Drukuj Powrót do artykułu

Wiączemin Polski: największy zbiór pamiątek po osadnikach olenderskich

23 sierpnia 2019 | 02:12 | eg | Wiączemin Polski Ⓒ Ⓟ

W Skansenie Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim koło Płocka zobaczyć można największą w Polsce kolekcję pamiątek po Olendrach – osadnikach z Fryzji, Flandrii i Niemiec, którzy na przełomie XVI i XVII wieku osiedlali się m.in. na terenach nadwiślańskich. Wśród zabytków znajduje się dawny kościół ewangelicko-augsburski.

Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim (oddział Muzeum Mazowieckiego w Płocku) powstał rok temu. Znajduje się w nim obecnie największy w Polsce zbiór pamiątek po Olendrach, czyli osadnikach z zachodu Europy, którzy przywędrowali m.in. na żyzne tereny nadwiślańskie.

Na terenie skansenu można zobaczyć wyremontowany dawny kościół ewangelicko–augsburski, pobliski odnowiony cmentarz, a także typowe dla osadnictwa olenderskiego zabudowania gospodarskie wraz z wyposażeniem: jednobudynkowy tzw. langhoff, łączący część mieszkalną ze stodołą i oborą, który został przeniesiony z miejscowości Kępa Karolińska oraz, pochodzący z miejscowości Białobrzegi, zespół obiektów składający się z budynku mieszkalnego, stodoły oraz budynku powidlarni, służącej także jako suszarnia owoców.

Wyremontowany został także istniejący budynek szkoły. We wnętrzach budynków powstały stałe ekspozycje prezentujące tradycyjne ich wyposażenie olenderskie, zarówno w części mieszkalnej, jak choćby sypialnia, jak również w części gospodarczej, gdzie znalazł się sprzęt rolniczy.

Wszystkie pamiątki po Olendrach zostały pozyskane od mieszkańców dawnych olenderskich osad w trakcie badań terenowych. Dzięki temu w skansenie obejrzeć można tradycyjne, olenderskie meble: komody, kredensy, stoły i ławy, często malowane we wzory roślinne, a także narzędzia ciesielskie i sprzęt gospodarski: maselnice, prasy i kotły do wyrobu powideł buraczanych, beczki do przechowywania i transportu suszonych owoców czy sprzęty związane z przetwórstwem mlecznym, stolarką, maglowaniem.

Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim oraz wydarzenia w nim organizowane (na przykład czerwcowe Święto Jana) cieszą się ogromnym zainteresowaniem odwiedzających, chcących zagłębić historię osadnictwa przybyszów z Fryzji, Flandrii i Niemiec, którzy osiedlali się na tych terenach od XVII do połowy XIX wieku.

***
Olendrzy (olędrzy), to osadnicy z Fryzji i Niderlandów, najczęściej wyznania mennonickiego (anabaptyści), którzy od XVI do połowy XIX w. zakładali wsie w Prusach Królewskich, wzdłuż Wisły i jej dopływów, na Mazowszu, Kujawach i w Wielkopolsce. Posiadali umiejętność melioracji i reprezentowali wysoką kulturę rolną. Byli wówczas najzamożniejszą grupą chłopów. Zachowywali wolność osobistą, własną religię i przekonania. Po I rozbiorze Polski częściowo osiedli na Ukrainie.

W późniejszym okresie (aż do połowy XIX w.) mianem oledrów określano osadników różnej narodowości (głównie Polaków i Niemców, czasem Szkotów, Czechów i Węgrów), którzy korzystali z pewnych przywilejów wynikających z prawa stosowanego przez kolonistów fryzyjskich i niderlandzkich (np. wolności osobistej, wieloletniej bądź wieczystej dzierżawy gruntów, możliwości przekazania gruntów spadkobiercom). Wyróżnikiem osadnictwa olenderskiego są kwestie prawne, a nie etniczne, religijne czy gospodarcze, zaś słowo „olender” nie jest tożsame z „osadnikiem holenderskim”.

Według dotychczasowych badań, w latach 1527-1547 do 1864 r. na obszarze I Rzeczypospolitej (następnie w trzech zaborach) powstało co najmniej 1700 osad olenderskich, z czego w przynajmniej 300 przypadkach osadnikami byli etniczni Holendrzy. Ślady po osadnictwie widoczne są do dziś, zarówno w architekturze wiejskiej, układach przestrzennych wsi, jak i w nazwach miejscowości (Holendry, Olędry, Olendry itp.).

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.