Warszawa: uczczono 74. rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego

Ks. płk January Wątroba, wikariusz generalny biskupa polowego, przewodniczył dziś Mszy św. w katedrze polowej WP w 74. rocznicę powołania Polskiego Państwa Podziemnego. W homilii, podkreślił, że jego utworzenie pozostaje świadectwem siły zorganizowanego narodu i znakiem niegasnącej nadziei.

W homilii ks. płk Wątroba przypomniał historię utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego. Wspomniał, że w nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie Służba Zwycięstwu Polski, konspiracyjna organizacja wojskowa mająca toczyć walkę przeciwko okupantowi. A już 13 listopada został przekształcona w Związek Walki Zbrojnej podlegający Rządowi Rzeczypospolitej na uchodźstwie. W ten sposób zachowano ciągłość polityczno-wojskowej kontynuacji władz Rzeczypospolitej i wpływ władz państwowych na sytuację w kraju – podkreślił.

Wikariusz Generalny wspomniał również o represjach, jakie spotkały żołnierzy Armii Krajowej. Wielu z nich zginęło w walce, w więzieniach i obozach sowieckich, podkreślił, że prześladowania nie ustały po zakończeniu II wojny światowej, ale trwały przez okres PRL.

– U schyłku wojny do obozów sowieckich wywieziono ponad trzydzieści tysięcy oficerów i żołnierzy Armii Krajowej, z których połowa zginęła bez śladu, a Ci, którzy przeżyli, wrócili po latach ze zniszczonym zdrowiem. W latach powojennych, w ramach represji komunistycznego Urzędu Bezpieczeństwa, aresztowanych zostało około czterdziestu tysięcy żołnierzy Armii Krajowej. Większość z nich nie doczekała się uwolnienia, zginęli skazani na karę śmierci w wyniku fałszywych zarzutów, bądź przepadli bez śladu w więzieniach i obozach – powiedział ks. płk Wątroba.

– Niech ta rocznica będzie dla nas lekcją historii, która głęboko i na trwałe zapadnie w umysły i serca Polaków, aby ten krwawo wywalczony i odzyskany dar wolności dobrze zagospodarować i ocalić dla przyszłych pokoleń – zakończył.

W Eucharystii udział wzięli kombatanci i weterani II wojny światowej, członkowie Światowego Związku Żołnierzy AK, Związku Powstańców Warszawy, liczne poczty sztandarowe oraz mieszkańcy Warszawy.

Za Polskie Państwo Podziemne uznaje się istniejące w latach 1939-45 konspiracyjne instytucje administracji państwowej, struktury polityczne oraz siły zbrojne, utworzone na obszarze okupowanej Polski, z upoważnienia rządu RP na uchodźstwie. Za moment utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego uważa się założenie przez generała Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza konspiracyjnej organizacji o nazwie Służba Zwycięstwu Polski. Zawiązano ją w nocy z 26 na 27 września 1939 roku tuż przed kapitulacją Warszawy.

Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali europejskiej. Mimo okupacji i terroru funkcjonowały wszystkie organy władzy, zarówno cywilne, jak i wojskowe (Armia Krajowa).

Pion cywilny PPP stworzył całą sieć administracji której podlegało sądownictwo, edukacja i szeroka działalność wydawnicza. W Warszawie przebywał w ukryciu Delegat Rządu na Kraj w randze wicepremiera. Podlegały mu wydziały: wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa i polityki.

Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne. W podziemnych drukarniach wydawano też książki. Przez całą okupację działały tajne komplety, tzn. podziemne szkoły. Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała im kadrę oraz przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnego Gubernatorstwa utworzono prawie 2 tysiące szkół średnich. W czasie wojny podziemne wyższe uczelnie wykształciły 10 tys. polonistów, historyków, matematyków i lekarzy.

Najważniejszymi zadaniami pionu cywilnego było utrzymanie ciągłości instytucji państwowych oraz zapewnienie funkcjonowania państwu i ewentualne przygotowanie do przejęcia władzy po zakończeniu działań wojennych.