Włochy: bp Guzdek poświęcił pomnik żołnierzy 3. Dywizji Strzelców Karpackich

W San Vittore del Lazio we Włoszech odbyły się wczoraj uroczystości upamiętniające żołnierzy 3. Dywizji Strzelców Karpackich, formacji wchodzącej w skład 2. Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, które walczyły m.in. w Bitwie o Monte Cassino. Biskup polowy WP Józef Guzdek poświęcił pomnik ku czci żołnierzy.

San Vittore del Lazio było pierwszym miejscem spoczynku polskich żołnierzy przed wybudowaniem cmentarza wojennego pod Monte Cassino. Wczoraj odsłonięty został tam monument, który poświęcił bp polowy WP Józef Guzdek. Dziś w opactwie benedyktyńskim, o które toczyła się jedna z najcięższych bitew II wojny światowej odprawiona zostanie Msza św. w intencji poległych. W tym roku obchodzona była 70. rocznica Bitwy o Monte Cassino.

W San Vittore del Lazio, w pobliżu Cassino, powstał tymczasowy cmentarz, który znajdował się przy szlaku bitewnym 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Cmentarz ten według pierwotnego założenia przeznaczony był właśnie dla poległych żołnierzy tej dywizji, jednak dokonywano tam również pochówku żołnierzy 4. Pułku Pancernego "Skorpion", 6. Pułku Pancernego "Dzieci Lwowskich", a także z oddziałów pozadywizyjnych.

Cmentarz w San Vittore del Lazio został zlokalizowany przy XV-wiecznym kościółku Santa Maria del Sccorso, w bezpośredniej styczności z główną arterią przemarszu jednostek polskich na tym odcinku.
Udało się odnaleźć na nim krzyż wykonany przez żołnierzy polskich z korpusów łusek artyleryjskich. Krzyż ten został przed laty uroczyście przeniesiony przez mieszkańców San Vittore del Lazio z miejsca, w którym wcześniej znajdował się cmentarz tymczasowy 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Staraniem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa został odnowiony i umieszczony przy kościele Santa Maria del Soccorso.

W uroczystości odsłonięcia pomnika i krzyża wzięła udział 150 osobowa delegacja z Polski. Obecni byli w niej m.in. uczestnicy walk i żołnierze 2. Korpusu Polskiego, Waldemar Strzałkowski, reprezentujący Kancelarię Prezydenta RP, Małgorzata Omilanowska, minister kultury, Maciej Jankowski, wiceminister ON, gen. bryg Wiesław Grudziński, dowódca stołecznego garnizonu, parlamentarzyści, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej oraz duchowni ordynariatów wojskowych. Obecny był także abp Szczepan Wesoły, opiekun Polonii we Włoszech oraz przedstawiciele włoskich władz miasta i okręgu. Listy do uczestników uroczystości skierował marszałek Sejmu Radosław Sikorski.

– "Za naszą i waszą wolność, my polscy żołnierze Bogu oddaliśmy ducha, ziemi włoskiej ciało, a serca Polsce". Było to wyznanie wiary żołnierzy 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, jedynej wielkiej jednostki wśród wszystkich armii alianckich, złożonej z jeńców, więźniów i zesłańców – powiedział sekretarz ROPWiM Andrzej Krzysztof Kunert. Kierujący pracami Rady przypomniał, że Bitwa o Monte Cassino była pierwszym i najkrwawszym egzaminem dla żołnierzy tułaczy. – Bitwę tę nazwano później najbardziej zaciętą bitwą drugiej wojny światowej, a żołnierzy polskich – najlepszymi żołnierzami, jakich wydała ta wojna – podkreślił.

Przywołał fragmenty wspomnień ks. ppłk Józefa Jońca, jednego z kapelanów, którzy brali udział w uroczystościach grzebania poległych w San Vittore del Lazio w maju 1944 r. Sekretarz ROPWiM podkreślił, że „trwalszym pomnikiem od spiżu jest ludzka pamięć”.

Modlitwę w intencji poległych żołnierzy odmówili ordynariusze wojskowi: bp Józef Guzdek, ks. płk Mirosław Wola, ewangelicki biskup polowy oraz bp Jerzy Pańkowski, prawosławny ordynariusz wojskowy. Krzyż i pomnik poświęcił bp Guzdek.

Pod pomnikiem odczytany został apel pamięci. Żołnierze Batalionu Reprezentacyjnego WP oddali salwę honorową. Pod pomnikiem złożone zostały kwiaty i znicze.

Po zakończeniu uroczystości jej uczestnicy zwiedzili wystawę, złożyli kwiaty przed włoskim pomnikiem ofiar cywilnych i wojskowych oraz wysłuchali koncertu Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.
Nowo wzniesiony polski pomnik w San Vittore del Lazio, wpisany jest w brukowany okrąg o średnicy czterech i pół metra z umieszczonym w centralnej części wizerunkiem Orła Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i zabytkowym Krzyżem osłoniętym murem z bloków piaskowca. Płaskorzeźbę Orła wykonano z białego marmuru i oparto na cokole z miejscowych kamieni wapiennych.

Na obu ramionach muru z piaskowca umieszczono również dwie tablice z inskrypcjami w języku polskim i języku włoskim oraz z oznakami 3. Dywizji Strzelców Karpackich i 2. Brygady Pancernej.