Warszawa: w piątek pogrzeb por. Zdzisława Rachtana ps. „Halny”(zapowiedź)

Uroczystości pogrzebowe por. Zdzisława Rachtana „Halny” odbędą się w najbliższy piątek w Warszawie. Msza św. pogrzebowa zostanie odprawiona w katedrze polowej 31 stycznia. o godz. 12.00, pogrzeb odbędzie się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. To ostatni oficer Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”.

Zdzisław Rachtan „Halny” był żołnierzem Armii Krajowej, działającego w Górach Świętokrzyskich Zgrupowania Partyzanckiego Jana Piwnika „Ponurego” i I batalionu 2 pułku piechoty Legionów AK. Był bardzo zasłużony dla ruchu kombatanckiego, organizował słynne rocznicowe spotkania kombatanckie na Wykusie i w Wąchocku. To ostatni oficer Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” i I batalionu 2 pułku piechoty Legionów AK, awansowany do korpusu oficerów podczas II wojny światowej. Zmarł w Warszawie 26 stycznia w wieku 89 lat

Zdzisław Rachtan urodził się 9 marca 1924 r. w Wierzbniku (dziś Starachowice) . Od 1940 r. pracował tam jako robotnik w cegielni. W październiku 1940 r. został zaprzysiężony w Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW); przeszedł szkolenie podoficerskie. Przybrał okupacyjne nazwisko: „Zdzisław Drzazga”. Po aresztowaniu przez gestapo, więziony w Kielcach (luty –czerwiec 1942). Po uwolnieniu, w marcu 1943 r. włączony został do oddziału dywersyjnego „Nurta” – kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego, który został podporządkowany szefowi „Kedywu” Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej, wtedy porucznikowi „Ponuremu” – Janowi Piwnikowi. Przeszedł cały szlak bojowy Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” . przemianowanych w operacji „Burza” na I batalion 2 pp Legionów Armii Krajowej; walczył do 19 stycznia 1945 r., do rozwiązania Armii Krajowej. Odznaczony został Orderem Wojennym Krzyża Virtuti Militari V klasy.(1944) – za walkę 29/30 sierpnia 1944 pod Lipnem i Chotowem (nr 12988) i Krzyżem Walecznych,(1945).

Po rozwiązaniu Armii Krajowej zamieszkał wraz z żoną Krystyną w Toruniu. W 1947 r. zdał maturę w gimnazjum dla dorosłych i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Równocześnie pracował w Fabryce Wodomierzy i Gazomierzy w Toruniu. Zagrożony aresztowaniem, przeniósł się do Warszawy.

Był jednym z pomysłodawców i inicjatorów ufundowania odsłoniętej 15 września 1957 r. kapliczki Matki Boskiej Bolesnej na Wykusie – pierwszego w powojennej Polsce pomnika poświęconego Armii Krajowej. Wykus – leśna polana w Puszczy Świętokrzyskiej, położona kilka kilometrów od Wąchocka, w czasie wojny stanowiła miejsce stacjonowania oddziałów leśnych, przede wszystkim wchodzących w skład Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury” .

Organizował słynne, czerwcowe kombatanckie tzw,. „koncentracje” – spotkania na Wykusie i w Wąchocku. Brali w nich udział weterani działających w Górach Świętokrzyskich oddziałów leśnych, od końca lat siedemdziesiątych również działacze i członkowie konspiracyjnych ugrupowań opozycji niepodległościowej i demokratycznej, a w latach osiemdziesiątych – wtedy spotkania te nabrały szczególnie dużego rozmachu – także członkowie zepchniętej do podziemia „Solidarności” i kształtującego się niezależnego harcerstwa.

Był jednym z czołowych działaczy ogólnopolskiego, niezależnego od koncesjonowanego przez ówczesne władze Związku Bojowników o Wolność i Demokrację środowiska kombatanckiego, funkcjonującego w latach 1957-1989. Położył zasługi w ufundowaniu i wzniesieniu w 1984 r. na rynku w Wąchocku pierwszego w powojennej Polsce pomnika oficera AK – mjr. Jana Piwnika „Ponurego”. Kiedy trzy lata później, w roku 1987, po wielu staraniach, sprowadzono ekshumowane z cmentarza w Wawiórce na Wileńszczyźnie prochy poległego w 16 czerwcu 1944 r. pod Jewłaszami mjr. „Ponurego”, Zdzisław Rachtan był jednym z głównych organizatorów trwających trzy dni w czerwcu 1988 r. uroczystości pogrzebowych „Ponurego” w Górach Świętokrzyskich. Ich finał stanowiła pierwsza w okresie PRL-u defilada kombatantów AK, uszeregowanych w ramach niegdysiejszych szesnastu Okręgów Armii Krajowej (także tych włączonych po wojnie do ZSRR), która przeszła ulicami Wąchocka i uroczysty powtórny pogrzeb Jana Piwnika na terenie średniowiecznego opactwa cysterskiego z udziałem grona biskupów pod przewodnictwem kardynała Henryka Gulbinowicza.

Od 1979 r. był członkiem nieformalnego Społecznego Komitetu Uczczenia Pamięci Generała Stefana Roweckiego „Grota” i Jego Żołnierzy oraz jednym z twórców archiwum Środowiska „Ponury”–„Nurt”. Należał do fundatorów tablicy pamiątkowej Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Jego żony Grety w Kaplicy Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Warszawie.

Był także jednym z założycieli Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Honorowym Prezesem Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”– „Nurt”. W 2013 r. został laureatem Nagrody Instytutu Pamięci Narodowej – Kustosz Pamięci Narodowej. Od 1991 r. przewodniczył Kapitule Policyjnej Honorowej Odznaki Zasługi im. Jana Piwnika „Ponurego”. Otrzymał honorowe obywatelstwo Wąchocka i Starachowic.

W latach powojennych odznaczony został m.in. Krzyżem Armii Krajowej (1961), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1995), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Odznaką Środowiska „Ponury”–„Nurt”, Odznaką 2 pułku piechoty Legionów AK.