Wkrótce uroczystości pogrzebowe Lonny Glaser

W katedrze św. Szczepana w Wiedniu sprawowane będzie 12 kwietnia o godz. 10.00 Requiem żałobne w intencji Lonny Glaser. Mszy św. pogrzebowej będzie przewodniczył arcybiskup lubelski Stanisław Budzik, a koncelebrować ją będą emerytowany biskup pomocniczy w Wiedniu, Helmut Krätzl oraz były rektor sanktuarium maryjnego w Mariazell, a obecnie wikariusz biskupi z Eisenstadt, o. Karl Schauer.

Założycielka kościelnego Instytutu Janineum zmarła 16 marca, w dwa miesiące po swoich 96. urodzinach. Znaczną część dorosłego życia poświęciła niesieniu pomocy Polakom, m.in. za pośrednictwem założonego przez siebie Instytutu „Janineum”, który przez 50 lat umożliwiał intelektualistom zza żelaznej kurtyny kontakty z zachodnim światem nauki i kultury. Byli stypendyści z naszego kraju podkreślają, że w dużej mierze dzięki staraniom Lonny Glaser polska kultura i nauka nigdy nie zostały wyrzucone poza nawias kultury zachodniej, nigdy nie uległy odczuwalnej izolacji”.

Transmisja liturgii z wiedeńskiej katedry

Lonny Glaser urodziła się 18 stycznia 1925 r. w Bielsku-Białej, w majątku swoich dziadków. Jej rodzice mieszkali w Wiedniu, gdzie w 1945 r. zamieszkała także Lonny.

W 1957 r. postanowiła założyć Instytut, który od 1975 r. nosił nazwę „Janineum”. Myśl o stworzeniu takiej placówki zrodziła się w niej podczas pierwszego spotkania z Prymasem Polski kard. Stefanem Wyszyńskim, który nie chciał dopuścić do izolacji polskiej inteligencji od Zachodu. Na pytanie Lonny Glaser, co Austria może zrobić dla Polski, odparł: „Nie musimy głodować, bo chleba i kartofli nam nie zabraknie. Ale zróbcie coś, aby przełamać naszą duchową izolację. Pomóżcie, by nasza inteligencja nie zerwała kontaktu z myślą i działaniami za żelazną kurtyną. Aby oddychać, potrzebne nam jest powietrze”.

Istnienie „Janineum” miało na celu umożliwienie polskim intelektualistom studiów w neutralnej Austrii, poznanie struktury Kościoła katolickiego w tym kraju i jego żywych kontaktów ekumenicznych z innymi grupami wyznaniowymi. Od początku działalności placówka ta ściśle współpracowała z Konferencją Episkopatu Polski. Na okresowe stypendia zapraszano do Austrii przedstawicieli świata nauki i kultury: w sumie ponad cztery tysiące teologów, naukowców, artystów, pisarzy i dziennikarzy. Szczególnie bliskie związki łączyły Lonny Glaser z ówczesnym metropolitą krakowskim kard. Karolem Wojtyłą oraz z jego następcą kard. Franciszkiem Macharskim.

„Jesteśmy wdzięczni Pani za ofiarną pracę i poświęcenie dla drugiego człowieka, zwłaszcza dla tych, którzy byli pozbawieni wolności. Dla wielu ludzi otwierała Pani możliwości pogłębiania wiedzy i kultury. Dziś za to wszystko dziękujemy Bogu i Pani”, napisał papież Jan Paweł II w liście na 80. urodziny Lonny Glaser.

Z działalności instytutu skorzystało ponad 6 tys. stypendystów z 17 krajów . Reprezentowali oni 123 szkoły wyższe i 196 zawodów. Aż 90 proc. stypendystów pochodziło z Polski. Było wśród nich ponad 700 księży i zakonnic. Naukowym „owocem” stypendystów jest 900 książek i ponad dwa tysiące innych publikacji.

Instytut nie tylko dawał pomoc intelektualistom. W swojej 50-letniej historii „Janineum” prowadziło też pracę charytatywną. W latach 1964-74 sprawowało opiekę nad byłymi więźniami obozów koncentracyjnych, w latach 1980-84 sprowadziło do Polski 94 transporty – w sumie 5 tys. ton – pomocy humanitarnej i leków, jak również wysłało ponad 2300 paczek, 40 tys. strzykawek jednorazowych i 60 tys. litrów wina mszalnego. Organizowano też przekazywanie do Polski leków nieosiągalnych w naszym kraju, a nawet przeprowadzenie w Austrii operacji ratujących życie.

Inną formą działalności były publikacje książkowe, jak np. wspomnienia obozowe z Sachsenhausen prof. Stanisława Pigonia, czy też wydawane po śmierci abp. Józefa Życińskiego książki popularyzujące wśród niemieckojęzycznych czytelników duchowe rozważania zmarłego w 2011 roku arcybiskupa lubelskiego, który od 1990 r. był jednym z członków kuratorium Instytutu. Przez wiele lat na czele kuratorium stał bp Krätzl.

Niezmordowanym tłumaczem tych książek była Lonny Glaser. Zawsze podkreślała, że „bazą” jej działania, oparciem dla pracy, był i jest Kościół katolicki. „Tylko w Kościele mogłam zrealizować te utopijna idee, nie mając własnych pieniędzy – mój sen o pojednaniu, porozumieniu, pokoju i przyjaźni między ludźmi, którzy musieli niegdyś stać naprzeciw siebie jak wrogowie, mimo iż przecież byli z tego samego kręgu kulturowego”, wspominała patrząc po latach na owoce swojej działalności.

Pytana przez KAI, co motywowało ją do takiego wysiłku, powiedziała, że „w każdym narodzie, Kościele i partii istnieje odsetek ludzi, którzy biorą na siebie odpowiedzialność i są gotowi stanąć w interesie ogółu, ponad interesem własnym. To oni gwarantują kontynuację wspólnoty religijnej, narodu i państwa”.

Za zasługi na rzecz przezwyciężenia duchowego podziału Europy Lonny Glaser otrzymała w 1997 r. Nagrodę im. Kardynała Königa. Wcześniej, bo w 1993 r., Rzeczpospolita Polska uhonorowała ją Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 r. otrzymała medal zasługi Uniwersytetu Masaryka w Brnie, a w 2008 roku – doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz odznakę honorową „za zasługi dla Republiki Austrii”.