ichsan Karagach i Adham Abd El Aal, przedstawiciele Muzułmańskiego Związku Wyznaniowego w Polsce.

Odczytany został apel pamięci, a delegacje złożyły wieńce przy Pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Uroczystość zakończyło odegranie „Marszu Sybiraków” i odprowadzenie kompanii reprezentacyjnej oraz pocztów sztandarowych.

Uroczystości przed pomnikiem poprzedziła Msza św. w katedrze polowej, której przewodniczył ks. płk Kryspin Rak. W homilii ks. Rak przywołał fragmenty Listu apostolskiego Jana Pawła II, wydanego z okazji 50-lecia wybuchu II wojny światowej, w którym papież pisał o obowiązku pamięci wobec zmarłych, potrzebie współczucia wobec poranionych oraz przebaczeniu krzywd. – Oczywiście mamy także obowiązek wyciągnięcia wniosków z przeszłości, aby nigdy taka wojna się nie powtórzyła. Aby jednak tak się stało, musi zagościć w naszych sercach wizja Chrystusowego pokoju. Żyjemy w czasach, w których nieustannie trwa jakaś wojna, obecnie jesteśmy świadkami wojny za naszą wschodnią granicą. Oprócz działań militarnych, wciąż toczy się wojna dobra ze złem o władzę, pieniądze, wpływy, przekonania. Chrystus w odpowiedzi na to daje nam dziś swoje Słowo: «Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani Synami Bożymi» – powiedział wikariusz generalny biskupa polowego. Dodał także, że dopiero gdy pokój zapanuje w naszym sercu, naszych rodzinach, miejscach pracy, możliwy będzie pokój na świecie.

Uczestnicy Mszy św. na koniec przeszli do Kaplicy Katyńskiej, złożyli zapalony znicz i modlili się w intencji ofiar Golgoty Wschodu.

***

17 września 1939 r. Armia Czerwona wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, łamiąc polsko-sowiecki pakt o nieagresji i realizując ustalenia zawarte w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją sojuszu dwóch totalitaryzmów był rozbiór Polski.

Uroczystość pod Pomnikiem Poległym i Pomordowanym na Wschodzie autorstwa Maksymiliana Biskupskiego, to coroczny punkt obchodów rocznicy agresji sowieckiej na Polskę. Pomnik przedstawia wagon deportacyjny z leżącymi na nim krzyżami (łacińskimi i prawosławnymi), a także żydowską macewę i nagrobek muzułmański. Przed stojącą na torze kolejowym platformą ułożono 41 podkładów kolejowych, na których umieszczono nazwy pól bitewnych z września 1939 r. znajdujących się we wschodniej Polsce oraz nazwy miejscowości-miejsc kaźni narodu polskiego w ZSRR.

Pomnik został wybudowany ku czci Polaków poległych i pomordowanych na Wschodzie, a w szczególności wywiezionych do łagrów na Syberii oraz ofiar Zbrodni Katyńskiej. Głównym inicjatorem budowy monumentu był Wojciech Ziembiński, którego upamiętnia tablica. Monument został odsłonięty 17 września 1995. W 1999 r. przed pomnikiem tym modlił się Jan Paweł II podczas VII pielgrzymki do Polski.