Prezentacja dokumentu roboczego Synodu Biskupów dla Amazonii

Zmierzamy do nawrócenia duszpasterskiego i ekologicznego w rozumieniu papieża Franciszka – mówił o tym kard. Lorenzo Baldisseri podczas watykańskiej prezentacji Instrumentum laboris (dokumentu roboczego) Specjalnego Zgromadzenia Synodu Biskupów dla Regionu Panamazońskiego. Odbędzie się ono w Watykanie w dniach 6-27 października br. Jego temat brzmi: „Amazonia: nowe drogi dla Kościoła i dla ekologii integralnej”.

Dokument, który stanowić będzie punkt odniesienia dla dyskusji synodalnych, powstał w języku hiszpańskim. Składa się z trzech części, z których pierwsza mówi o rzeczywistości Amazonii, druga o ekologii integralnej, a trzecia o wyzwaniach dla Kościoła w tym regionie.

Część pierwsza przedstawia tematykę pozwalającą zrozumieć amazońską rzeczywistość. Mowa jest najpierw o życiu, którego Amazonia jest źródłem „w obfitości”, często jednak jest zagrożone i wymaga obrony przeciwko różnym formom wyzysku. Kolejny temat to terytorium, na którym współistnieją „nadzwyczajne piękno” i siły, które zagrażają jego zniszczeniem, choć nie brakuje też powodów do nadziei. Temat trzeci to czas rozumiany jako „czas łaski, inkulturacji i międzykulturowości”. Czwarty temat wreszcie dotyczy dialogu z ludami Amazonii, rozumianego w sensie misyjnym. Chodzi o dojście do nawrócenia duszpasterskiego w rozumieniu adhortacji apostolskiej papieża Franciszka „Evangelii gaudium”.

Część druga dotyczy ekologii integralnej i ma na celu nawrócenie ekologiczne w rozumieniu encykliki „Laudato si’”. Dlatego przedstawione tu zostały problemy z tym związane, jak np. zniszczenia spowodowane eksploatacją; zagrożenia dla ludów autochtonicznych i ich ochrona; „złożony problem migracji”, jej powody i skutki; zjawisko wzrastającej urbanizacji; przemiany społeczne dotykające rodziny i ją osłabiające; „niszczycielski problem korupcji, prawdziwej strukturalnej plagi społecznej”, problem opieki zdrowotnej oraz „edukacji integralnej, rozumianej jako spotkanie i nawrócenie na ekologię integralną”.

Część trzecia dotyczy wyzwań i nadziei „profetycznego Kościoła w Amazonii o obliczu amazońskim i misyjnym, zaangażowanego w procesy inkulturacji i międzykulturowości; Kościoła, który żyje wiarą poprzez zinkulturowaną liturgię; Kościoła, który żyje w indiańskiej wizji świata zarówno we wspólnotach lokalnych, jak i w otwarciu na ewangelizację w miastach; Kościoła otwartego na dialog międzyreligijny; Kościoła, który chce korzystać ze środków przekazu w służbie integralnej promocji człowieka i coraz bardziej chce pełnić swą proroczą rolę w społeczeństwie”.

Według kardynała, celem dokumentu jest przedstawienie sytuacji duszpasterskiej Kościołów lokalnych Amazonii i otwarcie nowych dróg bardziej intensywnej ewangelizacji, a jednocześnie refleksja nad problematyką ekologiczną, ważną dla tego regionu, by promować ekologię integralną.

Sekretarz generalny Synodu Biskupów zapowiedział, że w zgromadzeniu dla Amazonii wezmą udział z urzędu: wszyscy ordynariusze ze wszystkich 9 prowincji kościelnych regionu, znajdujących się w Boliwii, Brazylii, Ekwadorze, Peru, Kolumbii, Wenezueli, Gujanie Francuskiej, Gujanie i Surinamie; przewodniczący 7 konferencji biskupich państw regionu (Antyli, Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Ekwadoru, Peru i Wenezueli); szefowie niektórych dykasterii Kurii Rzymskiej, których kompetencje maja związek z życiem Kościoła w Amazonii; członkowie władz Panamazońskiej Sieci Kościelnej (REPAM) oraz Rady Przedsynodalnej, którzy przygotowywali zgromadzenie Synodu.

Członkami z wyboru będzie 15 zakonników, aktywnych duszpastersko w Amazonii, wyłonionych przez Unię Przełożonych Generalnych. Z kolei z nominacji papieskiej pochodzić będzie 15 proc. uczestników zgromadzenia (biskupów, kapłanów i zakonników kompetentnych w sprawach regionu). Ponadto w obradach brać będą udział eksperci (duchowni i świeccy), których zadaniem będzie współpraca z sekretarzami specjalnymi zgromadzenia w redagowaniu synodalnych dokumentów. Zaproszeni zostaną tradycyjnie audytorzy i audytorki, którzy dadzą swe świadectwo jako „żywy głos ludu Bożego w regionie panamazońskim”, w tym reprezentanci ludów Amazonii. Obecni będą delegaci braterscy Kościołów i wspólnot chrześcijańskich działających w Amazonii, a także specjalni wysłannicy innych religii i różnych instytucji – ma to na celu stworzenie „klimatu dialogu ekumenicznego”, wsparcie dialogu międzyreligijnego oraz wymianę doświadczeń, która pomoże wypracować wspólne projekty na rzecz sprawiedliwości i pokoju w regionie.

Specjalne Zgromadzenie dla Regionu Panamazońskiego będzie – zdaniem kardynała – refleksją duszpasterską otwartą na różnorodność i nasłuchiwanie rzeczywistości we wszystkich jej kulturowych i kościelnych aspektach. – Obraz Kościoła o obliczu amazońskim, odważnego w proroczym głoszeniu Ewangelii w obronie stworzenia i ludów tubylczych jest horyzontem, ku któremu zmierzamy pod kierunkiem papieża Franciszka, aby dzielić się doświadczeniem braterskiej wspólnoty, kolegialności i synodalności – zaznaczył sekretarz generalny Synodu Biskupów.

Jego zastępca bp Fabio Fabene zwrócił uwagę, że w przedsynodalnych konsultacjach pojawiła się propozycja rozważenia ustanowienia nowych posług kościelnych dla ludzi świeckich, w tym także dla kobiet. Ponadto, w związku z brakiem wystarczającej liczby duchownych w Amazonii, co – szczególnie w bardziej odległych jej rejonach – powoduje brak możliwości uczestnictwa w Eucharystii, zasugerowano wzmożenie duszpasterstwa powołaniowego wśród tubylców, tak aby księża na stałe mogli być obecni wśród wiernych, a nie – jak dotychczas – tylko przejazdem.