Drukuj Powrót do artykułu

Watykan przypomina zakonnikom o posłuszeństwie

28 maja 2008 | 19:17 | kg [KAI/RV]//po Ⓒ Ⓟ

Cnota posłuszeństwa pozostaje nadal jedną z najważniejszych cech życia zakonnego – stwierdza nowa instrukcja Kongregacji Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.

Ten blisko 50-stronicowy dokument, zatytułowany „Posługa władzy i posłuszeństwo. «Szukam, Panie, Twojego oblicza» (Ps 27, 8)”, przedstawiono 28 maja na dorocznym zgromadzeniu wyższych przełożonych zakonnych męskich i żeńskich na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie.

Instrukcja jest owocem obrad zgromadzenia plenarnego Kongregacji we wrześniu 2005 r. Rozważano wówczas temat sprawowania władzy i zachowywania posłuszeństwa w życiu konsekrowanym. Członkowie dykasterii stwierdzili, że tematyka ta, zwłaszcza z powodu przemian, jakie w ostatnich latach dokonały się w instytutach i wspólnotach, domaga się głębokich przemyśleń i uwzględnienia wskazówek zawartych w najnowszych dokumentach Kościoła o życiu konsekrowanym.

Rozległa rzeczywistość życia konsekrowanego oraz bogactwo charyzmatów i zadań misyjnych kryją w sobie różnorodność stylów zarządzania i praktykowania posłuszeństwa, na które wpływają rozmaite konteksty kulturowe.

Jednocześnie pierwsze reakcje na dokument watykański wskazują, że być może mówiąc o władzy i posłuszeństwie w życiu konsekrowanym, w sposób bardziej wyrazisty należałoby uwzględnić różnice między wspólnotami żeńskimi i męskimi, także w wymiarze psychologicznym. Może też warto byłoby podjąć nowe problemy, jakie przed posługą władzy stawiają liczne, nowe formy współpracy misyjnej, zwłaszcza z osobami świeckimi. Co więcej, w niektórych instytutach zakonnych przypisuje się inną wagę władzy lokalnej albo władzy centralnej, a zatem w różny sposób sprawuje się władzę i okazuje posłuszeństwo. Trzeba też pamiętać, że tradycja życia konsekrowanego najwyższą władzę instytutu, prowincji lub klasztoru klauzurowego, upatruje zazwyczaj w „synodalnej” figurze Kapituły (albo zebrań analogicznych), do których wszyscy członkowie, począwszy od przełożonych, winni się odwoływać.

Trzeba również uwzględnić, że w ostatnich latach zmienił się sposób odczuwania i przeżywania władzy i posłuszeństwa, zarówno w Kościele jak i w społeczeństwie. Tę zmianę podyktowały m.in. takie okoliczności jak: głęboka świadomość wartości każdej osoby, jej powołania i jej darów intelektualnych, uczuciowych i duchowych oraz świadomość wolności i zdolności nawiązywania relacji; centralne miejsce duchowości komunii i dowartościowanie środków, dzięki którym można lepiej ją przeżywać oraz inny, mniej indywidualistyczny a bardziej współodpowiedzialny, sposób rozumienia misji władzy, dzielenia jej ze wszystkimi członkami ludu Bożego w jasnych formach konkretnej współpracy.

„Korzenie posłuszeństwa tkwią w tym poszukiwaniu Boga i Jego woli, jakie jest właściwe ludziom wierzącym”, dlatego wszyscy oni są wezwani do posłuszeństwa przede wszystkim władzy – podkreśla instrukcja. Zwraca uwagę, że „posłuszeństwo chrześcijańskie i zakonne nie kształtuje się przede wszystkim lub po prostu jako wykonywanie prawa lub przepisów kościelnych bądź zakonnych, ale jako etap na drodze poszukiwania Boga, która wiedzie przez słuchanie Jego Słowa, uświadomienie sobie Jego planu miłości, podstawowe doświadczanie Chrystusa, który był posłuszny z miłości aż po śmierć na krzyżu”. Władza w życiu zakonnym jest rozumiana jako służba wspólnocie, „aby wspólnie poszukiwać i wypełniać wolę Bożą” – podkreślono w dokumencie.

Podjął on również delikatny temat „trudnych posłuszeństw”, gdy „to, czego wymaga się od zakonnika czy zakonnicy, okazuje się szczególnie ciężkie do wykonania” lub gdy, jak mówi św. Franciszek z Asyżu, ten, kto winien być posłusznym, uważa, że widzi „rzeczy lepsze i użyteczniejsze dla swojej duszy od tych, których żąda przełożony”. W tych sytuacjach instrukcja odsyła do „Posłusznego w pełnym znaczeniu Chrystusa”, który „uczył się posłuszeństwa przez cierpienie”.

Dokument wspomina także o możliwości „zastrzeżeń sumienia” u tych, którzy winni być posłuszni, odwołując się do „nadal aktualnego tekstu” w tym zakresie Pawła VI. Powoływanie się na sumienie „pomaga zrozumieć posłuszeństwo nie jako zwykłe bierne i nieodpowiedzialne wykonywanie poleceń, ale jako świadome podejmowanie obowiązków do wykonania ze świadomością, że są to konkretne działania woli Bożej”.

Pełnienie władzy instrukcja Kongregacji przedstawia za pośrednictwem kategorii „ludzkie pośredniczenie” w przekazywaniu woli Bożej. Nie oznacza to, że „wola przełożonego jest zbieżna w sposób doskonały i automatyczny z wolą Bożą: jest ona narzędziem poznania, odznaczającym się, jak wszelka rzeczywistość ludzka, ograniczeniami i błędami” – podkreśla urząd watykański. Przypomina przy tym, że „za każdym razem [zakonnik lub zakonnica] staje w obliczu polecenia wydanego w sposób uprawniony, Pan prosi o posłuszeństwo władzy, która w danej chwili Jego reprezentuje”.

Instrukcja przypomina ponadto, że również władza może stać się „trudna”, doświadczając „chwil zniechęcenia i zmęczenia, które mogą prowadzić do postaw rezygnacji lub uciekania od właściwego przewodniczenia i ożywiania wspólnoty”. Wzywa zatem władze zakonne „do słuchania, wspierania dialogu, dzielenia się i współodpowiedzialności, do tworzenia wspólnoty mimo różnorodności, do przyciągania powierzonych im osób miłosierdziem oraz do pobudzania także posłuszeństwa braterskiego”.

I wreszcie szczególny nacisk dokument kładzie na wspólnotę zakonną jako miejsce, w którym „pod kierunkiem przełożonego i przełożonej winna ona wykazywać «rozsądek wspólnotowy» wobec decyzji, które ma podejmować”. Być posłusznym to znaczy mieć pewność, że Ojciec nigdy nie opuszcza, nawet w chwili, gdy troskę o własne życie trzeba złożyć w ręce braci, w których należy rozpoznać znak Jego obecności i mediację Jego woli. I nawet jeśli od władzy „oczekuje się ostatecznej decyzji”, to jednak „nie może ona pomijać tego, że wspólnota jest uprzywilejowanym miejscem rozeznania i przyjęcia woli Bożej” – podkreślono w najnowszym dokumencie Kongregacji watykańskiej.

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.