Wielkanoc u grekokatolików

Niedzielę Zmartwychwstania pańskiego obchodzą dziś także wierni Kościoła greckokatolickiego. Liturgia paschalna zaczyna się wczesnym rankiem. Godzina rozpoczęcia świętowania zależy od tradycji i uwarunkowań lokalnych.

Na początku odbywa się krótkie nabożeństwo nawiązujące do pustego grobu. Polega ono na przeniesieniu przez kapłana płaszczanicy z Grobu Bożego na ołtarz.

Potem następuje tzw. Jutrznia Paschalna, nabożeństwo, które już w pełni mówi o cudzie zmartwychwstania. Zaczyna się ono procesyjnym wyjściem kapłanów i wszystkich wiernych z kościoła, którego drzwi zostają zamknięte. Procesja obchodzi świątynię – raz lub trzykrotnie. Po procesji celebrans przewodniczący liturgii stuka krzyżem w drzwi kościoła i otwiera je na znak pustego grobu i zmartwychwstania. Po śpiewie „Chrystus zmartwychwstał” wszyscy wierni pod przewodnictwem kapłana wchodzą do świątyni, gdzie dalej trwa nabożeństwo. We wszystkich Kościołach tradycji wschodniej czyta się wówczas m.in. tekst o zmartwychwstaniu autorstwa św. Jana Chryzostoma.

Po Jutrzni Paschalnej odprawiana jest od razu Eucharystia, w czasie której kapłan czyta Prolog Ewangelii wg św. Jana. W czasie tego czytania biją wszystkie kościelne dzwony. Od czasu tej liturgii drzwi ikonostasu pozostają otwarte na cały tydzień – przez oktawę Świąt Wielkanocnych. Po Mszy św. wierni udają się do domów na paschalne śniadanie.

W Poniedziałek przypada drugi dzień Świąt. Charakterystyczny dla tradycji greckokatolickiej jest ludowy zwyczaj polegający na tym, że po Mszy św. dzieci i młodzież wychodzą przed kościół i śpiewają pieśni o wiośnie, o przebudzaniu się do życia. Po tych śpiewach rozpoczyna się zwykle – znane nie tylko w tradycji wschodniej – polewanie wodą.

Kościół greckokatolicki jest najliczniejszym spośród ponad 30 katolickich Kościołów wschodnich. Liczy ok. 7 mln wiernych na całym świecie. Kościół ten jest w jedności z biskupem Rzymu i uznaje jego prymat.

Wierni Kościoła greckokatolickiego w Polsce skupieni są w metropolii przemysko-warszawskiej, w skład której wchodzą archidiecezja przemysko-warszawska oraz diecezja wrocławsko-gdańska. Liczbę grekokatolików w Polsce szacuje się na ok. 150 tys. wiernych.