Wybitni przedstawiciele Kościoła, którzy odeszli w 2021 roku

W 2021 roku odeszli wybitni przedstawiciele Kościoła powszechnego, z których wielu ukształtowało całą epokę lub stworzyło dzieło swojego życia.

Wspominając ludzi Kościoła, którzy odeszli w mijającym roku, często w szczególny sposób honoruje się zmarłych kardynałów i biskupów Kościoła katolickiego. Niemiecka agencja katolicka KNA przypomniała zmarłych w 2021 roku również „cichych robotników w winnicy Pańskiej”.

Był wśród nich, na przykład, ostatni z trapistów z Tibhirine w Algierii, brat Jean-Pierre Schumacher. Zmarł 22 listopada w wieku 97 lat w swoim klasztorze Notre Dame de l’Atlas w Midelt w Maroku. W 2019 roku papież Franciszek przywitał się z nim i ucałował jego dłoń podczas wizyty w Maroku. W grudniu 2020 roku zakonnik przeżył infekcję koronawirusa.

Kolejnym jest twórca „katedry ze śmieci” w Madrycie, Don Justo Gallego Martínez Don Justo Gallego Martinez. Ten niedoszły zakonnik od 1961 roku w znacznej części własnymi rękami budował z odpadków własny kościół w Mejorada del Campo pod Madrytem. Zmarł 28 listopada w wieku 96 lat. Budynek liczący 55 metrów długości, 25 m szerokości i 35 m wysokości, którego dwie zachodnie wieże miały osiągnąć wysokość 58 metrów, nie miał pozwolenia na budowę. Na krótko przed śmiercią swoją ogromną budowlę, popularnie zwaną „katedrą Justo”, Gallego przekazał katolickiej organizacji pomocowej Mensajeros de la Paz, która podjęła się dokończenia dzieła jego życia, a biuro architektoniczne chce uzyskać legalizację i statykę.

10 października w Rosemont (Pensylwania) zmarła w wieku 91 lat amerykańska zakonnica i działaczka na rzecz pokoju s. Megan Gillespie Rice z Towarzystwa Świętego Dzieciątka Jezus. W 2014 roku została skazana na trzy lata więzienia za to, że w 2012 roku w wieku 82 lat weszła z grupą aktywistów antynuklearnych na teren Kompleksu Bezpieczeństwa Narodowego w Oak Ridge w stanie Tennessee; pomalowała sprayem magazyn uranu wersetami biblijnymi i ludzką krwią. Kilkakrotnie s. Rice była aresztowana i więziona za nieposłuszeństwo obywatelskie. Przez długi czas w Waszyngtonie kontynuowała cotygodniowe demonstracje przed Białym Domem.

5 lipca w Bandrze w pobliżu Bombaju zmarł w wieku 84 lat znany obrońca praw człowieka i ludności tubylczych Indii, ks. Stan Swamy SJ. W więzieniu zachorował na koronawirusa i chorobę Parkinsona. Przez cztery dekady walczył o konstytucyjne prawa ubogich plemion w indyjskim stanie Jharkhand. Pozostał w pamięci jako „męczennik zepchniętych na margines” i „współczesny święty ubogich Indii”.

Szwajcaria straciła w 2021 roku dwóch wielkich teologów. Hans Küng, urodzony w Szwajcarii teolog soborowy, krytyk Kościoła i założyciel Fundacji Weltethos zmarł 6 kwietnia w Tybindze w wieku 93 lat. W 1979 roku Konferencja Episkopatu Niemiec odebrała mu licencję nauczyciela kościelnego. W 1980 roku został samodzielnym profesorem teologii ekumenicznej i dyrektorem Instytutu Badań Ekumenicznych na Uniwersytecie w Tybindze.

8 stycznia zmarł w wieku 83 lat szwajcarski teolog pastoralny Leo Karrer. W latach 2000-2004 był prezydentem Europejskiego Stowarzyszenia Teologii Katolickiej (ESTK). Jako profesor teologii pastoralnej na Uniwersytecie we Fryburgu był znany w całej Europie jako promotor teologów świeckich.

18 stycznia w wieku 76 lat zmarł w Wiedniu Erich Leitenberger, wieloletni rzecznik prasowy archidiecezji wiedeńskiej (1974-2011) i redaktor naczelny austriackiej agencji katolickiej Kathpress (1981-2009). Był powszechnie szanowanym autorytetem w zakresie problematyki religijnej. Kardynał Christoph Schönborn powiedział, że stracił dobrego przyjaciela. Leitenberger był przez wiele lat „głosem Kościoła katolickiego w Austrii”. Przez ostatnie lata – do chwili swej nieoczekiwanej śmierci – był honorowo rzecznikiem Ekumenicznej Rady Kościołów Austrii i katolickiej ekumenicznej fundacji Pro Oriente.

Były biskup belgijskiego Liège, Aloys Jousten, zmarł niespodziewanie 20 września podczas wizyty u przyjaciół w Kolonii. Nieco wcześniej wziął udział w Światowym Kongresie Eucharystycznym w Budapeszcie. Urodzony w 1937 r. jako syn rolnika w Sankt Vith we wschodniej Belgii, był biskupem Walonii w latach 2001-2013 i cieszył się wielką popularnością.

Najstarszy kardynał Kościoła powszechnego, francuski teolog i jezuita Albert Vanhoye zmarł 29 lipca w wieku 98 lat. Był wykładowcą Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie i jego rektorem. Był też sekretarzem Papieskiej Komisji Biblijnej. W 2006 r. biblista otrzymał godność kardynała z rąk papieża Benedykta XVI, jako jeden z niewielu nie-biskupów, „ze względu na zasługi oddane Kościołowi z przykładną wiernością i godnym podziwu poświęceniem”.

W wieku 94 lat zmarł 10 sierpnia w Watykanie hiszpański kardynał Eduardo Martinez Somalo. Przez dziesiątki lat pełnił w Watykanie ważne zadania, był m.in. bliskim współpracownikiem św. Jana Pawła II i kamerlingiem Świętego Kościoła Rzymskiego. W tym charakterze zarządzał Kościołem katolickim po śmierci Jana Pawła II – 2 kwietnia 2005 roku do wyboru Benedykta XVI. Ustąpił z tej funkcji po ukończeniu 80. roku życia – 4 kwietnia 2007 roku.

W wieku 81 lat zmarł 11 lipca w Wersalu kard. Laurent Monsengwo Pasinya, arcybiskup Kinszasy w latach 2007-2018. Był jednym z najwybitniejszych afrykańskich zwierzchników kościelnych. Elokwentny i obeznany zarówno teologicznie, jak i politycznie, Monsengwo został wybrany przez papieża Franciszka w 2013 roku do reprezentowania Afryki w Radzie Kardynałów, zajmującej się reformą Kurii Rzymskiej; pełnił tę funkcję do końca 2018 r.

Australijski kardynał i wieloletni watykański „minister ds. ekumenizmu” Edward Idris Cassidy zmarł 10 kwietnia w Sydney w wieku 96 lat. Przez trzy dekady był najważniejszym Australijczykiem w Watykanie, najpierw jako dyplomata, potem krótko jako zastępca sekretarza stanu, a w końcu jako przewodniczący Papieskiej Rady ds. Jedności (minister ds. ekumenizmu), aż do przejścia na emeryturę w 2001 roku.

Fra’ Matthew Festing, zdymisjonowany Wielki Mistrz Zakonu Maltańskiego, zmarł w Valletcie w wieku 71 lat. Festing podał się do dymisji w 2017 roku pod naciskiem papieża Franciszka. Decyzję poprzedziły poważne zawirowania wewnętrzne we władzach Zakonu. Powodem interwencji Watykanu był spór wokół odwołania w grudniu 2016 roku z funkcji wielkiego kanclerza Zakonu Maltańskiego, 72-letniego Niemca Albrechta von Boeselagera. Ten ostatni został jednak zrehabilitowany wkrótce po rezygnacji Festinga.

W Boxing Day zamilkł jeden z najważniejszych głosów w światowej wspólnocie anglikańskiej. 26 grudnia w wieku 90 lat zmarł abp Desmond Tutu, zwierzchnik Kościoła Anglikańskiego Republiki Południowej Afryki w latach 1986-1996 i laureat Pokojowej Nagrody Nobla, przyznanej mu w 1984 roku w uznaniu za „walkę bez przemocy” z apartheidem i wysiłki na rzecz pojednania narodowego w RPA. O jego śmierci poinformował prezydent RPA Cyril Ramaphosa. Kraj stracił swoją moralną gwiazdę przewodnią i kompas, głosiły pierwsze reakcje. Kondolencje napłynęły z całego świata.