Warszawa: pożegnanie Jerzego Grzegorzewskiego

W Kościele Środowisk Twórczych w Warszawie pożegnano zmarłego półtora tygodnia temu reżysera teatralnego, malarza i scenografa Jerzego Grzegorzewskiego. Pogrzebową Mszę odprawił ks. Wiesław Niewęgłowski, krajowy duszpasterz środowisk twórczych.

– Przed zmarłym Jerzym otwierają się nowe możliwości, horyzonty, bo po życiu, życie trwa – powiedział ks. Niewęgłowski. Po uroczystościach trumnę z ciałem artysty przewieziono na Wojskowy Cmentarz Powązkowski, gdzie złożono ją w alei zasłużonych.
– Żegnamy człowieka, który był samotny, cichy, zawsze taktowny. Był człowiekiem, którego dotykało cierpienie w sercu, poszukiwał Boga, miał wzloty i upadki, ciągle szukał siebie prawdziwego – powiedział ks. Niewęgłowski.
Dodał, że z tych poszukiwań rodziło się często dzieło tego artysty, zaś „wszystko co tworzył przechodziło przez jego umysł, ale i duszę”.
– Jego dzieło, życie, cierpienia, wszystko, co rozsiał po świecie poprzez piękno, dziś składamy Bogu – mówił krajowy duszpasterz środowisk twórczych.
W mowie pożegnalnej nad trumną reżysera, minister kultury Waldemar Dąbrowski nazwał spektakle Grzegorzewskiego „tajemniczym pięknem”. Dodał, że twórca ten korzystał z najgłębszych źródeł kultury polskiej począwszy od Mickiewicz przez Gombrowicza i Witkacego, a kończąc na współczesnym nam Różewiczu.
– Był artystą samotnym, indywidualnym, uprawiał teatr osobny, dlatego nie ma swojego następcy. W dylemacie, o którym mówił Jana Paweł II: być lub mieć, zawsze był po stronie być – podkreślił Dąbrowski.
W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli ludzie teatru z całej Polski m.in.: Anna Seniuk, Anna Dymna, Jerzy Trela, Ewa Wiśniewska, Wojciech Malajkat, Magdalena Zawadzka, Erwin Axer, Artur Żmijewski.
Wspominając swojego kolegę Gustaw Holoubek powiedział: – Grzegorzewski widział o wiele lepiej niż słyszał. Jego teatr od początku do końca jest rezultatem gry wyobraźni artysty plastyka, malarza. Czasem w swoich wizjach przekraczał cierpliwość widzów.
– Grzegorzewski to osoba, która wyznaczyła nowe spojrzenie na sztukę teatru, na jej uprawianie. Jak zwykle w przypadku awangardy, bo taki nurt reprezentował Grzegorzewski, zjawiska tego rodzaju są krytykowane, niedowierza się im, poddaje analizie, która ma z reguły kompromitować twórcę. Obrońcą tej grupy jest młodzież, która przyjmuje ten nurt sztuki z niezwykle ufnym entuzjazmem – dodał Holoubek.
Jerzy Grzegorzewski był reżyserem, malarzem, scenografem, wieloletnim dyrektorem warszawskiego centrum sztuki studio (1982-96), dyrektorem artystycznym odbudowanego Teatru Narodowego (1997-2003).
Artysta urodził się w 1939 roku w Łodzi. Studiował malarstwo, w roku 1962 rozpoczął studia na wydziale reżyserii PWST w Warszawie. Po studiach związany był z Teatrem im. Jaracza w Łodzi. W latach siedemdziesiątych współpracował z warszawskim Teatrem Ateneum. Następnie pełnił funkcję dyrektora artystycznego w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Najwięcej przedstawień wyreżyserował w Starym Teatrze w Krakowie („Wesele”, „Dziesięć portretów z czajką w tle” wg Czechowa, „Śmierć Iwana Iljicza”, „Tak zwana ludzkość w obłędzie” i „Dziady – dwanaście improwizacji”) oraz w Centrum Sztuki Studio (między innymi: „Opera za trzy grosze”, „Wujaszek Wania”, „Don Juan”. Za czasów jego dyrektorowania w Teatrze Narodowym powstały m.in.: „Noc listopadowa”, „Ślub”, „Halka Spinoza” i „Sędziowie”. Reżyserował też w teatrach Europy Zachodniej.
Grzegorzewski był laureatem wielu nagród, ostatnio nagrody im. Swinarskiego, wyróżnień w Konkursie na Najlepszą Inscenizację Dzieł Dramatycznych Szekspira. Kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski (2002) oraz doktor honoris causa łódzkiej ASP (2001).