Wiślica: odrestaurowane korony ozdobią płaskorzeźbę Madonny Łokietkowej z Dzieciątkiem

Unikatowa płaskorzeźba Uśmiechniętej Madonny Łokietkowej z Dzieciątkiem, otoczona kultem co najmniej 800 lat, znajdująca się w centrum ołtarza w bazylice w Wiślicy, zostanie wkrótce ozdobiona dwoma pozłacanymi koronami, które dotąd znajdowały się w skarbcu. Dobiegają końca precyzyjne prace konserwatorskie.

Proboszcz parafii i kustosz sanktuarium ks. prałat Wiesław Stępień chciałby, aby korony były gotowe na 5 sierpnia, gdy od Mszy św. rozpocznie się 36. Piesza Pielgrzymka Kielecka na Jasną Górę. Wówczas korony poświęciłby bp Jan Piotrowski, ale nie ma pewności, czy konserwatorzy zdążą do tego czasu.

Ich ingerencja w zabytek polega na uzupełnieniu brakujących kamieni szlachetnych i złoceniu niektórych elementów. Po ich zakończeniu korony zostaną umieszczone nad głowami Madonny i Dzieciątka.

Ks. Wiesław Stępień wyjaśnia, że renowacja koron stanowi dalszy ciąg prac, które rozpoczęły się w prezbiterium na początku roku. Wtedy konserwacji poddany został główny ołtarz i wybudowany został marmurowy podest. Trwają również prace nad oświetleniem prezbiterium. – Korony ze skarbca przez wieki zdobiły wizerunek Madonny i Dzieciątka, dlatego zdecydowano się je przywrócić – mówi ks. Stępień.

Obecnie nad płaskorzeźbą w centrum ołtarza głównego znajduje się korona, którą 17 lipca 1966 r. ukoronował Madonnę z Dzieciątkiem ówczesny prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński. Zostanie ona zdemontowana, a następnie umieszczona w pobliżu ołtarza w specjalnej gablocie, w której znajdzie się również zabytkowa pozłacana koszulka, którą w trakcie ważnych uroczystości religijnych Madonna była przyozdabiana.

Wizerunek Uśmiechniętej Matki Bożej jest niezwykle rzadki. Podobne znajdują się tylko w kilku miejscach na świecie.

Odbiera ona kult w Wiślicy ok. 800 lat. Niektórzy badacze tematu przypisują rzeźbę autorstwu pustelnika św. Andrzeja Świerada, byłby to więc przełom X/XI wieku. Być może kościół znajdujący się pod bazyliką ze słynną płytą „Orantów” był już pomieszczeniem dla figury. Prawdopodobnie powstała ona jednak w II poł. XIII w. pod wpływem plastyki turyńsko – frankońskiej. Kult rozpowszechnił się szeroko dopiero w czasach Łokietka, który tutaj, w Wiślicy, znalazł schronienie podczas walk o zjednoczenie kraju.

Według tradycji, gdy modlił się przed wizerunkiem i pytał: co dalej?, usłyszał w sercu słowa: „Władysławie, wstań nie bój się, ja będę ci towarzyszyć, idź z tą siłą i zwyciężaj”. Łokietek ukończył zjednoczenie ziem polskich, odzyskał koronę i był pierwszym powszechnie znanym czcicielem Matki Bożej z Wiślicy.

Figura zachowała stylizację romańską, z elementami wczesnogotyckimi. Początkowo była ona przeznaczona dla kościoła romańskiego z II ćw. XIII wieku, potem przeniesiono ją do gotyckiej kolegiaty.

Początki ośrodka kościelnego w Wiślicy to XI wiek. Pierwotny kościół był romański, następny – większy – także romański z kryptą (XII w.) W jego miejsce w I połowie XIII w. został zbudowany kolejny kościół romański – trójnawowy, z erygowaną przy nim kapitułą kolegiacką.

Obecny kościół zbudował Kazimierz Wielki w poł. XIV w., świątynia była rozbudowywana do końca XIV w. Jest gotycki, murowany z ciosu, z pozostałościami romańskimi.

Atrakcją Wiślicy są pozostałości fundamentów kościoła św. Mikołaja z X w. oraz gipsowej misy, która bywa interpretowana jako naczynie służące do chrztu zbiorowego.