Drukuj Powrót do artykułu

Wobec kryzysu ekologicznego – papieskie orędzie na XLIII Światowy Dzień Pokoju

15 grudnia 2009 | 13:25 | tom / kw Ⓒ Ⓟ

Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za ochronę świata stworzonego i musimy się o niego troszczyć. Ta odpowiedzialność nie ma granic – czytamy w orędziu Benedykta XVI na XLIII Światowy Dzień Pokoju, który będzie obchodzony 1 stycznia 2010 r.

Hasłem Dnia są słowa: „Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia”. Tekst orędzia zaprezentowano dzisiaj w Watykanie.

W orędziu papież podkreśla, że obok niebezpieczeństw zagrażających pokojowi i integralnemu rozwojowi człowieka, takich jak wojny, międzynarodowe i regionalne konflikty, terroryzm, łamanie praw człowieka, zasadnicze znaczenia dla pokojowego współżycia ludzkości ma ochrona dzieła stworzenia. Benedykt XVI wskazuje na konieczność odnowienia i umocnienie przymierza między człowiekiem a środowiskiem naturalnym.

Pełny tekst papieskiego orędzia w dziale BIBLIOTEKA »

Nawiązując do swojej encykliki „Caritas in veritate” Benedykt XVI podkreśla, że środowisko naturalne, „należy traktować jako dar Boga dla wszystkich” a jego wykorzystanie musi pociągać „wspólną odpowiedzialność za całą ludzkość, szczególnie za ubogich i za przyszłe pokolenia”. Przestrzega przed traktowaniem osoby ludzkiej jako zwykłego „owocu przypadku bądź determinizmu ewolucyjnego”. „Traktowanie stworzenia jako daru Boga dla ludzkości pomaga nam natomiast zrozumieć powołanie i wartość człowieka” – przypomina Ojciec Święty .

Papież nawiązuje do opublikowanego w 1989 r. pokojowego orędzia Jana Pawła II, które nosiło tytuł: „Pokój z Bogiem Stwórcą, pokój z całym stworzeniem”. W nim poprzednik Benedykta XVI również podkreśla, że zagrożeniem dla pokoju na świecie jest także brak należnego szacunku dla przyrody i apeluje o „pogłębianie i dojrzewanie” świadomości ekologicznej.

Ojciec Święty przypomina, że Kościół nie zajmuje się konkretnymi rozwiązaniami technicznymi związanymi z ekologią. Zwraca uwagę na aktualność apelu Jana Pawła II, który w 1990 r. mówił o «kryzysie ekologicznym» i podkreślał, że ma on charakter głównie etyczny wskazując na „pilną potrzebę moralną nowej solidarności”.

Papież wzywa do poważnego zajęcia się takimi problemami jak: zmiany klimatyczne, pustynnienie, degradacja i utrata produktywności rozległych obszarów rolnych, zanieczyszczenie rzek i warstw wodonośnych, zanikanie różnorodności biologicznej, wzrost liczby katastrof naturalnych, deforestacja regionów równikowych i tropikalnych. Przypomina o losie tzw. uchodźców ekologicznych, którzy ze względu na zniszczenie środowiska muszą zmieniać miejsce zamieszkania a także o konfliktach związanych z dostępem do zasobów naturalnych.

Benedykt XVI zwraca uwagę, że kryzys ekologiczny jest ściśle związany z „koncepcją rozwoju oraz z wizją człowieka i jego relacji z innymi i ze stworzeniem”. Wskazuje na potrzebę „głębokiej i dalekowzrocznej analizy modelu rozwoju” oraz „refleksji nad sensem gospodarki i jej celami, umożliwiającą naprawę wadliwych mechanizmów i wypaczeń”. Jego zdaniem, aby pokonać kryzys ekologiczny „ludzkość potrzebuje głębokiej odnowy kulturowej; musi odkryć na nowo wartości stanowiące solidny fundament, na którym można zbudować lepszą przyszłość dla wszystkich” i apeluje o solidarny styl życia charakteryzujący się umiarem.

Papież porusza kwestię kurczenia się bogactw naturalnych naszej planety, co może doprowadzić, że zabraknie ich dla współczesnych i przyszłych pokoleń. Zwraca uwagę, że niszczenie środowiska często jest rezultatem braku dalekowzrocznych projektów politycznych bądź dążenia do osiągnięcia krótkowzrocznych korzyści gospodarczych. „Aby chronić środowisko, by otaczać opieką bogactwa naturalne i klimat, trzeba z jednej strony działać z poszanowaniem norm dobrze określonych również pod względem prawnym i ekonomicznym, a z drugiej pamiętać o solidarności należnej mieszkańcom najuboższych regionów ziemi i przyszłym pokoleniom” – przypomina Benedykt XVI.

Papież zwraca uwagę na potrzebę „solidarności międzypokoleniowej i wewnątrzpokoleniowej”. Apeluje, aby „kosztami związanymi z wykorzystywaniem wspólnych zasobów naturalnych nie były obciążone przyszłe pokolenia”. „Zasoby naturalne powinny być zużywane w taki sposób, by czerpanie natychmiastowych korzyści nie pociągało za sobą negatywnych skutków dla istot żywych, ludzi i zwierząt, dziś i jutro” – czytamy w orędziu .

Ojciec Święty podkreśla konieczność nowej solidarności wewnątrzpokoleniowej, szczególnie w stosunkach między krajami rozwijającymi się a wysoko uprzemysłowionymi. Zaznacza przy tym, że kraje rozwijające się, nie są zwolnione z odpowiedzialności za środowisko naturalne i wzywa kraje uprzemysłowione, aby bardziej bezinteresownie przekazywały im swoją ekologiczną wiedzę i technologię.

Kolejną kwestią poruszaną przez Benedykta XVI jest problem zasobów energii i „wypracowanie wspólnych i zrównoważonych strategii, pozwalających zaspokoić zapotrzebowanie na energię współczesnego pokolenia, a także pokoleń przyszłych”. Wzywa społeczeństwa krajów zaawansowanych technologicznie, aby „kierowały się umiarem, zmniejszając swoje zapotrzebowanie na energię” i poprawiały warunki jej wykorzystania.

Papież wskazuje także na potrzebę badań naukowych i technologicznych związanych z ekologią oraz wprowadzania ich w życie. „Współcześnie nauka stwarza wiele sposobności, możliwe są też nowatorskie drogi, które pozwalają na wypracowanie zadowalających i harmonijnych rozwiązań w zakresie stosunków człowieka ze środowiskiem” – napisał Benedykt XVI i wezwał do wspierania badań zmierzających do wykorzystania wielkiego potencjału energii słonecznej oraz utworzenia światowego systemu hydrogeologicznego, ustanowienia odpowiednich programów rozwoju wsi, opartych na drobnych rolnikach i ich rodzinach, a także wypracowanie rozwiązań politycznych w kwestii gospodarki leśnej, likwidacji odpadów, połączenia walki ze zmianami klimatycznymi z walką z ubóstwem. „Krótko mówiąc, konieczne jest uwolnienie się od logiki czystej konsumpcji, by wspierać takie formy produkcji rolnej i przemysłowej, w których będzie uszanowany porządek stworzenia oraz które będą zaspokajały podstawowe potrzeby wszystkich” – napisał papież.

Benedykt XVI wskazuje także na wagę osobistych zachowań człowieka wobec degradacji środowiska naturalnego co wiąże się ze zmianą aktualnych stylów życia oraz „modeli konsumpcji i produkcji, często niezrównoważonych z punktu widzenia społecznego, ze względu na środowisko, a nawet ekonomię”. „Konieczna jest już zatem rzeczywista zmiana mentalności, która skłoni wszystkich do przyjęcia nowych stylów życia” – zaznacza papież, podkreślając rolę wychowania „do budowania pokoju w oparciu o dalekowzroczne decyzje na poziomie osobistym, rodzinnym, wspólnotowym i politycznym”. „Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za ochronę świata stworzonego i musimy się o niego troszczyć. Ta odpowiedzialność nie ma granic” – podkreślił. Zwraca także uwagę, że kształtowanie postaw proekologicznych jest zadaniem różnych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych oraz mediów, które „w tej dziedzinie, mogą proponować pozytywne modele, na których należy się wzorować”.

Papież podkreśla, że zajmowanie się środowiskiem wymaga „szerokiej i globalnej wizji świata; wspólnego i odpowiedzialnego wysiłku, by odejść od logiki, w której centrum jest egoistyczny interes nacjonalistyczny, i wypracować wizję uwzględniającą zawsze potrzeby wszystkich narodów”.

Benedykt XVI przypomina także o ekologicznej odpowiedzialności Kościoła „za świat stworzony” i zapewnia o swoim wsparciu dla „wychowania do odpowiedzialności ekologicznej”.

Wskazuje na wagę kontaktu człowieka z pięknem i harmonią przyrody. Przestrzega przed ekocentryzmem i biocentryzmem, czyli absolutyzowaniem przyrody i uznawaniem jej za ważniejszą od samego człowieka, gdyż taka postawa „toruje drogę nowemu panteizmowi, z akcentami neopogańskimi, które zbawienie człowieka wywodzą z samej natury, pojmowanej w sensie czysto naturalistycznym”. „Kościół wzywa natomiast do podejścia do tej kwestii w sposób wyważony, z poszanowaniem `gramatyki`, którą Stwórca wpisał w swoje dzieło, powierzając człowiekowi rolę stróża i odpowiedzialnego zarządcy świata stworzonego, której to roli oczywiście nie powinien nadużywać, ale z której nie może też zrezygnować” – przypomina Benedykt XVI.

Na zakończenie papież przypomina o nierozerwalnym związku, który istnieje między Bogiem, istotami ludzkimi a całym światem stworzonym i podkreśla, że „każdy człowiek ma obowiązek chronić środowisko naturalne, aby budować świat pokojowy”. „Jest to pilne zadanie, które trzeba realizować z nowym zaangażowaniem wszystkich; jest to opatrznościowa okazja, by dać nowym pokoleniom perspektywę lepszej przyszłości dla wszystkich. Oby byli tego świadomi rządzący narodami oraz wszyscy, na każdym szczeblu, którym leży na sercu los ludzkości: ochrona stworzenia i zaprowadzanie pokoju są ze sobą ściśle powiązane!” – pisze papież na zakończenie orędzia na XLIII Światowy Dzień Pokoju.

Pełny tekst papieskiego orędzia w dziale BIBLIOTEKA »

Drogi Czytelniku,
cieszymy się, że odwiedzasz nasz portal. Jesteśmy tu dla Ciebie!
Każdego dnia publikujemy najważniejsze informacje z życia Kościoła w Polsce i na świecie. Jednak bez Twojej pomocy sprostanie temu zadaniu będzie coraz trudniejsze.
Dlatego prosimy Cię o wsparcie portalu eKAI.pl za pośrednictwem serwisu Patronite.
Dzięki Tobie będziemy mogli realizować naszą misję. Więcej informacji znajdziesz tutaj.
Wersja do druku
Nasza strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Możesz określić warunki przechowywania cookies na Twoim urządzeniu za pomocą ustawień przeglądarki internetowej.
Administratorem danych osobowych użytkowników Serwisu jest Katolicka Agencja Informacyjna sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (KAI). Dane osobowe przetwarzamy m.in. w celu wykonania umowy pomiędzy KAI a użytkownikiem Serwisu, wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Administratorze, a także w celach kontaktowych i marketingowych. Masz prawo dostępu do treści swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, wniesienia sprzeciwu, a także prawo do przenoszenia danych. Szczegóły w naszej Polityce prywatności.