Wielka minionego stulecia

Chylimy nisko głowy przed świadectwem życia i śmierci Edyty Stein, wybitnej córki Izraela i jednocześnie córki zakonu karmelitanek – mówił bp Tadeusz Rakoczy w 69. rocznicę jej śmierci.

Biskup przewodniczył uroczystej Mszy św. w oświęcimskim Karmelu z okazji 69. rocznicy śmierci św. Teresy Benedykty od Krzyża.

Wraz z ordynariuszem bielsko-żywieckim liturgię celebrowali księża i zakonnicy. W klasztornej kaplicy z kapłanami modlili się m.in. goście z Niemiec związani z Towarzystwem św. Edyty Stein oraz organizacją „Pax Christi” i Dzieła św. Maksymiliana Kolbego.

W homilii głoszonej częściowo w języku niemieckim biskup podkreślił, że bogate życie Edyty Stein zawiera dramatyczną syntezę minionego stulecia. „To synteza historii pełnej głębokich ran, które nadal sprawiają ból, i jednocześnie synteza pełnej prawdy o człowieku, o sercu, które tak długo nie znalazło spełnienia, aż w końcu znalazło spokój w Bogu” – podkreślił hierarcha.

Przed Mszą w oświęcimskim Karmelu bp Rakoczy wraz z innymi modlił się przy pomniku ofiar w Birkenau w intencji pomordowanych w Auschwitz-Birkenau oraz o pokój na świecie. Recytowano słowa Psalmu 22, odczytano też słowa Benedykta XVI wypowiedziane w tym miejscu 5 lat temu. Przypomniano także modlitwę bł. Jana Pawła II w intencji narodu żydowskiego. Uczestnicy ceremonii w ciszy zapalili znicze na terenie byłego niemieckiego obozu hitlerowskiego.

„Ponieważ wierzymy, że Edyta Stein, siostra Teresa od Krzyża już weszła do chwały Pana, prosimy ją o wstawiennictwo, aby pomagała nam budować cywilizację miłości” – modlił się ks. Manfred Deselaers z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu.

W modlitwie na terenie byłego obozu niemieckiego udział wzięli m.in. księża diecezji bielsko-żywieckiej i archidiecezji krakowskiej, m.in. były proboszcz katedry wawelski ks. inf. Janusz Bielański, oraz karmelici z Wadowic, a także goście z Bośni i Hercegowiny, biorący udział w specjalnym seminarium zorganizowanym przez Fundację Maksymiliana Kolbego.

Uroczystości rocznicowe rozpoczęły się w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu od wspólnej prezentacji s. Marii Lucyny od Krzyża OCD z Betlejem i ks. prof. Henryka Seweryniaka, poświęconej Psalmowi 22 i słowom św. Teresy Benedykta od Krzyża, wypowiedzianymi w obozie w Westerbork, przed deportacją do Auschwitz: „Pozostanie tylko wielka miłość. Jak mogłoby być inaczej…”.

Edith Stein urodziła się 12 października 1891 r., w święto Jom Kippur, w zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Ołbinie, przy dzisiejszej ulicy Dubois. Była najmłodszym z jedenaściorga dzieci wrocławskiego handlarza drzewem, Zygfryda. Po śmierci ojca dom prowadziła matka, Augusta. W 14. roku życia Edyta zadeklarowała, że jest ateistką. Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę i historię. Od 1912 r. studiowała w Getyndze pod kierunkiem słynnego fenomenologa Edmunda Husserla. Obroniła u niego rozprawę doktorską „O zagadnieniu wczucia”.

Dzięki spotkaniu z niemieckim filozofem, Maxem Schelerem, zaczęła się interesować katolicyzmem, Szereg kolejnych doświadczeń, w tym śmierć znajomego Adolfa Reinacha, sprawiły, że Stein przeżyła nawrócenie. Prawdziwą inspirację stanowiła też lektura autobiografii św. Teresy z Awili.

1 stycznia 1922 r. przyjęła chrzest w Kościele katolickim. 14 października 1933 r. wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża Jako karmelitanka bosa napisała pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża „Wiedza Krzyża”.

W obliczu narastających prześladowań Żydów na przełomie 1938 i 1939 roku została przeniesiona do Holandii. W 1942 r. podczas masowego aresztowania holenderskich Żydów nie ominięty został także klasztor sióstr karmelitanek w Echt. Edyta została aresztowana. Miała wtedy powiedzieć swojej siostrze, Róży: „Chodź, idziemy cierpieć za swój lud”. Prawdopodobnie 9 sierpnia została zagazowana w Auschwitz. Jej ciało zostało spalone.

Jan Paweł II ogłosił Edytę Stein błogosławioną w czasie swej pielgrzymki do Niemiec 1 maja 1987 r. w Kolonii, a świętą – 11 października 1998 r. w Rzymie. Rok później ogłosił ją współpatronką Europy. W Lublińcu, który był jej ukochanym miastem, znajduje się Muzeum św. Edyty Stein oraz kościół pod jej wezwaniem.