Watykan publikuje dokument ws. nadużyć seksualnych

Kongregacja Nauki Wiary nakazała episkopatom całego świata przygotowanie w ciągu roku wytycznych w sprawie nadużyć seksualnych duchowieństwa wobec nieletnich.

Postanowienia te zawarte są w opublikowanym 16 maja 2011 roku „Okólniku do Konferencji Episkopatów w sprawie opracowania «Wytycznych» dotyczących sposobów postępowania w przypadku nadużyć seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich”.

Dokument podpisał prefekt Kongregacji Nauki Wiary, kard. William Levada i sekretarz tej dykasterii, abp Luis F. Ladaria, S.I.

Przeczytaj tekst dokumentu Watykanu ws. nadużyć seksualnych »

Kościół wobec nadużyć seksualnych w latach 1962-2011 »

List prefekta Kongregacji Nauki Wiary do przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski

„Wytyczne” przygotowane przez Konferencje Episkopatu powinny dać Biskupom diecezjalnym i Wyższym Przełożonym wskazówki jak postępować w przypadku, gdy zostaliby poinformowani o domniemanych nadużyciach seksualnych wobec osób niepełnoletnich, dokonanych przez podlegających im duchownych. Przypomniano, że w pierwszym rzędzie spoczywa na nich odpowiedzialność za traktowanie tych przypadków. Jeśli oskarżenie jest co najmniej prawdopodobne, Biskup, Wyższy Przełożony, czy ich delegaci winni rozpocząć dochodzenie wstępne. Jeśli oskarżenie zostanie uznane za wiarygodne, sprawa winna być skierowana do Kongregacji Nauki Wiary. Po przestudiowaniu sprawy, Kongregacja wskaże Biskupowi lub Wyższemu Przełożonemu dalsze kroki które trzeba podjąć. W dokumencie przypomniano, o sankcjach jakie mogą być stosowane, wśród których, najcięższą jest kara wydalenia ze stanu duchownego.

Wyraźnie wynika z „Okólnika” troska o szybkie i skuteczne stawienie czoła problemowi nadużyć popełnionych przez duchownych i osoby zatrudnione przez instytucje kościelne oraz poszanowanie zasadniczej odpowiedzialności biskupów diecezjalnych i przełożonych zakonnych.

Podkreślono konieczność uwzględnienia ustawodawstwa cywilnego danego kraju, w szczególności norm odnoszących się do ewentualnego obowiązku powiadomienia władz świeckich o domniemanym przestępstwie.

Dochodzenie wstępne i cały przebieg procesu winny odbywać się przy zachowaniu odpowiedniej dyskrecji odnoszącej się do osób związanych z procesem i ze zwróceniem należytej uwagi na ich reputację. Duchowny oskarżony, chyba że są ku temu inne ważne racje przeciwne, powinien być poinformowany o wniesionym oskarżeniu, by miał możliwość ustosunkowania się do tegoż oskarżenia, zanim sprawa zostanie skierowana do Kongregacji Nauki Wiary.

Jak zauważa w nocie wyjaśniającej dyrektor Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej, ks. Federico Lombardi w „Okólniku” zawarto szereg zasad i wskazań, które nie tylko ułatwią sformułowanie „Wytycznych” i jednakowy sposób podejścia władz kościelnych poszczególnych krajów do tego problemu, ale także zapewnią spójność stanowiska na poziomie Kościoła powszechnego, respektując jednocześnie kompetencje biskupów i przełożonych zakonnych. Przygotowywane „Wytyczne” powinny uwzględniać szczególną wrażliwość na sytuację ofiar, zawierać programy zapobiegania przestępstwom, wskazania dotyczące formacji alumnów seminariów duchownych i formacji stałej duchowieństwa, zasady współpracy z władzami świeckimi oraz stosowanie wydanych ostatnio norm kanonicznych. „Okólnik” został w minionych dniach wysłany do wszystkich episkopatów świata.

Jak zaznacza rzecznik Watykanu Okólnikowi towarzyszy list kard. Levady, w którym wskazano, że w wypracowywaniu „Wytycznych” powinni być zaangażowani biskupi, a także wyżsi przełożeni zakonów oraz, że kopię dokumentu poszczególne episkopaty mają przesłać do Kongregacji Nauki Wiary do końca maja 2012 r.

W „Okólniku” wskazano na konieczność szczególnej wrażliwości dla ofiar nadużyć: gotowość do wysłuchania ofiar i ich rodzin, jak też angażowanie się w udzielenie pomocy duchowej i psychologicznej. Podkreślono potrzebę rozwijania programów zapobiegania przestępstwom, aby stworzyć środowiska bezpieczne dla nieletnich. Mówiąc o formacji przyszłych duchownych wskazano na absolutną konieczność wymiany informacji na temat kandydata, który przechodzi z jednego seminarium do drugiego, a także wypracowywania w alumnach szacunku dla czystości i celibatu, kształtowania w nich postaw odpowiedzialności ojcostwa duchowego i pogłębienia znajomości dyscypliny Kościoła w tej kwestii. Zaznaczono, że kapłani winni być pouczeni o krzywdzie, jaką duchowny może wyrządzić ofierze poprzez nadużycie seksualne i o osobistej odpowiedzialności przed prawem cywilnym i kanonicznym, jak również rozpoznać to, co mogłoby być znakami ewentualnych nadużyć ze strony kogokolwiek wobec osób niepełnoletnich.

Duchowny oskarżony, aż do momentu udowodnienia mu winy, korzysta z domniemanej niewinności. Niemniej Biskup może zapobiegawczo ograniczyć wykonywanie posługi kapłańskiej w oczekiwaniu na wyjaśnienie oskarżeń. Podkreślono wagę współpracy z władzami cywilnymi, z poszanowaniem właściwych kompetencji. Zaznaczono, że chodzi o przepisy prawodawstwa cywilnego dotyczące zgłoszenia danych dotyczących przestępstwa organowi władzy do tego powołanemu. Nie można jednak naruszać tajemnicy sakramentu pokuty.

W ostatniej części wskazano na konieczność zapewnienia ofiarom pomocy, przypomniano, że osoba wnosząca oskarżenie o przestępstwie winna być traktowana z szacunkiem, a dochodzenie w sprawie oskarżeń winno przebiegać z należytym szacunkiem i przy zachowaniu zasady prywatności i dobrego imienia osób. Podkreślono konieczność uwzględnienia ustawodawstwa cywilnego danego kraju, a w szczególności norm odnoszących się do ewentualnego obowiązku powiadomienia władz świeckich o domniemanym przestępstwie, a także zabezpieczenia oskarżonemu duchownemu godnego i słusznego utrzymania. Wykluczono możliwość powrotu do wykonywania posługi kapłańskiej w sposób publiczny, jeśli owa publiczna posługa duchownego stanowiłaby niebezpieczeństwo dla osób nieletnich lub powodowałaby skandal we wspólnocie.